با قرآنی ها

سلام ،
در این تالار می خواهم درباره ی قرآن کریم و نظرات دانشمندان و بزرگان اسلامی و غیر اسلامی درباره ی عظمت این تنها کتاب بدون تحریف آسمانی مطالبی را ارسال کنم .
امیدوارم دوستان مومن و با ایمان بنده در این تالار به بنده کمک کنند . ان شاء الله .

قرآن در سخن دانشمندان جهان

1. گوته، شاعر و نويسنده معروف آلمانى مى‏گويد:
«ساليان دراز کشيشان از خدا بى خبر، ما را از پى بردن به حقايق قرآن مقدس و عظمت آورنده آن دور نگه داشتند؛ امّا هر قدر که ما قدم در جاده علم و دانش نهاديم و پرده تعصب را دريديم، عظمت احکام مقدس قرآن، بهت و حيرت عجيبى در ما ايجاد نمود. به زودى اين کتاب توصيف‏ناپذير، محور افکار مردم جهان مى‏گردد! »

2. آلبرت انيشتين که نيازى به معرفى ندارد، مى‏گويد:
«قرآن کتاب جبر يا هندسه نيست؛ مجموعه‏اى از قوانين است که بشر را به راه صحيح، راهى که بزرگ‏ترين فلاسفه و دانشمندان دنيا از تعريف و تعيين آن عاجزند، هدايت مى‏کند ».

3. ويل دورانت، دانشمند امريکايى شرق‏شناس، مى‏گويد:
«در قرآن، قانون و اخلاق يکى است. رفتار دينى در قرآن، شامل رفتار دنيوى هم مى‏شود و همه امور آن از جانب خداوند و به طريق وحى آمده است. قرآن در جان‏هاى ساده عقايدى آسان و دور از ابهام پديد مى‏آورد که از رسوم و تشريفات ناروا آزاد است







********خداوندا ما را با مفاهیم نورانی قرآن مانوس بدار*********

همنشینی با نیکوکاران انگیزه ای است برای نیکو شدن. امام سجاد (ع)
قطع رابطه با خویشاوندان باعث فقر و تهیدستی است. امام علی (ع)

سلام رضا جان .
خیلی خوشحالم که دوست جدیدی مثل شما به تالار اضافه شده . قطعا چیزهای زیادی را شما به ما یاد خواهید داد .ان شاءالله.

قرآن از نگاه دانشمندان و سياست مداران غیر مسلمان

1ـ ولتر فیلسوف و نویسندۀ فرانسوی می گوید :

من یقین دارم که اگر قران و انجیل را بیک فرد غیر متدین ارائه دهند او حتما اولی را برخواهد گزید زیرا کتاب محمد در ظاهر افکاری را تعلیم می دهد که به اندازه کافی بر مبانی عقلی منطبق است .


2ـ ژ ان ژاک روسو نویسنده فرانسوی (1876-1804):

بعضی از مردم بعد از آنکه مقدار کمی عربی یاد گرفتند قرآن را خوانده و درست درک نمی کنند واگر می شنیدند محمد با آن لغت فصیح وآهنگ رسای عرب آنرا می خواند هر آینه سجده می افتادند وندا می کردند ای محمد عظیم دست مارا بگیر وبه محلّ شرف افتخار برسان .ما را بخاطر یاری تو حاضریم جان خویش را فدا سازیم.



