آفت های احتمالی در کار مشاوره

با سلام
از آنجا که بعضی اعضاء محترم سعی در مشاوره دادن و راهنمایی کردن سایر مراجعان دارند. گفتم به بعضی فنون مشاوره اشاره کنم که ممکن است بی توجهی به آنها منجر به انحراف مشاوره شود و کارآیی آن را کم کند.
این موارد بسیار زیادند که سعی می کنم انشاء الله به مرور بعضی آنها را مورد اشاره قرار دهم.

یکم:
گاهی مراجعان شروع به حاشیه پردازی می کنند، توضیحات مفصل می دهند و آنقدر آسمان و ریسمان و داستان سر هم می کنند (که البته ممکن است خیلی از آنها واقعیت داشته باشد)، که ممکن است مشاور زیر آنها گم شود.
در چنین مواردی 2 سری سئوال اساسی می تواند شما را از زیر این همه آوار نجات دهد

الف ) چرا این فرد این همه توضیح میدهد و به جزئیات می پردازد. چرا مشکل اصلی خود را صریحا اشاره نمی کند او به دنبال چیست؟ در این جزئیاتی که شرح می دهد قصد دارد چه چیز از خودش را پنهان کند یا قصد دارد چه تصویری از خودش و دیگران به مشاور القاء کند؟ آیا سیستم تفکر او اشکالاتی دارد که نمی تواند جمع وجور کند؟

ب ) در همه توضیحاتی که می دهد، محور اساسی چیست؟ کدام مسئله اصلی مراجع هست؟ (معمولا یک مسئله یا دو مسئله خیلی اساسی هست، اگرچه وی صدها مسئله عنوان کند.)، سعی کنید آنها را دریابید.

ادامه دارد.....

دوم:
كساني كه خيلي تجربه مشاوره ندارند،‌ (مردم غير متخصص ، مشاوران تازه كار و دانشجويان رشته هاي روانشناسي و مشاوره) ممكن است توجه به سختي و زمانبر بودن تغييرات نداشته باشند. و با ساده انگاري تصور كنند، يك متد مشاوره اي ، يك فن، يا يك درمان مي تواند مراجع را سريعا از اين رو به آن رو كند.
لذا وقتي مشاوره يا راهنمايي مي كنند، منتظر تائيد مراجع و اينكه او اذعان كند كه مشكلش حل شده و تشكر كند، مي مانند.
در حاليكه اكثر اوقات عكس اين صادق هست.
اكثرا اگر پس از مشاوره و راهنمايي ديديد كه مراجع به لاك دفاعي رفت و سريعا حرف شما را رد كرد و شروع به دليل تراشي در رد حرف شما كرد، احتمال قوي شما دقيقا به هدف زده ايد. و گرنه با واكنش شديد او روبرو نمي شديد.
و اگر مراجعي سريعا گفت مشكلش حل شد، و رفت احتمال اينكه تشخيص شما اشتباه يا روش و درمان شما مناسب نبوده بيشتر هست.

گاهي هم ممكن است مراجع بگويد مشكلش حل شد،‌ يا شما را تائيد كند. اما بعد از آن اگر و اما بياورد و وارد مجادله شود. اينجا هم احتمال اينكه درست عمل كرده ايد بيشتر مي شود.



خلاصه:
مقاومت مراجع ، مجادله، و درگير شدن او احتمال اينكه شما درست ارزيابي كرده باشيد را بيشتر نشان مي دهد.
در جلسات حضوري اين مسئله بيشتر مشخص مي شود، چون غالبا اينگونه افراد با اينكه گارد مي گيرند و حالت دفاعي پيش مي گيرند، بيشتر راغب هستند جلسات آينده هم به مشاوره بيايند. و طي جلسات بهره بيشتري مي برند.

البته رابطه حسنه مشاور با مراجع منجر مي شود ( در برابر دفاعهاي سخت مراجع)، مشاور خويشتندار و صبور باشد و با پذيرش برخورد كند ، تا كم كم مراجع اعتمادش بيشتر شده و زمينه تغييرات در او فراهم شود.



========
نكته مهم:
در مسائل روانشناختي 100 درصد نداريم. هميشه با احتمالات مختلف در رد يا قبول فرضيه ها بحث مي شود
لذا براي آنها ضريب خطا در نظر گرفته مي شود.




ادامه دارد.....

سوم:
توجه صرف مشاور به محتوای صحبت مراجعان که گاهی بسیار جذاب یا رمان گونه بیان می کنند ممکن است آنها را از سرنخهای رفتاری آنها دور سازد.
لذا مشاور باید دقت زیادی به چرایی و چگونگی حرفها و رفتار مراجع داشته باشد. و زیاد غرق حرفهای مراجع باقی نماند.
مثلا:
مراجعی ممکن است بگوید که خیلی پرتحمل، صبور، و با ادب برخورد می کند، خونسرد هست و انتقاد پذیر بوده و خیلی سعی در حل مشکلاتش می کند.
اما شما متوجه می شوید خیلی سریع هنگام نام بردن از دیگران تحریک پذیر و عصبی صحبت می کند. یا نسبت به بعضی صحبتهای شما تند شده و با عصبانیت جواب می دهد. یا پس از راهنمایی شما بی تفاوت از آنها گذر کرده یا اگر و اما می آورد.
می گوید انتقاد پذیر است، اما اگر شما کوچکترین انتقادی در جای دیگری از صحبتهایش بکنید، به لاک دفاعی رفته، یا خود شما را به باد انتقاد می گیرد و شاکی می شود.

از طرفی دقت کنید چه صحبتهایی را زیاد می کند. چه چیزهایی را زیاد پیگیری می کند و چه مسائلی در سخنش غائب است.

