تعریف رفتار قاطعانه آن است که مشخص شود رفتار قاطعانه چه چیزی نیست!
1. رفتار قاطعانه متفاوت از پرخاشگری است.
می توان گفت رفتار پرخاشگرانه ، بیان خصومت آمیزی است که فرد بدون در نظر گرفتن حقوق دیگران و توجه به آن می خواهد به هدف خود دست یابد.
2. رفتار قاطعانه ، متفاوت از خجالت و کمرویی است.
در حال خجالت و کمرویی فرد با لحن توأم با معذرت خواهی ، افکار، احساسات و حقوق خود را بیان می کند.
در رفتار قاطعانه ، فرد با ملاحظه و توجه به دیگران ، بر دیدگاه خود ایستادگی می کند. احساسات، نظرات و افکار خود را به صورت باز و آشکار بیان می کند ، صدای محکمی دارد، به راحتی به صورت فرد دیگر نگاه می کند، به موضوعات مهم می پردازد، خود را برابر دیگران می داند، نه به کسی صدمه می زند و نه اجازه می دهد به او صدمه زده شود.
کسی که نمی تواند بر ترس غلبه کند ، هنوز اولین درس زندگی را نیاموخته. "امرسون"
رفتار قاطعانه نیازمند توانایی ایجاد پاسخ های انعطاف پذیری است که نسبت به وضعیت های خاصی که در موقعیت های تعارض برانگیز به وجود می آیند حساس باشد. بنابراین به نظر می رسد که در ایجاد این گونه رفتارها ، اجزای رفتاری آشکار و نهان دخیل باشند.
- - - Updated - - -
بیان همدلانه:
سعی کنید به طرف مقاقبل نشان دهید که شرایطش را درک می کنید.ابراز همدلانه
می فهماند شما قصد ندارید بحث و جدل کنید.
من می دونم که این رفتار از نظر شما یه تغییره و ممکنه احساس خوبی در شما ایجاد نکنه.
بیان مساله:شما مشکل و ناراحتی خود را بیان می کنید.
این شرایط منو ناراحت می کنه،نمی تونم کنار بیام.
بیان آنچه شما می خواهید:در خواستی مشخص برای تغییری مشخص در رفتار طرف مقابل.
من از شما می خوام که با صدا آروم صحبت کنی.
می دونم چیزی که از شما می خوام ممکنه برات سخت باشه (همدلانه) ولی وقتی می بینم
که به حرفام گوش نمی دی ناراحت می شم (بیان مساله) چیزی که من از شما می خوام اینه که
که وقتی صحبت می کنم به من گوش کنی ( آنچه می خواهید).
چگونه می توانیم به شکل موثری قاطع باشیم؟
از حالات بدنی قاطع استفاده کنید.
به چهره طرف مقابل نگاه کنید.
در عین خوشرو بودن چهره جدی داشته باشید.
آرام ولی محکم صحبت کنید.
جملات خود را با من شروع کنید.من فکر می کنم ...
تمرکزتان را روی مساله بگذارید و از محکوم و سرزنش کردن دوری کنید.
من دوست دارم وقتی حرف می زنم،حرفمو قطع نکنی.(سرزنش)
تو همیشه حرفمو قطع می کنی.(محکوم)
سعی کنید از رفتار فرد انتقاد کنید نه خود فرد.
وقتی زیر قولت می زنی عصبانی می شم.(رفتار)
توهمیشه منو عصبی می کنی.(فرد)
سعی کنید قضاوت نکنید،دستور ندهید بلکه از وجه سوالی اسنفاده کنید.
می دونی پیراهنت لک برداشته؟
با این پیراهن کثیف بیرون نرو
به شکلی واضح و محترمانه در خواست خود را مطرح کنید و فرد را به جواب منفی سوق ندهید.
می شه لطفن پنجره رو باز کنی؟
پنجره رو باز نمی کنی؟
تکنیک هایی ویژه برای موقعیت های دشوار:
ا ـ آرام کردن:هنگامی که می خواهید در مورد موضوعی با فردی عصبانی است صحبت کنید ابتدا
او را آرام کنید.
می دونم که شما الآن ناراحتی و برام قابل درکه،اجازه بده بعدن در این رابطه صحبت کنیم.
2 ـ خلاصه کردن:باعث می شود مطمئن شوید مساله را فهمیدید و طرف مقابل می فهمد به حرف های
او توجه کردید.