3ـ واشنگن ایرونیک آمریکائی :

قرآن کتابی است که از حدود اقیانوس اطلس تا نهر کاشمر مردم را در زیر سایۀ همایون فر خود سعادتمند نگهداشته است {حقیقت اسلام در نظر دیگران ص 60 }

قرآن حاوی بالاترین مبادی ، با ارج وسودمندترین آنها است


4ـ تولستوی فیلسوف بزرگ روسی {1910-1828}

قرآن مشتمل بر تعلیمات و حقایق روشن و آشکار و سهل است و عموم افراد بشر از هر طبقه می تواند از آن بهره مند گردد

هر کس که بخواهد ماهله وسادگی دین اسلام را بفهمد باید که قرآن مجید را بدقت مطالعه کند زیرا در آنجا احکامی مبنی بر حقایق روشن و آشکار صادر و تعلیماتی سهل و ساده بعموم داده شده در این قرآن آیات کریمه نزول نموده که دلالت بر مقام عالی دین اسلام و پاکی روح مقدس آورندۀ این کتاب دارد که بر مقام عالی دین اسلام وپاکی روح مقدس آورندۀ این کتاب دارد که از آن جمله است واعتصمو بحبل الله جمیعاً ولا تفرقو واذکر ونعمت الله ...


5 - بودلی نویسنده سوئیسی :

نزد ما کتابی است بنام قرآن که در اصالت و سلامت تنها و فرید است.{محمد عند العلماء الغرب ص168}

6 ـ ولز دانشمند انگلیسی {1866-1946}:

اما کتاب چهارم که مهمترین کتاب دنیاست قرآن است زیرا که این کتاب آسمانی اثری که در دنیا گذارد نظیر آنرا هیچ کتابی

بخود ندیده است . قران کتاب عملی ودینی و اجتماعی وتهذیبی واخلاقی وتاریخی است . مقررات و قوانین و احکام آن

با اصول قوانین مقررات دنیای امروز تطبیق می کند و برای همیشه قابل پیروی و عمل است هر کس بخواهد دینی اختیار

کند که سر آن با تمدن بشر پیشرفت داشته باشد باید که دین اسلام را اختیار نماید و اگر خواهد که معنی این دین را

بیابد به قران مراجعه کند



7 ـ راکستون اسکاتلندی :

سالیان درازی در جستجوی حقیقت بودم تا اینکه حقیقت را در اسلام یافتم .سپس قرآن مقدس را دیدم و شروع به خواندن آن کردم او بود که به تمام سوالات مرا جواب گفت . قرآن ابّهت و ترس در انسان الهام می کند و درعین حال ثابت می کند که هر چه می فرماید راست است .



8 ـ بانو مایل انجلو ایتالیائی :

آشنایی من با تعایم حیاتبخش ومعارف درخشان اسلام وقرآن ،بینش جدید وعمیقی در من ایجاد کرد وطرز فکرم را دربارۀ جهان آفرینش و فلسفه وجود بکلی دگرگون ساخت واحساس کردم که تعلیمات اسلام برخلاف تعالیم مسیحیت انسان را موجودی شریف وبا شخصیت می شناسد نه موجودی کثیف وذاتا آلوده مسلمانان به حکم کتاب آسمانی قرآن پیامبر علی مقام خود را انسانی مانند انسانهای مسلمانان به حکم کتاب آسمانی قرآن پیامبر علی مقام خود را انسانی مانند انسانهای دیگر می دانند که خداوند او را برای تبلیغ و رسالت و راهنمایی انسانها برگزیده است در این کتاب دستور و نحوۀ بهره گیری از لذایذ این دنیا و حیات آن ، بطرزی جالب و خردمندانه بیان شده است


9 – بانو سقان رانی تنس هلندی :

محتوای این کتاب آسمانی کاملا با خرد وفطرت بشری مطابقت دارد واز مطالب زننده وخلاف عقل بکلی پاک است.