مثال در این تالار:
مثلا مراجعی که صرفا در تاپیک های خاصی پست می زند، یا حتی جواب می دهد.
مراجعی که از مفاهیم و پستهای خاصی تشکر می کند
مراجعی که نسبت به پستهای خاصی واکنش تند نشان می دهد، یا به افراد خاصی واکنش پرخاشگرانه نشان می دهد.
یا اینکه به عکس واکنش مثبت نسبت به شخص یا پست خاصی نشان می دهد.
و معمولا محورهای خاصی را زیاد دنبال می کند.

این بررسی نحوه و روش مراجع منجر به شناخت عمیقتری می شود تا صرف مفاهیم پست آنها را بررسی کنیم.

خلاصه:
فقط به محتویات صحبتها توجه نداشته باشید که ممکن است به خطا بیفتید.
به واکنش هایش در قبال انتقادات توجه کنید.
به پیگیری پستهای خاص توسط او توجه کنید.
به نحوه ارتباطاتش با دیگر مراجعین و اعضاء توجه کنید.
به شدت کلمات احساسی در بعضی مفاهیم و مسائل توجه کنید.
چه جاهایی از کوره به در می رود؟
چه جاهایی بی تفاوت هست؟
چه جاهایی به صورت هیجانی دفاع می کند، تشکر می کند، رتبه می دهد، یا پست می زند؟
و .....

چهارم:
مواظب باشيد شما ( راهنما و مشاور) خودتون به عنوان محور جلسه مشاوره نباشيد. و همه حواستون به خودتون و دفاع از خودتون و احساساتتون و افكارتون نباشه.

بايد مراجع محور باشد. لذا مواظب باشيد:
حرفهاي مراجع ممكن است احساسات شما را تحريك كند و عصباني شويد. بايد سريع اين حس را كنار بگذاريد و كنترل داشته باشيد.
ممكن است حرفهاي او منجر به غم و ناراحتي شما بشود، بايد سريع از اين حس بگذريد،
ممكن است او ترسهايش را به جان شما بريزد، ممكن است مهر و محبت و عشق را نثار شما كند، بايد خويشتندار باشيد و دستكاري نشويد، بايد مواظب باشيد.

خلاصه اينكه بايد مشاور، سنگ صبور باشد. سنگ بودن يعني اينكه مديريت و كنترل احساس خودتون را داشته باشيد تا فقط با احساسات خود، ارتباط با مراجع نگيريد.

اگر در جلسه اشكتان در آمد، آفت جلسه مشاوره هست.
اگر احساساتتان جريجه دار شد، و حالت عصبانيت يا قهر گرفتيد آفت جلسه مشاوره هست.

خلاصه:
نبايد توجه به خودتون،‌احساساتتون و افكارتون باعث فراموش شدن اصل مشكل مراجع شود. در اين تالار گاهي ديديد كه فردي قصد مشاوره دادن و راهنمايي به مراجعي دارد، ليكن ميان راه توسط ديگران يا خود مراجع تحريك مي شود و احساساتش دستكاري شده و شروع به مجادله با مراجع يا با سايرين مي كند. تا از خود دفاع كرده باشد و فراموش مي كند كه اينجا صرفا بايد حواسمان به مراجع باشد.
در واقع نمي تواند از خودش در مسير مراجع بگذرد.
البته گاهي هم مراجعان به قصد، سعي مي كنند مشاور را در حس خود آنچنان شريك كنند كه بتوانند از او يارگيري كنند. در اين هنگام مراجع ، شخص مشاور را مانند يك قاضي در نظر مي گيرد كه قصد دارد يك حكمي به نفع خودش بگيرد. بايد مواظب دستكاري هاي ناخواسته مراجع (كه ناشي از فشارهاي زندگي اش هست) نشويد.

پنجم:
مبهم گویی مراجعان و آفت ذهن خوانی در مشاوران

بعضی مراجعان ممکن است شجاعت اشاره دقیق به مشکل خود را نداشته باشند. يا اينكه دقيقا اصل مشكل و ريشه آنرا ندانند، یا از نظر احساسی بیشتر تمایل در مبهم گویی و وصفهای ادبی و عاشقانه و رمزگونه مشکلشان داشته باشند. آنها از عبارتهای چند منظوره و مبهم استفاده می کنند و دقیقا با مثال و مصداقی به مشکل خود اشاره نمی کنند.
در چنین شرایطی ممکن است راهنما ومشاوره شروع به حدس زدن و ذهن خوانی مراجع کرده و به اشتباه ذهنیات خود را به مراجع فرافکن کند.
در این شرایط بهتر است مشاور به جای راهنمایی یا هم حسی سعی کند با درخواست مثال و توضیح واضح از مراجع، به شفاف کردن و عینی کردن مشکل مراجع بپردازد.

خلاصه:
اگر مراجع کلی گویی کرده ، از ادبیات مبهم و شعر گونه و احساسی استفاده می کند، قبل از راهنمایی و مشاوره از او بخواهید شفاف و با مثال به توضیح مشکلش بپردازد.

ششم:

منطقي بودن به جاي هم حسي، يا هم حسي به جاي منطقي بودن.
يكي از ظرافت هاي مشاوره در تشخيص روش تعامل با مراجع هست. چه جايي بايد با مراجع هم حسي كرد؟ چه جايي بايد به او رهنمود داد.
البته تشخيص اين امر براي كساني كه تازه كار هستند يا تجربه مشاوره ندارند مشكل هست. اما به مرور قادر به تشخيص افتراقي اين دو مي شوند.
قانون كلي وجود ندارد، اما سعي مي كنم با مثالهايي اين دو را تفكيك كنم.

الف) انديكاسيون هاي هم حسي و پذيرش بيشتر
در مراجعاني بيشتر ضرورت دارد كه داراي اختلالات خاص رواني مثل افسردگي مي باشند. مخصوصا اگر نا اميدي و بي ارزشي و كمبود اعتماد به نفس و همچنين خودسرزنش گري تا آن اندازه بالا رفته باشد كه بيم« آسيب به خود » در آن ديده شود. اينجا بسيار مهم هست كه به جاي راهنمود، آناليز كردن، انتقاد كردن به شيوه هاي اشتباه فرد، با او گرم باشيم و پذيرا.