شما گفتی وقتی من دیر کردم،فکر کردی که من قرارمو فراموش کردم و خیلی عصبی شدی.
3 ـ مشخص کردن:این مهم است که شما مشخص کنید که از طرف مقابل چه می خواهید.
چیزیکه من می خوام اینه که لباساتو کف اتاق نندازی.
- - - Updated - - -
والدين قاطع و محبت کننده
اين دسته از والدين آنهايي هستند که قاطعيت در کلام و گفتار دارند. بدون دليل کاري را انجام نميدهند و وقتي دليلي براي انجام کاري وجود داشته باشد با قاطعيت آن را انجام ميدهند. يا برعکس ، اگر دليلي منطقي وجود نداشته باشد با قاطعيت از انجام آن خودداري ميکنند و تسليم خواستههاي کودک نميشوند. آنها در عين قاطع بودن ، صميمي و با محبت نيز هستند. به خواستههاي کودک به صورت متعادل توجه دارند و از اينکه تمام خواستههاي کودک را براي ساکت کردن او بپذيرند خودداري ميکنند. چنين مادراني کار تربيت کودک را با محبت و پذيرش جلو ميبرند و از تنبيه بدني خودداري ميکنند. و از شيوههايي مثل قطع کوتاه محبت (مثل اخم ، مثل نگاه تنبيه آميز) براي تنبيه استفاده ميکنند.
- - - Updated - - -
برای قاطعیت و بیان احساسات و تمایلات درونی با اعتماد به نفس کامل لازم است 3نوع رفتار را یاد بگیرید:
- 1. نه گفتن و اظهار عدم تمایل :
شرح دادن و مشخص کردن موضع >>> نه، من نمیتوانم.
بیان و شرح علت >>> امروز باید کار دیگری انجام بدهم. همدلی>>>نشان دادن اینکه متوجه اهمیت موضوع شده اید؛ امیدوارم راه دیگری پیدا کنید.
- 2. بیان احساسات منفی و مثبت
- احساسات مثبت را نشان دهید؛ ( مثلاً ) چه شغل خوبی پیدا کرده ای.
احساسات منفی را هم بیان کنید؛ ( مثلاً ) من از کاری که انجام دادهای ناراحت شدم.
3. تقاضا و درخواست کمک از دیگران.
مشکل را مشخص کنید؛ ( مثلاً ) شما دستور مختلف به من داده اید.
درخواست کنید؛ ( مثلاً ) ممکن است به من اجازه بدهید یک کار را انجام بدهم، بعد کار دیگری به من واگذار کنید؟
توضیح بخواهید؛ ( مثلاً ) ممکن است یک بار دیگر بگویید دقیقا" میخواهید چه کاری انجام شود؟
- - - Updated - - -
برای قاطعیت و بیان احساسات و تمایلات درونی با اعتماد به نفس کامل لازم است 3نوع رفتار را یاد بگیرید:
- 1. نه گفتن و اظهار عدم تمایل :
شرح دادن و مشخص کردن موضع >>> نه، من نمیتوانم.
بیان و شرح علت >>> امروز باید کار دیگری انجام بدهم. همدلی>>>نشان دادن اینکه متوجه اهمیت موضوع شده اید؛ امیدوارم راه دیگری پیدا کنید.
- 2. بیان احساسات منفی و مثبت
- احساسات مثبت را نشان دهید؛ ( مثلاً ) چه شغل خوبی پیدا کرده ای.
احساسات منفی را هم بیان کنید؛ ( مثلاً ) من از کاری که انجام دادهای ناراحت شدم.
3. تقاضا و درخواست کمک از دیگران.
مشکل را مشخص کنید؛ ( مثلاً ) شما دستور مختلف به من داده اید.
درخواست کنید؛ ( مثلاً ) ممکن است به من اجازه بدهید یک کار را انجام بدهم، بعد کار دیگری به من واگذار کنید؟
توضیح بخواهید؛ ( مثلاً ) ممکن است یک بار دیگر بگویید دقیقا" میخواهید چه کاری انجام شود؟
- - - Updated - - -
هنگام بیان جملات قاطعانه به چه نکاتی باید توجه کرد؟
1) تماس چشمی:
بیشتر وقت را به او نگاه کنید اما تمام وقت را در چشمهایش زل نزنید.
2) حالت بدن:
سعی کنید کاملا" روبه روی فرد قرار بگیرید، صاف بایستید یا بنشینید.