قرآن دربارۀ زنان داوری عادلانه ای دارد و برخلاف برخی از مرامها وادیان که جنس زن را تا به سر حد بردگی تنزل داده

و ارزشی برای او قائل نیستند،وی را از مزایا وحقوق انسانی برخوردار ساخته ومقام شامخی برای او منظور داشته است



10 ـ رود ویل نویسندۀ انگلیسی :

اروپا باید فراموش نکند که مدیون قرآن محمدی است زیرا قرآن بود که آفتاب علم ودانش را در اروپا طلوع داد



12 ـ مرمادوک محقق انگیلسی :

آیات و کلمات قرآن در قلب و زبان ما جای گرفته وبا گوشت و خون و استخوان ما و آنچه در وجود ماست در آمیخته است


13 ـ گونارا ریکسون سوئدی :

قرآن مقدس دلائل اثبات وجود خداوند را به ما میدهد وآنچه آرزوی معنوی بشر است همین است یک خصوصیت بزرگ دیگر اسلام جنبۀ جهانی بودن آن است .قرآن خدا را پروردگار اعراب نمی خواند بلکه پروردگار جهانیان می داند سایر کتب مذهبی

از خداوند به عنوان پروردگار اسرائیل وغیره یاد کرده اند قرآن از ما دعوت می کند که به تمام پیامبران ایمان داشته باشیم

خواه آنها که در قرآن اسم از آن برده شده و خواه آنها که اسمی برده نشده


14ـ امورا ژاپنی :

اما قرآن مقدسیکه دستورات الهی است بدون آشفتگی وحی پاک الهی باقی مانده است

16- دکتر گوینیه فرانسوی :

من آیات قرآن را که به علوم پزشکی وبهداشتی و طبیعی ارتباط داشت دنبال کردم واز کودکی آنها را فرا گرفتم وکاملاً بدان آگاه بودم وبنابراین دریافتم که این آیات از هر جهت با معارف وعلوم جهانی منطبق است ... هر کس که دست اندر کار هنر یا علمی باشد وآیات قرآن را با هنر وعلمی که آموخته است مطالعه ومقایسه کند . به همان صورت که من مقایسه کردم بدون تردید به اسلام خواهد گروید البته اگر صاحب عقلی سلیم و بی غرض باشد .

17ـ ناپلئون پادشاه اسبق ومقتدر فرانسوی می گوید :

قران به تنهائی عهده دار سعادت بشر است {فرهنگ برلیان ص106}

امیدوارم آن زمان دور نباشد که من بتوانم همۀ دانشمندان و تحصیل کرد گان همه کشورها را با یکدیگر متحد کنم ونظام یکنواختی فقط براساس و اصول قرآن مجید که اصالت و حقیقت دارد و می تواند مردم را به سعادت رهبری کند .من هم امیدوار م در طول زمان نزدیکی جشن اتحاد و نظامی را بر اساس قرآن برقرار کنم



کجاست آنروزیکه ما مجمع و هیئتی بزرگ از سیاستمداران و علماء حقوق دنیا تشکیل دهیم . قران کلام الهی ومتین ترین قوانین محمدی همان نسخۀ پر افتخار بشری را پیش گذاریم و از روی آن قوانین و سعادت حقیقی بشر را تنظیم تنسیق

18ـ رنبورت دانشمند اروپایی:

واجب است اعتراف کنیم که علوم طبیعی ،فلکی ، فلسفه ریاضیات که از اروپا اوج گرفت ، عموما ًاز قرآن اقتباس شده است ، پس اروپا شهری برای اسلام است



19 ـ مهاتما گاندی رهبر بزرگ هندوستان :

از راه آموختن دانش قران ، هر کسی به اسرار وحی وحکمتهای دین، بدون داشتن خصوصیات مصنوعی ،نایل می شود .

در قرآن چیزی دیده نمی شود که إعمال زور وجبر جهت برگرداندن مذهب اشخاص ، تجویز کرده باشد

سلام دوستان عزیز و بزرگوار ،
^^^^^^^^^^^^^^^^
^^^^^^^^^^^^^^^
تولستوي:نويسنده و فيلسوف اخلاق گراي معروف روسيه كه آموزه هايش سر مشق رهبران بزرگ سياسي در جهان بوده است در كتاب اسلام وعرب دكتر گستاولوبون صفحه 154 و 159 نظريه صائبي در مورد پيامبر اسلام بشرح زير دارد كه موضوع آن ماهيت و انگيزه پشت پرده كاريكاتورهاي توهين آميز غرب را بر ملا ميسازد. تولستوي كه سرمشق افرادي همچون گاندي بوده چنين ميگويد:

شخص شخيص پيامبراسلام سزاوار همه گونه احترام و اكرام ميباشد . شريعت پيغمبر اسلام بعلت توافق آن با عقل و حكمت در آينده عالمگير خواهد شد.