نكته يكم:
بسيار مهم اينست كه اين هم حسي نبايد نا محدود باشد. چرا كه از آن طرف بيم وابستگي اين گونه افراد بسيار زياد هست. و چون ما هميشه نمي توانيم كنار آنها بمانيم. و نمي توانيم انتظارات احساسي آنها را برآورده كنيم،‌ بزودي اين مسئله به آنها آسيب مي رساند و اگر بخواهيم طبق خواسته ها و انتظارات آنها در كنارشان هميشه باشيم به خودمان آسيب مي رسد. (چون انتظارات ايندسته از افراد غير واقع بينانه هست.)
نكته دوم:
گرچه مشاوران هيچ وقت نبايد از مراجعانشان توقع احترام، و قدرداني داشته باشند. اما نسبت به اين دسته از افراد (افرادي كه نياز به هم حسي دارند و در واقع بسيار حساس هستند)،‌بايد توجه بيشتري روا داشته باشند. و اگر آنها انتقاد، يا حتي توهين كردند، بسيار با احتياط با آنها تعامل كنند و سعي نكنند در لاك دفاعي رفته و مسائل مطنقي را زيادتر از حد معمول اعمال كنند.
وقتي مشاور با يك فرد حساس روبرو مي شود. خوب مي داند كه بالا و پايين و جذر و مد در او بسيار هست. لذا ممكن است يك روز در حدشيفتگي در جلسه مشاوره حاضر شود. و يك روز در حالت تنفر باشد. اما اين واقعيت مراجع نيست. لذا بايد هم حسي تا آنجا ادامه پيدا كند كه در خلال جلسات بتوان خطاهاي شناختي مراجع كم كم برطرف شود.



ب )‌انديكاسيون هاي رهنمود دادن و پرهيز از هم حسي
عدم هم حسي و بيشتر رهنمودي كار كردن در مراجعاني ضرورت دارد كه تمركز ويژه اي روي يك مشكل خاص دارند. و احساس ورزي در آن مورد را به نهايت رسانده اند.( مثال :اكثر اوقات دختر و پسراني كه مدتي از شكست عاطفي اشان گذشته ولي همچنان در تنور احساساتشان مي دمند. و به آن مسئله فكر مي كنند، جزء اين دسته هستند و نبايد زياد با آنها هم حسي كرد و پيگير احساسشان شد.)
در كساني كه گرفتار عشق هاي افراطي هستند. نيز آناليز كردن و تحليل كردن عشقشان و مشكلات آن مفيد هست و نبايد احساسات آنها را برانگيخت.

با سلام
از آنجا كه در كارهاي مشاوره ، مهارت يعني عملي كردن خيلي مهم هست. و بيش از 2 هفته از اين موضوع مي گذرد،
از دوستاني كه در تاپيك هاي ديگران اقدام به راهنمايي و مشاوره دارند، تقاضا مي كنم به عنوان نمونه به تاپيك ذيل مراجعه كنيد.
چند آفت از آفتهاي فوق در مشاوره و راهنمايي و نظر دادن مي بينيد كه بعضي از اعضاء مرتكب شده اند.
( نسبت به مراجعي كه به اين تاپيك دل بسته تا مشكلش را حل كند ديده مي شود.).
حتي روي تشكرها هم تمركز كنيد كه كداميك به مراجع كمك مي كند ، و كداميك به مراجع آسيب مي رساند.

معمولا آفتهاي مشاوره باعث مي شوند به جاي خدمت به مراجع ، به وي آسيب بيشتري برسانيم.

اين نمونه را به دقت بررسي كنيد و خودتون از آن درس بگيريد:
زنم با مردهای فامیل دست میده؟ چیکار کنم؟؟؟

هفتم:
از دیگر آفات مشاوره : ارتباط دوستانه برقرار کردن مشاور با مراجع، به جای ارتباط تخصصی می باشد.

تفاوتهای زیادی بین ارتباط تخصصی (مشاور - مراجع ) و ارتباط دوستانه هست.
1 - ارتباط دوستانه دو طرفه و مبتنی بر بده بستانهای عاطفی ، احساسی و ... می باشد.
2 - ارتباط دوستانه پایدار و بلند مدت هست.
3 - ارتباط دوستان ایجاد صمیمیت می کند.
4 - ارتباط دوستانه ایجاد مسئولیت و حق برای طرفین می کند.
5 - ارتباط دوستانه ایجاد انتظار و توقع در طرفین نسبت به هم می کند.
6 - ....
در حالیکه در ارتباط تخصصی بین مشاور و مراجع باید، مشاور احساسات خود را (مثبت و منفی) از جلسه دور نگه دارد. همچنین نباید ایجاد وابستگی در مراجع بکند به نحوی که مراجع مجبور باشد رابطه را برای شارژ مجدد حفظ کند. همچنین مشاور نباید از مراجع توقع سپاسگزاری، یا انجام ارتباطی تعاملی داشته باشد.
اگر صمیمیت زیادی برای مراجع نسبت به مشاور یا به عکس ایجاد شود، اهداف حل مشکل مراجع به حاشیه رفته و نیازهای عاطفی مخصوصا مشاور، محور قرار می گیرد که این ظلم به مراجع هست.

هشتم:
از دیگر آفات مشاوره، وابسته کردن مراجع به مشاور و جلسات مشاور هست.

همانطور که مشاور ابتدا باید بر باند پروازی ارتباط با مراجع حرکت کند و با ایجاد هم حسی با مراجع به پرواز در آید و به مراجع کمک کند، اما باید به آرامی در انتها دوباره کم کم هم حسی را کاهش داده و با رهنمودی کردن جلسه ، در باند فرود آید و مراجع را آزاد و مستقل از جلسه رها سازد.

