كاتاراكت يا آب مرواريد نام بيماريي است كه خيليها با شنيدن آن به ياد روزگار پيري و چشمان تاري ميافتند كه پردهاي سفيدرنگ روي آنها را پوشانده است، اين بيماري با كدر شدن عدسي شفاف چشم به وجود ميآيد و بينايي را محدود و حتي مختل ميكند.
طبق بررسيهاي اعلام شده، مصرف قطرههاي چشمي و ضدآلرژي كه حاوي تركيبات كورتن هستند (از قبيل بتامتازون و اگزامتازون) ميتواند در بروز يا تشديد اين بيماري نقش موثري داشته باشد.
دكتر ماندانا احمدي، جراح و فوق تخصص پيوند قرنيه چشم در گفتگو با جامجم، دليل بروز آب مرواريد را اين گونه بيان ميكند: در چشم هر انساني بافتي به اندازه عدس وجود دارد كه قابليت تغيير شكل نيز داشته و ميتواند با ضخيم و نازك شدن باعث ديدن دور و نزديك شود، ولي اين عدسي به مرور زمان و با افزايش سن به دليل تغييراتي كه در محتويات بيوشيميايي آن ايجاد ميشود، كدر شده و كمكم سفيدرنگ ميشود و زمينههاي بروز بيماري را به وجود ميآورد.
به گفته اين پزشك متخصص علل بروز اين بيماري ميتواند ناشي از زمينههاي ارثي (مادرزادي)، ضربهاي كه با وارد شدن به چشم ايجاد ميشود و يا اختلالات متابوليكي كه به دليل وجود بيماريهاي داخلي همچون ديابت (قندخون) و يا بالا بودن كلسيم خون باشد، ولي در بيشتر مواقع اين بيماري ناشي از افزايش سن و پديدهاي مانند سفيد شدن موي سر است.
دكتر احمدي در ادامه اظهار ميكند: همانطور كه برخي موهايشان زودتر از سايرين سفيد ميشود اين بيماري نيز در برخي زودتر از ديگران نمود پيدا ميكند كه علت اصلي آن عوامل «ژنتيكي» است، همچنان كه در برخي از خانوادهها، افراد در سنين 40 الي 50 سال نيز دچار آب مرواريد ميشوند كه البته عوامل محيطي نيز در بروز آن بيتاثير نميباشد.
علايم بيماري
تار شدن ديد يكي از مهمترين علايم اين بيماري است كه در ابتدا ديد دور بيمار تار ميشود و هيچ اختلالي در ديد نزديك ايجاد نميشود و حتي در برخي از انواع آب مرواريد، ديد نزديك بهتر نيز ميشود، كه به آن «ديد ثانويه» گفته ميشود كه پس از گذشت مدتي «ديد نزديك» نيز كاهش مييابد.
اين جراح و چشم پزشك با اشاره به اين مطلب يادآور ميشود: پخش نور و دوبيني تكچشمي يكي ديگر از علايم اين بيماري است.
گفتني است، گاهي آب مرواريد به حدي پيشرفته ميشود كه ميتوان سفيد شدن چشم را بدون هيچ دستگاهي مشاهده كرد.
به گفته دكتر احمدي اين بيماري هيچ دردي به همراه ندارد و اگر در مواقعي درد و يا سردرد ايجاد شود، دليل بروز بيماريهاي ديگري همچون آب سياه يا التهابات داخل چشمي است.
وي (آب سياه) را يكي ديگر از بيمارهاي شايع چشمي عنوان كرد و متذكر ميشود: در اين بيماري فشار چشم بالا ميرود ولي بيش از 99 درصد از انواع آب سياه، ارتباطي به آب مرواريد نداشته و خود، بيماري جداگانهاي محسوب ميشود، ولي اگر آب مرواريد كاملا رسيده شود و يا از نوع آب مرواريدي باشد كه حجم لنز را زياد ميكند، ميتواند فشار چشم را بالا برده و آب سياه به وجود آورد كه خوشبختانه هماكنون به دليل وجود امكانات و گسترش سيستم درماني، اين مشكل كمتر اتفاق ميافتد.
درمان
بهترين راه درمان آب مرواريد در مراحل اوليه بيماري، استفاده از عينك است كه در مراحل پيشرفته با جراحي اين امر صورتپذير است.
دكتر احمدي با بيان اين مطلب ميافزايد: خوشبختانه امروزه با انجام جراحيهاي مدرن (فيكو)، به وسيله امواج ماوراي صوت، عدسي در داخل چشم خرد ميشود و ميتوان بدون انجام بخيه بيمار را جراحي كرد. وي زمان جراحي را بسته به وضع بيمار ذكر كرده و ميگويد: برخي از افراد به دليل داشتن مشاغل حساس (خلبان راننده) با آب مرواريد كم نيز عمل ميشوند ولي قاعدتا براي شخصي كه بازنشسته و خانهنشين است، ميتوان مدت بيشتري را صبر كرد، ولي بايد توجه داشت كه اگر اين عمل جراحي، به تعويق بيفتد، عدسي چشم سفت شده و ممكن است با عمل (فيكو) نيز نتوان عدسي را خرد كرد، ضمن اين كه ممكن است در اين حين به چشم بيمار آسيب رسيده و احتياج به استفاده از تيغ جراحي باشد.
گرما و بروز بيماري
گفته ميشود آب مرواريد در مناطق آب و هوايي بسيار گرم و شايعتر از مناطق ديگر است، بنابراين توصيه ميشود در روزهاي گرم از عينكهاي آفتابي استفاده شود.
اين متخصص قرنيه ميافزايد؛ كساني كه در آفتاب و مناطق كوهستاني كار ميكنند بيش از ديگران به اين بيماري مبتلا ميشوند و استفاده از چتر، كلاه و عينكهاي آفتابي از موارد مهم پيشگيري از اين بيماري است.
وي يادآور ميشود: افراد پس از انجام عمل جراحي، براي ديد دور نيازي به عينك ندارند، ولي براي ديد نزديك بايد از عينكهاي مطالعه استفاده كنند كه البته با استفاده از لنزهاي چند كانونه ديگر نيازي به عينك نيست.
چند توصيه پزشكي
بهتر است بيماران براي بهبود وضع بينايي خود، هنگام مطالعه از عينك استفاده كنند، در روزهاي آفتابي، عينك آفتابي را فراموش نكنند و تا جايي كه ممكن است رانندگي در شب را محدود كنند، چراكه اين اقدام ميتواند در مدت زمان مشخص، تا فرارسيدن زمان عمل جراحي، تا حد زيادي به بيمار كمك كنند.
علاقه مندی ها (Bookmarks)