واشنگتون ايروينگ نويسنده و كنسول امريكا در اسپانيا در كتاب Mouhammad and his Succesors اينگونه راجع به پيامبر ميگويد:

تمام آيات قرآن محكم وپر معني ميباشد واز روي شعور نوشته شده است. بنابراين سندي كه باعث تسلي قلب خودمان در دست باشد نداريم.


كارل ماركس : كتاب محمد عند علما الغرب صفحه 101

محمد مردي بود كه .... از ميان مردمي بت پرست با اراده آهنين برخاست و آنان را به يگانه پرستي دعوت كرد و در دلهاي ايشان جاوداني روح و روان را بكاشت. بنابراين او را نه تنها بايد در رديف مردان بزرگ و برجسته تاريخ شمرد بلكه سزاوار است كه به پيامبري او اعتراف كنيم و از دل وجان بگوييم كه او پيامبر خدا بوده است.


مهاتما گاندي :كتاب اسلام شناسي غرب صفحه 36 مي گويد:

حيات شخص پيامبر اسلام بنوبه خود نشانه وسر مشق بارزي براي رد فلسفه عنف واجبار در امر مذهب ميباشد.


جواهر لعل نهرو : كتاب نگاهي به تاريخ جهان مي گويد:

مذهبي كه پيامبراسلام تبليغ مي كرد بواسطه سادگي و راستي و درستي آن و دارا بودن طعم دموكراسي و برابري , مورد استقبال توده هاي كشور هاي مجاور شد.



ولتر فرانسوي : كتاب اسلام از نظر ولتر صفحه 28 و 53:

حضرت محمد بيگمان مردي بسيار بزرگ بود. وي جهانگشايي توانا , قانونگذاري خردمند, سلطاني دادگر و پيامبري پرهيزگار بود. او بزرگترين نقشي را كه ممكن بود در مقابل چشمان مردم عادي ايفا كند در روي زمين ايفا كرد.



پير سيمون لاپلاس: منجم, رياضيدان بسيار معروف فرانسوي قرن 18و 19 ميلادي ميباشد كه نظريات او تحولات بزرگي در نجوم ايجاد كرده است يكي از محققين غربي است كه در مورد دين مبين اسلام چنين اظهار نظر نموده است

گر چه ما به اديان آسماني عقيده نداريم ولي آئين حضرت محمد (ص) وتعاليم او دو نمونه اجتماعي براي زندگي بشريت است؛ بنابراين اعتراف مي كنيم كه ظهور دين او و احكام خردمندانه اش بزرگ و با ارزش مي باشد و بهمين جهت از پذيرش تعاليم حضرت محمد بي نياز نيستيم.


پرفسور ارنست هگل: يكي از بزرگترين و پر نفوذترين فلاسفه قرن 19و آلماني الاصل دركتاب زندگاني محمد نوشته توماس كارلايل صفحه 48 ميگويد :

اسلاميت طرح خيلي جديد ودر عين حال , طرز غير مخدوش و بسيار عالي توحيد ميباشد.


هربرت جرج ولز : نويسنده ومحقق انگليسي در كتاب سرمايه سخن ميگويد:

اسلام تنها ديني است كه هر بشر شرافتمند ميتواند بداشتن آن افتخار ورزد.