مشاوران تازه وارد گاهی دلسوزی ، همدردی را به اشتباه جایگزین همراهی و همدلی می کنند. و رابطه عاطفی قوی با مراجع تشکیل می دهند. به طوری که قدرت تصمیم گیری مراجع را کاهش داده و از نظر عاطفی وابسته اش می کنند. و بعد از چند جلسه مشکل جدیدی برای مراجع پیش می آید.
غالبا مراجعان به خاطر مشکلات عدیده عاطفی و ارتباطی که با خانواده و همراهان خود دارند، مستعد جذب شدن به فردی چون مشاور هستند. لذا یک مشاور مثل یک غریق نجات باید با احتیاط و با هنر و فن به مراجع نزدیک شود. چون در غیر اینصورت خود مشاور هم به همراه مراجع دچار مشکل خواهد شد.
مشاور باید همواره یک شخصیت مستقل از مراجع باشد. و نباید یکپارچگی با مراجعش آنطور شود که به جای او احساس کند و به جای او اذیت شود، چون در آن صورت نمی تواند به مراجع کمک کند.

خلاصه:
مشاور باید ضمن ایجاد هم حسی با مراجع، مواظب باشد که مراجع وابسته نشود.
مشاور نباید تصمیمات مراجع را بگیرد. چون مراجع ضعیف می شود و نیاز پیدا می کند مرتب به این مشاور سر بزند.
بلکه باید ماهی گرفتن را به مراجع آموخت، قدرت تصمیم گیری را باید به مراجع آموخت، و بعد به تدریج او را رها و مستقل ساخت.

نهمين آفت مشاوره : تصورات قالبي
تصورات قالبي چيست ؟
تصورات قالبي ادراك و استنباطي هست كه موجب مي شود ما بتوانيم با ديدن چند نمونه، يك تعميم همگاني بدهيم و كار خود را سهل كنيم.
مثال:
به شهري مسافرت كرديم ، اتفاقا با چند نفر مواجه مي شويم. و اتفاقا به ما تعارف كرده اند برويم منزلشان و يا كمكمان كرده اند.
ما مي گوييم مردم اين شهر مهمان نوازند.
حالا تصور قالبي ما نسبت به اين شهر مي شود ميهمان دوست
عكس اين هم صادق هست.
مثلا چند نفر از قوميت را مي شناسيم كه مثلا خسيس يا ساده انگارانه برخورد مي كنند. بعد تصور قالبي نسبت به آن قوميت پيدا مي كنيم كه آنها مردم خسيس هستند. يا مردم ساده اي هستند.

پس تصورات قالبي هم مي تواند مثبت باشد و هم منفي.

چرا از تصورات قالبي استفاده مي كنيم؟
ما براي ساده سازي ادراك و سرعت بخشيدن به تجزيه و تحليل هايمان از تصورات قالبي بهره مي گيريم.
وقتي مي گوييم معتادان بايد فوري يك مجموعه خصوصيات در ذهن داشته باشيم تا تفكرات ديگرمان را با آن سامان دهيم. وقتي مي گوييم روشنفكران يا مذهبي ها يا بسيجي ها، يا چپي ها يا راستي ها يا غرب زده ها يا متحجرها يا ... همه اينها براي اينست كه يك مجموعه خصوصيت را به راحتي در ذهن يكپارچه كرده و سرعت عمل ببخشيم. در واقع يك مرحله از تفكر هست كه طبقه بندي را تسهيل مي كند.
ما نبايد قرباني تصورات قالبي (مثبت يا منفي) در رابطه با مراجعان خويش بشويم.


چرا تصورات قالبي آفت مشاوره مي شود؟!
به خاطر اينكه ما در مشاوره با يكتايي مراجع سروكار داريم. به منحصر به فرد بودن آن نياز داريم. ما در مشاوره روي مشكل و مسائل خاص مراجع متمركز هستيم. تصورات قالبي موجب پيشداوري و قضاوتي مي شود كه مبناي آن درون مراجع نيست بلكه در درون ذهن و فكر مشاور هست.
مثال:
مراجع مي گويد من يك پسر آزادي هستم كه در امريكا زندگي مي كنم، ديشب كه با دوست دخترم صحبت مي كردم.....
تصور قالبي:
اين پسر غرب زده هست و تحت تاثير هيجانات و خوشگذارن هست.... (تصور قالبي از نوع منفي)
يا اين فرد در غرب هست ، پس آزاد انديش و اهل فكر هست...(تصور قالبي از نوع مثبت)
خب حالا بر اساس اين تصورات قالبي اگر وارد فاز مشاوره بشويم ممكن است حقايقي را كه در يكتايي ذهن و فكر و رفتار اين مراجع هست ر ناخودآگاه ناديده بگيريم.

خلاصه و نتيجه گيري:
اگر مراجعي گفت من مذهبي هستم، يا روشنفكر هستم، راستي هستم ياچپي هستم، معتقد به اسلام هستم يا نيستم و .... ، بر اساس اين در برابر او گارد نگيريد(مقابله قالبي) يا زير پرچم او سينه نزنيد (حمايت قالبي ).
بلكه سعي كنيد فازغ از تصورات قالبي كه نسبت به گروهها، جريانات، اقليت ها ،‌مذاهب يا تفكرات داريد. صرفا روي مصداقها ، مثالها، مشكلات و مسائل مراجع تمركز كنيد و همانها را مورد بررسي قرار دهيد و پاسخ دهيد.

دهمين آفت مشاوره : عدم متوجه شدن پديده انتقال
اين قانون طلايي را به خاطر بپساريد كه: (پديده انتقال)
در بسياري اوقات مراجعين به نحوي با مشاور تعامل و ارتباط برقرار مي كنند كه با موثرترين افراد زندگي خود (افراد مثبت يا افراد منفي در زندگيشون )، ارتباط داشته اند.