گوته :دانشمند, شاعر نويسنده معروف آلماني كه تاثير عميقي بر ادبيات آلمان وجهان بجاي گذاشته دركتاب ديوان شرقي و غربي مي گويد:

مندرجات كتاب قرآن ...ما را مجذوب مي كند وبشگفت مي آورد و سرانجام بتعظيم و احترام بر مي انگيزد.

^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^




*********************************
عاشق خدا باش تا معشوق خلق شوی .
*****************

Mashoogh Haminjast
سلام خسته نباشید
سالروز شهادت حضرت امام باقر (ع) و جناب مسلم را به شما و دوستان تسلیت عرض می نمایم.
قبور ائمه بقیع الان در تاریکی و بدون زائر است.
امام باقر (ع) نظام و شالوده دین محبت و دوستی ما اهل بیت است.

سلام آقا رضا ؛
ممنونم از ابراز لطفتون و زحماتی که در موضوع تهاجم فرهنگی می کشید .
قبور ائمه بقیع اگر چه تاریک و بی زائره اما در قلب محبین مولا امام حسن مجتبی (ع) همیشه نورافکنی میکنه و روشنایی قلب رئوف این اهل بیت عصمت و طهارت پرتو افکن گنبدهای دیگر معصومین (ع) هستش .

نظر رجال عامه و ديگران در باره على عليه السلام :

لو ان المرتضى ابدى محله لخر الناس طرا سجدا له (شافعى)

ابى الحديد دانشمند بزرگ معتزلى در اوائل شرح نهج البلاغه چنين ميگويد:

چه گويم در باره مردى كه دشمنانش بفضل و برترى او اقرار كردند و نتوانستند فضائل او را كتمان كنند و كوشش كردند كه بهر حيله و تدبيرى آن نور ايزدى را خاموش سازند لذا دست بتحريف حقائق زده و در صدد عيب جوئى در آمدند و در تمام منابر او را لعن كردند و مداحان آنحضرت را ارعاب نموده و بلكه محبوس و مقتول ساختند و از نقل هر گونه حديث و روايتى كه متضمن فضيلت و بلند آوازى او بود مانع شدند!اما هر كارى كردند بر عظمت و علو مقام او افزوده گشت همچنانكه مشك را هر قدر پوشيده دارند عطرش آشكار گردد و آفتاب را با كف دست نتوان مستور نمود و روز روشن را اگر چشمى (در اثر نابينائى) نبيند چشمهاى ديگر آنرا ادراك نمايند.و چه گويم در حق مردى كه هر گونه فضيلتى بدو منسوب و او رئيس فضائل و چشمه جوشان آنها است و تمام مناقب را زينت و شرافت باو است و هر كس هر چه از علوم و دانشها اكتساب كرده باشد از خرمن علوم او خوشه چينى‏كرده است و معلوم است كه اشرف علوم و دانشها علم الهى است زيرا شرف علم بشرف معلوم است و اين علم الهى از كلمات حكيمانه آنحضرت اقتباس شده و نقل گرديده و ابتداء و انتهايش از او است......
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ ^^^^^^^

یکی از علما نقل می کرد :

شاعری به نام حاجب در مسئله شفاعت گرفتار اشتباهات عوام شده و این شعر را در مورد شفاعت سرود:



حاجب اگر معامله محشر با علی است من ضامنم که هر چه بخواهی گناه کن



شب در عالم خواب امیرمومنان را دید که خشمگین بود و به او فرمود:«شعرخوبی نگفتی » شعرت را اینگونه تصحیح کن:



حاجب اگر معامله محشر با علی است شرم از رخ علی کن و کمتر گناه کن

معشوق جان از این پست واقعا کمال تشکر رو دارم واقعا دست مریضا .
برای آنکسی که ایمان دارد هیچ چیز غیر ممکن نیست .«مسیح»
ارزنده ترین مرحله خرد ،خودشناسی است «حضرت علی »

تفسیر نساء (آیه17و18)