پس اگر مراجع نسبت به پاسخ شما به شما اهانت كرد ، پرخاش كرد يا شما را متهم كرد، يا اظهار تنفر كرد. خودتون را نبازيد و بهتون برنخوره، بلكه با او هم حسي كنيد. همچنين اگر مراجع نسبت به شما اظهار محبت، عشق و ... كرد و شروع به تعريف و تمجيد كرد، تحت تاثير حرفهايش روند مشاوره خود را تغيير ندهيد.
در واقع ايشون هيچ كاري به شخص شما ندارد، بلكه شما نماد آدمهايي هستيد كه او با آنها مسئله دارد يا نسبت به آنها محبت دارد.
به خاطر همين پسر و دخترهاي عاشق ، ممكن است عشقشون را به شما فرافكن كنند. و كساني كه شكست عشقي داشتند يا مشكل خانوادگي داشتند ممكن است، نسبت به شخص شما واكنش منفي نشان دهند.


نتيجه:
پس مراجع شما را نمي شناسد كه بخواهد از شما خوشش بيايد يا بدش بيايد، بلكه عشق و تنفر ها، محبتها و پرخاشگري هايي كه نسبت به نزديكان موثر خود در زندگي شخصي اش داشته ، به شما تعميم مي دهد. لذا نبايد مشاور در موضع دفاعي قرار بگيرد و شروع به دفاع از خويش بكند. يا به عكس اگر مراجعي قربون صدقه مشاور رفت يا حتي اظهار محبت و عشق كرد، نبايد مشاور خوش خوشانش بشه كه مشاور دلربايي هست و حتما مشاوره خوبي داده كه مراجع خوشش اومده. چون در آن صورت مراجع با اين تعريف و تكذيب كردنهايش شما را هدايت مي كند نه شما.

روند و فرايند مشاوره بايد مبتني بر اصول صحيح منطقي و علمي باشد و تحت تاثير خوش آمدن يا بد آمدن مراجع نسبت به شما قرار نگيرد. در غير اينصورت به زودي تحت تاثير مراجعاني كه از شما بدشون آمده قرار گرفته و ارتباط حسنه شما با او كاهش مي يابد. يا به عكس تحت تاثير مراجعي كه از شما تعريف و تمجيد كرده است، كمتر با اشتباهات او برخورد صحيح خواهيد كرد.






=====================
نكته عملياتي:
گاهي در تالار ديده شده كه فردي كه در نقش پاسخگويي به يك عضو بوده است تحت تاثير تشكرها و يا رتبه هاي او يا تعريف هاي او به اشتباه افتاده است و تصور كرده است كارش درست هست. و حرفهايي را در ادامه زده است كه مراجع بيشتر او را پسنديده است.
لذا كم كم در يك تاپيك طولاني مراجع همه افراد و مشاوران ديگر را رها مي كند و كلا تعامل خود را با اين شخص افرايش داده است چون توانسته است كه او را در مسير خودش هدايت كند.(و البته مسير خودش همان مشكلي هست كه براي آن مراجعه كرده است.)

يا واكشن منفي يك مراجع به جواب شخصي موجب شده است ،‌آن شخص با مراجع درگير شود يا قهر كند يا ....

يازدهمين آفت مشاوره : عدم متوجه شدن پديده انتقال متقابل


اين آفت ، نقطه مقابل آفت انتقال هست كه در پست قبلي شرح داديم. و مشكلي هست در نحوه برخورد مشاور با مراجع كه از زندگي شخصي مشاور منشاء گرفته است.

يعني در اينجا مشاور ناخودآگاه ، حس و فكر خود را در مورد مهمترين شخصيت زندگيش را به مراجع تعميم مي دهد.
مثلا مشاوري كه با يكي از اعضاء خانواده و خويشان مشكلي دارد، در اينجا مراجع را در جايگاه او مي نشاند.
عشق و نفرت و تعاملي كه مشاور در زندگي واقعي خود نسبت به كسي داشته هست فرافكن مي كند به مراجع.

مشاوراني كه شيفته مراجع مي شوند،‌ يا مشاوراني كه مراجع را در هيئت دوست مي بينند و با او پايه دوستي مي گذارند، مشاوراني كه دست به استهزاء ، محكوم سازي مراجع مي زننداز مواردي هست كه به آفت انتقال متقابل اشاره دارد.

اين مسئله به نقش خودآگاهي مشاوران ، اهميت مضاعفي مي بخشد.
مشاور نبايد حب و بغض ها و موضع گيري ها و سوگيري هايي خود نسبت به اطرافيانش را به مراجعان تعميم دهد.(نبايد اين هماني كند.)

دوازدهمين آفت مشاوره : عدم خاصيت ارتجاعي مشاور
مقدمه:
همين طور كه مكرار اشاره شده است، تغيير رفتار كار بسيار سختي هست. مراجعان غالبا سعي مي كنند به لاك دفاعي فرو روند و از عملكرد گذشته خود دفاع كنند يا فكر خودشان را پياده كنند. مراجع تمايل دارد پس از شنيدن مشاوره،‌ باز هم با بهانه هاي مختلف روي روش هاي اشتباه قبلي خود اصرار ورزد.
مشاوران تازه وارد معمولا يكي از دو روش ذيل را به كار مي گيرند:
الف) از مراجع نا اميد مي شوند ، رهايش مي كنند. دلخور مي شوند و قهر مي كنند.
ب) با مراجع درگير مي شوند، عصباني مي شوند.
هر دو اين برخورد ها اشتباه هست،‌ چون كه مشاور خاصيت ارتجاعي به خود نگرفته باشد.

خاصيت ارتجاعي مشاور:
يعني اينكه هر چقدر مراجع اصرار بر كار اشتباه خود داشت ، مشاور هم مجددا او را به روش درست ارجاع بدهد.
مشاور بايد مانند يك قطعه كش لاستيكي باشد. همراه نظرات مراجع كشيده مي شود، اما وقتي نوبت به مشاوره خودش رسيد بايد دوباره به حالت اول برگردد و روش صحيح را به مراجع گوشزد كند.
در واقع تكرار، و قاطع بودن روي روش صحيح و قبول نكردن بهانه هاي مراجع و نا اميد نشدن از او روش صحيح مشاوره هست.