--------------------------------------------------------------------------------

ترجمه :
17 - توبه تنها براى کسانى است که کار بدى را از روى جهالت انجام مى‏دهند و سپس بزودى توبه مى‏کنند ، خداوند توبه چنین اشخاصى را مى‏پذیرد و خدا دانا و حکیم است .
18 - و براى کسانى که کارهاى بد را انجام مى‏دهند و هنگامى که مرگ یکى از آنها فرا برسد مى‏گوید الان توبه کردم ، توبه نیست و نه براى کسانى که در حال کفر از دنیا مى‏روند ، اینها کسانى هستند که عذاب دردناکى براى آنها فراهم کرده‏ایم .
تفسیر :
شرائط پذیرش توبه
انما التوبة على الله للذین یعملون السوء بجهالة در آیه گذشته مسئله سقوط حد و مجازات مرتکبین اعمال منافى عفت ، در پرتو توبه صریحا بیان شد و در ذیل آن با جمله ان الله کان توابا رحیما خداوند توبه بندگان را بسیار مى‏پذیرد و نسبت به آنها رحیم است اشاره به پذیرش توبه
از طرف پروردگار نیز شده ، در این آیه صریحا مسئله توبه و پاره‏اى از شرائط آن را بیان مى‏کند و مى‏فرماید : توبه تنها براى آنها است که گناهى را از روى جهالت انجام مى‏دهند .
اکنون ببینیم منظور از جهالت چیست ؟ آیا همان جهل و نادانى و بى‏خبرى از گناه است ، و یا عدم آگاهى از اثرات شوم و عواقب دردناک آن مى‏باشد ؟ کلمه جهل و مشتقات آن گرچه به معانى گوناگونى آمده است ولى از قرائن استفاده مى‏شود که منظور از آن در آیه مورد بحث طغیان غرائز و تسلط هوسهاى سرکش و چیره شدن آنها بر نیروى عقل و ایمان است ، و در این حالت ، علم و دانش انسان به گناه گرچه از بین نمى‏رود اما تحت تاثیر آن غرائز سرکش قرار گرفته و عملا بى اثر مى‏گردد ، و هنگامى که علم اثر خود را از دست داد ، عملا با جهل و نادانى برابر خواهد بود .
ولى اگر گناه بر اثر چنین جهالتى نباشد بلکه از روى انکار حکم پروردگار و عناد و دشمنى انجام گیرد ، چنین گناهى حکایت از کفر مى‏کند و به همین جهت توبه آن قبول نیست ، مگر این که از این حالت بازگردد و دست از عناد و انکار بشوید .
در واقع این آیه همان حقیقتى را بیان مى‏کند که امام سجاد (ع) در دعاى ابو حمزه با توضیح بیشترى بیان فرموده است آنجا که مى‏گوید : خداى من هنگامى که به معصیت تو پرداختم اقدام به گناه از راه انکار خداوندیت نکردم و نه بخاطر خفیف شمردن امر تو بود و نه مجازات ترا کم اهمیت گرفتم و نسبت به آن بى اعتنا بودم و نه وعده کیفرت را سبک شمردم بلکه خطائى
بود که در برابر من قرار گرفت و نفس اماره ، حق را بر من مشتبه کرد و هوى و هوس بر من چیره

1 ادامه تفسیر نساء 1 (آیه17و18)

--------------------------------------------------------------------------------

ادامه تفسیر نساء 1 (آیه17و18)
ثم یتوبون من قریب در این جمله اشاره به یکى دیگر از شرائط توبه کرده و مى‏فرماید : سپس بزودى توبه کنند .
در باره این که منظور از قریب ( زمان نزدیک ) چیست ؟ در میان مفسران گفتگو است ، جمع زیادى آن را به معنى قبل از آشکار شدن نشانه‏هاى مرگ مى‏گیرند ، و آیه بعد را که مى‏گوید پس از ظهور علائم مرگ توبه پذیرفته نمى‏شود ، شاهد بر آن مى‏دانند ، بنا بر این تعبیر به قریب شاید بخاطر این است که اصولا زندگى دنیا هر چه باشد کوتاه و پایان آن نزدیک است .
اما بعضى دیگر آن را به معنى زمان نزدیک به گناه گرفته‏اند ، یعنى بزودى از کار خود پشیمان شود و بسوى خدا بازگردد ، زیرا توبه کامل آن است که آثار و رسوبات گناه را به طور کلى از روح و جان انسان بشوید ، و کمترین اثرى از آن در دل باقى نماند ، و این در صورتى ممکن است که در فاصله نزدیکى قبل از آنکه گناه در وجود انسان ریشه بدواند و بشکل طبیعت ثانوى در آید از آن پشیمان شود ، در غیر این صورت غالبا اثرات گناه در زوایاى قلب و جان انسانى باقى خواهد ماند ، پس توبه کامل توبه‏اى است که بزودى انجام پذیرد ، و کلمه قریب از نظر لغت و فهم عرف ، نیز با این معنى مناسبتر است .
درست است که توبه بعد از زمان طولانى نیز پذیرفته مى‏شود ، اما توبه کامل نیست و شاید تعبیر به على الله : ( توبه‏اى که بر خدا لازم است آن را بپذیرد ) نیز اشاره به همین معنى باشد زیرا این تعبیر تنها در این آیه از قرآن آمده است و مفهوم آن این است که پذیرش این گونه توبه‏ها از حقوق بندگان مى‏باشد در حالى که پذیرش توبه‏هاى دور دست از طرف خداوند یکنوع تفضل است ، نه حق .
فاولئک یتوب الله علیهم و کان الله علیما حکیما پس از ذکر شرائط توبه مى‏فرماید : خداوند توبه چنین اشخاصى را مى‏پذیرد و خداوند دانا و حکیم است .
و لیست التوبة للذین یعملون السیئات ... در این آیه اشاره به کسانى که توبه آنها پذیرفته نمى‏شود نموده ، مى‏فرماید : کسانى که در آستانه مرگ قرار مى‏گیرند و مى‏گویند اکنون از گناه خود توبه کردیم توبه آنان پذیرفته نخواهد شد .
دلیل آن هم روشن است ، زیرا در حال احتضار و در آستانه مرگ ، پرده‏ها از برابر چشم انسان کنار مى‏رود ، و دید دیگرى براى او پیدا مى‏شود ، و قسمتى از حقایق مربوط بجهان دیگر و نتیجه اعمالى را که در این زندگى انجام داده با چشم خود مى‏بیند و مسائل جنبه حسى پیدا مى‏کند ، واضح است که در این صو هر گناهکارى از اعمال بد خود پشیمان مى‏گردد ، و همانند کسى که شعله آتشى را نزدیک خود ببیند از آن فرار مى‏کند .
مسلم است که اساس تکلیف و آزمایش پروردگار بر این گونه مشاهده‏ها نیست ، بلکه بر ایمان به غیب و مشاهده با چشم عقل و خرد است .
بهمین دلیل در قرآن مجید مى‏خوانیم : هنگامى که نخستین نشانه‏هاى عذاب دنیا بر بعضى از اقوام پیشین آشکار مى‏گشت باب توبه بروى آنها بسته مى‏شد ، در سرگذشت فرعون مى‏خوانیم ( یونس - 90 - 91 ) : تا آن زمان که غرقاب دامن او را گرفت ، صدا زد الان ایمان آوردم که معبودى جز معبود بنى اسرائیل نیست و من از تسلیم شدگانم ، اما به او گفته مى‏شود الان این سخن را مى‏گوئى ؟ و پیش از این نافرمانى کرده و از مفسدان بودى ! ؟ بهمین دلیل توبه تو پذیرفته نخواهد شد .