===================
مهم مخصوص تالار همدردي:
گفتني هست در اين تالار به خاطر تعداد زياد مراجعان و پستهاي آنها، شايد عملا فرصت كافي براي اين ارتجاعي بودن فراهم نباشد. اما از اعضايي كه وقت كافي دارند، تقاضا داريم ، نسبت به مراجعان ، با تكرار و تكرار و تكرار و رجوع دادن آنها به روش صحيح پيشنهادي، كمك كنند.
توقع نداشته باشيد مراجعي كه سالها به يك روش اشتباه خو گرفته هست با چند خط پست شما از اين رو به آن رو شود و تغيير اساسي يابد.

سيزدهمين آفت مشاوره : شخصيت مهر طلب مشاور

مشاوران علاوه بر كسب علم و تجربه بايد مرتبا نسبت به افزايش خودآگاهي خود اقدام نمايند.
مشاور با شناخت تيپ شخصيتي خود موجب مي شود كه اثر پذيري و اثر گذاري هاي خود را در ارتباط مراجع- مشاور خوب ببيند.

مثلا اگر مشاوري مي بيند كه شخصيت مهر طلبي دارد. يعني معمولا طرز صحبت و رفتارش براي جلب محبت و مهر مراجعينش هست ، ممكن است فراموش كند كه در جلسه مشاوره اصل مراجع هست. لذا ممكن است به اشتباه سعي كند ، به جاي در نظر گرفتن صلاح و شرايط مراجع ، اقدام به صحبت و كارهايي بكند كه محبت مراجع را به خود جلب كند.
و چون هميشه موضوع اصلي جلسات مشاوره تغيير هست. و تغيير هم سخت و مراجعان معمولا مقاومت مي كنند، اينگونه مشاوران كوتاه مي آيند و با تاييد مراجعي كه دچار اشتباه هست. او را به اشتباه مي اندازند.
اگرچه مراجعان در ابتدا از چنين مشاوران خوششان مي آيد. ليكن به مرور ، به علت اينكه جلسات مشاوره به تغيير نينجاميده هست ناخوشنود مي شوند.

============
پاورقي:
مسئله ارتباط حسنه كه در اوايل جلسه يا جلسات آغازين براي كسب اعتماد مراجع انجام مي گيرد از اين موضوع مستثني هست. چون اين ارتباط حسنه هدايت شده بود و با شيب ملايم به طرف صلاح مراجع پيش مي رود.
اما در مشاور مهر طلب، هميشه تحت تاثير تحسينات مراجعان خود باقي مانده و به تغييرات انرژي بر مراجع كمك نمي كنند.

چهاردهمين آفت مشاوره : بي توجهي به مقاومت مراجع
گاهي مراجعان بسيار در لاك دفاعي فرو رفته و مقاومت مي كنند. يعني سد يا قلعه اي نامرئي دور خود ايجاد مي كنند كه هم كم مطالب را مي گويند و هم كم نظرات شما را مي شنوند.

نمونه اي از مقاومت هاي مراجعان:
الف: مقاومت در گفتن مسائل مهم مرتبط با مشكلشون
ب : مقاومت در برابر نظراتي كه مي شنوند،
ج: سكوت كردن
د: طفره رفتن از موضوع اصلي و به انحراف كشيدن بحث،
هـ : جدل كردن و به چالش كشيدن مشاوره
و : گفتن مسائل و مطالب به زبان سوم شخص و از قول شخص ديگر
ز : جمع بستن افعال و گفتن جملاتي شبيه: «همه اينو مي گويند»، «همه اين كار را مي كنند» «جامعه همه اينطوري هست»
ح: به سخره گرفتن، مسخره كردن مطالب يا مشاور يا افراد ديگري كه به مشكلش مرتبط هستند.
ي: مخفي كردن موضوع اصلي مشكلش در خرواري از حرفها و مشكلات
ك: ندادن پاسخ مستقيم به سئوالات ساده مشاوره و به اصطلاح پيچوندن مشاور و موضوع
ل : ......

در اين گونه موارد كه مراجع نشانه هاي مقاومت از خودش بروز مي دهد، قبل از اينكه به مراجع رهنمود بدهيم يا راه حلها را به كار گيريم، نياز هست از طرق مختلف مقاومت مراجع را در هم بشكنيم.

چند نمونه از روشهايي كه كمك مي كند مراجع احساس امنيت كند و مقاومت نكند:

يكم: كمتر مشاور صحبت كند.
دوم: مشاور سعي كند با گوش كردن فعال و با زبان بدن خود را مشتاق شنيدن نشان دهد. نه با كلام و اصرار
سوم: مشاور بايد انعكاس احساس دهد.
يعني اينكه مشاور به محتويات صحبت هاي مراجع دقت كند و پس از شنيدن صحبت مراجع ، به جاي صحبت كردن در مورد محتويات حرفهاي مراجع ، به احساسات نهفته در كلام مراجع توجه كند.

نقل قول:

---

مثال:
مراجع: پدرم جلوي مهمانها سرم فرياد كشيد، پس از آن هنگام بلند شدن دستم به بشقاب غذا خورد و آن هم افتاد و شكست، جناب مشاور اگر شما بوديد چه مي كرديد؟
مشاور: عجب! بايد خيلي ناراحت شده باشي! حتما جلوي مهمانها خجالت كشيدي و عصباني شدي! (بايد توجه به احساس مراجع را انعكاس دهد)

---

چهارم: مشاور به جاي راهنمايي بايد انعكاس محتوا بدهد.
يعني به جاي راهكار جديد و ارائه رهنمود بايد مطالب مراجع را به گونه اي ديگر بازخورد دهد تا مراجع متوجه شود كه مشاور خوب مسئله را گوش كرده و فهميده است.

نقل قول:

---

مثال:
مراجع: پدرم جلوي مهمانها سرم فرياد كشيد، پس از آن هنگام بلند شدن دستم به بشقاب غذا خورد و آن هم افتاد و شكست، جناب مشاور اگر شما بوديد چه مي كرديد؟
مشاور: پس صداي بلند پدرت خطاب به شما نزد مهمانها، باعث شد بشقاب غذا را ناخواسته بشكنيد؟ درست فهميدم؟

---

پنجم: هم احساسي و هم حسي و توجه به احساسات مراجع
يعني ما سعي مي كنيم دقيقا حس و حال مراجع را بفهميم و او را مورد همدلي قرار دهيم.



ششم: استفاده از در باز کن ها
يعني سئوالاتي بدون اجبار را طرح مي كنيم. تا دغدغه اصلی را در آرامش و با میل شخصی بیان کند ، نه سئوالاتی که حالت تجسس داشته باشد ، که روند مشاوره را مختل و مراجع را به عقب رانده و یا باعث مقاومت و احساس بدبینی در او می شود .

نقل قول:

---

مثال:
مراجع: پدرم جلوي مهمانها سرم فرياد كشيد، پس از آن هنگام بلند شدن دستم به بشقاب غذا خورد و آن هم افتاد و شكست، جناب مشاور اگر شما بوديد چه مي كرديد؟
مشاور: از پدرت دوست داري بيشتر برايمان بگويي؟
يا: معمولا وقتي چنين مشكلاتي برايت پيش مي آيد چه كار مي كني؟
يا : مسائل مهمي هست. باز هم تمايل دارم بيشتر در موردشان بشنوم.

---

هفتم: ترك موضوعي كه مراجع سعي در پنهان كردنش داره و موقتا مسائل را آگاهانه از تمركز خود خارج مي كنيم. تا مراجع احساس امنيتش ترميم شود.
مثلا اگر تاپيكي اينطور بود، بهتره مدتی تاپیک او را رها و حتی پستی مبنی بر این که چه شد ، کجایی ، خبری بده و .... را هم ارسال نکرد .



هشتم: پذيرش مراجع و عدم انتقاد به او
بايد با صحبتهايمان به مرور در جلسه به مراجع نشان دهيم كه با همه ضعفهايش باز هم دوستش داريم و دوست داشتني هست.



خلاصه و نتيجه گيري:
در مشاوره ارتباط حسنه با مراجع بسيار مهم هست. گاهي مراجعاني كه اضظراب دارند يا احساس امنيت در جلسه مشاوره ندارند شروع به مقاومت كرده و نه مسائلشون را شفاف بيان مي كنند و نه حاضر به پذيرش مطالب مشاوره هستند. در چنين مواقعي بايد با هم حسي،‌ سكوت و يا پذيرابودن سعي در تقويت ارتباط كنيم. و از مشاوره دادن و راهنمايي كردن مراجع به صورت مستقيم و دستوري پرهيز كنيم.

تمرین عملی در مورد آفتهای احتمالی مشاوره:
بنده مجددا توصیه اکید دارم کلیه اعضایی که به عنوان راهنما وارد تاپیکی می شوند و قصد مشورت دادن به مراجعی را دارند ، باید این تاپیک آفت های احتمالی مشاوره را به دقت مطالعه کرده و به کار گیرند.

پست 7 تاپیک رفتار همسرم بعد از خیانت من (لطفا آقایون جواب بدهند)، یکی از نمونه پست هایي است که دچار آفتهای مشاوره ای شده است.
لذا از صاحب این پست و تمام کسانی که در ذیل آن تشکر زده اند خواهش می کنم این تاپیک را مجددا و با دقت مطالعه کنند و در تعامل با مراجعین مواظب باشند که دچار این آفتها نشوند.

پانزدهمین آفت مشاوره : تحقیر شرایط عکس
با تشکر از unknownGirl گرامی که این نکته را تذکر داده اند.
زمانی ما برای اینکه به مراجع دلگرمی بدهیم، سعی می کنیم سایر شرایط را فاجعه آمیز جلوه دهیم و بگوییم که شرایط تو خیلی خوب هست. در این هنگام مراجعان دیگر که مطلب را می خوانند و خود را در موقعیت سایر شرایط می بینند فکر می کنند که مشکل آنها خیلی حاد هست.
در واقع ما به یک مراجع دلگرمی داده ایم. اما سایر مراجعین از این راهنمایی ما آسیب می بینند.
توضیح خود unknownGirl گرامی را می توانید در ذیل عینا مطالعه فرمایید.

نقل قول:

---

نوشته اصلی توسط unknownGirl

سلام دوستان

من الان داشتم چند تا از تاپیک ها رو بررسی میکردم دیدم که متأسفانه و متأسفانه و بدبختانه بعضی از اعضا حتی با وجود اینکه مدت عضویتشون زیاد هست یه نکتۀ اساسی رو در مورد مشاوره دادن رعایت نمیکنن!!! و اونم اینه که از روش "تحقیر شرایط عکس" استفاده میکنن

یادمون باشه ما اینجا اومدیم که به همه کمک کنیم و در مورد هر حرفی که میزنیم باید تأمل کنیم نه اینکه در هر تاپیکی یه چیزی بگیم که صرفا اون آدم خوشحال بشه و باید در نظر گرفت که آدمایی که مشکلی بر عکس اون دارن هم به اون تاپیک سر میزنن

وقتی یکی میاد میگه مشکل من مثلا اینه که قدم خیلی کوتاهه باهاش مشکل دارم (مثالی میزنم که اشارۀ مستقیم به افراد نداشته باشه) درسته من بیام بگم که اتفاقا مشکل رو کسی داره که قدش خیلی بلنده و هیچ کس انتخابش نمیکنه؟؟؟

تو رو خدا مدیران بررسی کنن و تذکر بدن اینجوری ممکنه اون آدم راهنمایی بشه ولی داریم یه دید مسموم رو پخش میکنیم بین کسانی که مشکلشون برعکس اون آدمه

---

============
پاورقی:
unknownGirl گرامی به خاطر این پست بسیار مفید مدت یکماه شارژ رایگان به شما اهداء گردید.