از بعضى از آیات قرآن ( مانند آیه 12 سوره سجده ) استفاده مى‏شود که گناهکاران در قیامت با مشاهده عذاب الهى از کار خود پشیمان مى‏شوند ولى پشیمانى آنها سودى نخواهد داشت .
چنین کسانى درست مانند مجرمانى هستند که وقتى چشمشان به چوبه دار افتاد و طناب دار را بر گلوى خود احساس کردند ، از کار خود پشیمان مى‏شوند ، روشن است که این پشیمانى نه فضیلت است و نه افتخار و نه تکامل ، و بهمین جهت چنان توبه‏اى بى اثر است .
البته این آیه با روایاتى که مى‏گوید : توبه تا آخرین نفس پذیرفته مى‏شود هیچگونه منافاتى ندارد ، زیرا منظور از آن روایات لحظاتى است که هنوز نشانه‏هاى قطعى مرگ را مشاهده نکرده و به اصطلاح دید برزخى پیدا ننموده است .
دسته دوم : از کسانى که توبه آنها پذیرفته نمى‏شود آنها هستند که در حال کفر از جهان مى‏روند ، در آیه فوق در باره آنها چنین مى‏فرماید : و لا الذین یموتون و هم کفار : آنها که در حال کفر مى‏میرند توبه براى آنان نیست .
این حقیقت در آیات متعدد دیگرى از قرآن مجید نیز بازگو شده است .
اکنون این سؤال پیش مى‏آید که چنین کسانى که در حال کفر از دنیا مى‏روند چه موقع توبه مى‏کنند که توبه آنها پذیرفته نخواهد شد ؟ .
بعضى احتمال داده‏اند که توبه آنها در عالم دیگر پذیرفته نمى‏شود و بعضى احتمال داده‏اند که منظور از توبه در اینجا توبه بندگان نیست ، بلکه توبه خداوند یعنى بازگشت او به عفو و رحمت مى‏باشد ، ولى ظاهر این است که آیه هدف دیگرى را تعقیب مى‏کند و مى‏گوید : کسانى که از گناهان خود در حال صحت و سلامت و ایمان توبه کرده‏اند ولى در حال مرگ با ابا ایمان از دنیا نرفتند ، توبه‏هاى گذشته آنها نیز بى اثر است .
توضیح اینکه مى‏دانیم یکى از شرائط قبولى اعمال نیک انسان موافات بر
ایمان است یعنى با ایمان از دنیا رفتن ، و کسانى که در لحظه پایان زندگى کافر باشند ، اعمال گذشته آنها ( حتى اعمال نیکى که در حال ایمان انجام داده‏اند ) طبق صریح آیات قرآن حبط و نابود مى‏گردد ، توبه‏هاى آنان از گناه اگر چه در حال ایمان انجام شده نیز در چنین صورتى نابود خواهد شد .
بطور خلاصه شرط قبولى توبه دو چیز است : نخست این که قبل از مشاهده نشانه‏هاى مرگ باشد و دیگر این که انسان ، با ایمان از دنیا برود .
ضمنا از این آیه استفاده مى‏شود که انسان نباید توبه را به تاخیر اندازد ، زیرا ممکن است بطور ناگهان مرگ او فرا رسد و درهاى توبه به روى او بسته شود و جالب توجه این که تاخیر توبه که از آن به تسویف تعبیر مى‏کنند در آیه فوق همردیف مرگ در حال کفر قرار داده شده است و این نشانه اهمیتى است که قرآن به این موضوع مى‏دهد .
اولئک اعتدنا لهم عذابا الیما در پایان آیه مى‏فرماید : براى این هر دو دسته ، عذاب دردناکى مهیا کرده‏ایم .
احتیاج به تذکر ندارد که توبه علاوه بر آنچه گفته شد شرائط دیگرى نیز دارد که در آیات مناسب به آن اشاره خواهد شد .