با سلام.

پست های این پیج رو خوندم، اما نکته زیر رو پیدا نکردم. شاید هم به چشم من نیومده.

یه آفت مشاوره غیر حضوری (با حضور یکی از دو طرف، یا بدون حضور هیچ کدوم و فقط از طریق نت!!)، اعتماد محض به حرفهای مراجع هست. یا در واقع اعتماد محض به برداشت ما از حرفهای مراجع.

وقتی کسی میاد و اینجا تاپیکی ایجاد میکنه ما باید توجه کنیم که:

1* این فرد داره برداشت های خودش از یه واقعه رو مینویسه. ممکنه اون برداشت ها اشتباه باشن.

2* این شخص داره تلاش میکنه واقعه ای که دیده رو به رشته تحریر در بیاره، خیلی وقتا ما برای نوشتن ذهنیاتمون دچار خطا میشیم.

3* ادبیات افراد با هم متفاوته. کلماتی که داریم توی پست مراجع میبینیم، ممکنه مفهومشون برای ما و برای اون فرد یکسان نباشن. یا اینکه شدن قبحشون یکسان نباشه.

4* ما شخصیت مراجع رو نمیشناسیم. شاید اهل اغراق باشه، و خیلی شاید های دیگه.

بنابراین ما نباید اعتماد کامل به نوشته های اون شخص، و بعد هم اعتماد کامل نسبت به برداشت و درک خودمون از صحبت هاش داشته باشیم.

نباید مطمئن باشیم که تجسمی که ما از وضعیتی که داره برامون توصیف میشه پیدا کردیم، تجسم درستیه.

بنابراین حداقل در مواردی که پای زندگی طرف در میونه، باید خیلی محتاط راهنمایی کنیم.

حتی الامکان برای مراجع تایین تکلیف نکنیم. بلکه فقط کمکش کنیم که بهتر شرایط رو درک کنه. خصوصا وقتی از نظر روحی در شرایط بحرانی ای قرار داره و در عین حال در معرض یه تصمیم گیری قرار گرفته.


یه مثال بزنم.

توی یکی از تاپیک ها مراجع خیلی خلاصه نوشته که: خانومم اومد درخونه ما صورت مادرم رو چنگ انداخت و فحش های خیلی زشتی هم داد. در حالیکه مادرم همیشه خیر خواه ما بوده. حالا من چیکار کنم؟ این دیگه پایان رابطه ماست؟

اینجا با این چند تا جمله نباید فکر کنیم اون صحنه رو به درستی تشخیص دادیم. ممکنه مادر این آقا با مظلوم نمایی وانمود کرده که در باز شده و اون خانوم یه حمله ناگهانی و وحشیانه داشته. ممکنه قبل از اون اقدام، حتی اون خانوم مورد ضرب و شتم قرار گرفته باشه و از قضا ناخونش هم به صورت مادر همسرش خورده. ممکنه فحش دادن در خونواده اونها اونقدر وقیح نباشه که برای ما هست. ممکنه این آقا اصلا به درستی متوجه ماجرا نشده. ممکنه الان پریشانه و نمیتونه درست واقعه رو برای ما تعریف کنه. ممکنه مادر ایشون به خیرخواهی ای که ایشون فکر میکنن نباشه.

ممکنه همه این *ممکنه* هایی که من گفتم اشتباه باشن، اما در هر حال اینجا هزارتا علامت سوال هست. حتی یک مشاور حرفه ای هم به صرف شنیدن این چند جمله نسخه ای برای این آقا نمی پیچه. و حتی فکر نمیکنم یه مشاور با صحبت حضوری با این آقا هم قانع بشه، حتما از خانومش هم میخواد که چند جلسه باهاش صحبت کنه. و شاید حتی از مادر این آقا هم دعوت کنه.

پس در این تاپیک ها تا میتونیم سعی کنیم از مراجع اطلاعات بگیریم. اونقدر واقعه رو از زاویه های مختلف بررسی کنیم، و ریشه های اون اتفاق رو در بیاریم که تا جای ممکن اتفاقات واضح تر بشن. و تازه اون زمان هم تایین تکلیف نکنیم. چون ما نمیدونیم اون فردی که از اون طرف داره پست ما رو میخونه در چه شرایطیه! شاید یه فرد مستاصل باشه که صرفا با توجه به حرفای ما رفتارهای نادرستی از خودش بروز بده، یا حرفهای ما حجت رو برش تموم کنن که پس دیدی خانومم چنین و چنانه.

سلام:)
میشل جان کاملا درست میگید این احتمالات هست و در واقع همه از دید خودشون به اتفاقات و مشکلات نگاه میکنند و معمولا هم حق به جانب هستن (خب اگر اینجور نبودن که مشکلات و کشمکش ها انقدر زیاد نبود! ) ولی تا جاییکه من میدونم روند مشاوره تو همدردی اینجوریه که کارشناسان و اعضا سوالایی رو میپرسن که ببینن دقیقا شرایط مراجع چی هست،حالا این وسط هستند کسایی که فوری بعد از خوندن تاپیک و مشکل مراجع جوابی ارسال میکنند که حتی گاهی کاملا اشتباهه (متاسفانه) در واقع اعضا هم از دید خودشون به مشکل نگاه میکنن دیگه

وقتی همچین پست های خطرناکی! دیدیم باید فوری اونو گزارش بدیم،چون واقعا ممکنه عواقب بدی داشته باشه:160:
تعداد تاپیک ها و پستها انقد زیاده که مدیران که وقت نمیکنن همه رو به موقع بخونن اعضا باید همکاری کنن
اینم بگم که آقای مدیر و صورتی های تالار تو تاپیکای مختلف اینو تذکر داده ان،حالا تواین تاپیک نبوده لابد

====
پاروقی: در همین رابطه به لینک ذیل مراجعه فرمائید

30 خصوصیت یک مشاور خانواده ، مشاور ازدواج، مشاوره کودک و روانشناس مناسب و متخصص با تجربه