3) رعایت فاصله:
فاصله ی مناسب را رعایت کنید.
4) حرکات دست:
برای بیان گفته هایتان از حرکت دست هایتان کمک بگیرید اما در این کار زیاده روی نکنید.
5)حالات چهره:
چهره ی شما باید با احساسات و آن چه می گویید هماهنگ باشد.
یک چهره ی آرام و رضایتمند، بهترین حالت برای نشان دادن شادی و یک چهره ی آرام و جدی بهترین حالت برای نشان دادن ناراحتی است.
6) طنین و تغییر بلندی صدا:
هنگامی که می خواهید یک جمله ی قاطعانه بگویید، لازم است که شنیده شوید؛ برای این کار باید به طنین صدایتان توجه کنید؛
7) روان و سلیس صحبت کردن:
این نکته خیلی مهم است که کلمات مناسب را روان و سلیس و جملات را با مفاهیم هدفمند بیان کنید.
8) وقت مناسب:
وقتی شما احساسات منفی تان را بیان می کنید یا تقاضا و درخواستی از کسی دارید، در نظر گرفتن زمان بسیار مهم است. یک هفته بعد ممکن است
خیلی دیر باشد. از طرفی ابراز احساسات در آخرین لحظات، ممکن است کار درستی نباشد. زمان مناسب را برای این کار انتخاب کنید تا طرف مقابل
برای تصمیم گیری وقت داشته باشد.
9) گوش دادن:
گوش دادن و خوب و با دقت شنیدن بخش مهمی از بیان درخواست است. وقتی می خواهید احساساتتان را بدون اینکه قوانین دیگران را زیر پا بگذارید برای
آنها بیان کنید لازم است فرصتی برای پاسخ دادن به آنها بدهید.
10)مقدار و حجم جملات:
آن چه شما می گویید بخش بسیار مهم و با اهمیتی از ابراز احساسات، رد کردن یا درخواست یک موضوع است.
- - - Updated - - -
هنگام بیان جملات قاطعانه به چه نکاتی باید توجه کرد؟
1) تماس چشمی:
بیشتر وقت را به او نگاه کنید اما تمام وقت را در چشمهایش زل نزنید.
2) حالت بدن:
سعی کنید کاملا" روبه روی فرد قرار بگیرید، صاف بایستید یا بنشینید.
3) رعایت فاصله:
فاصله ی مناسب را رعایت کنید.
4) حرکات دست:
برای بیان گفته هایتان از حرکت دست هایتان کمک بگیرید اما در این کار زیاده روی نکنید.
5)حالات چهره:
چهره ی شما باید با احساسات و آن چه می گویید هماهنگ باشد.
یک چهره ی آرام و رضایتمند، بهترین حالت برای نشان دادن شادی و یک چهره ی آرام و جدی بهترین حالت برای نشان دادن ناراحتی است.
6) طنین و تغییر بلندی صدا:
هنگامی که می خواهید یک جمله ی قاطعانه بگویید، لازم است که شنیده شوید؛ برای این کار باید به طنین صدایتان توجه کنید؛
7) روان و سلیس صحبت کردن:
این نکته خیلی مهم است که کلمات مناسب را روان و سلیس و جملات را با مفاهیم هدفمند بیان کنید.
8) وقت مناسب:
وقتی شما احساسات منفی تان را بیان می کنید یا تقاضا و درخواستی از کسی دارید، در نظر گرفتن زمان بسیار مهم است. یک هفته بعد ممکن است
خیلی دیر باشد. از طرفی ابراز احساسات در آخرین لحظات، ممکن است کار درستی نباشد. زمان مناسب را برای این کار انتخاب کنید تا طرف مقابل
برای تصمیم گیری وقت داشته باشد.
9) گوش دادن:
گوش دادن و خوب و با دقت شنیدن بخش مهمی از بیان درخواست است. وقتی می خواهید احساساتتان را بدون اینکه قوانین دیگران را زیر پا بگذارید برای
آنها بیان کنید لازم است فرصتی برای پاسخ دادن به آنها بدهید.
10)مقدار و حجم جملات:
آن چه شما می گویید بخش بسیار مهم و با اهمیتی از ابراز احساسات، رد کردن یا درخواست یک موضوع است.
- - - Updated - - -
ویژگی افرادی که مهارت نه گفتن دارند.
این افراد قاطعیت خوبی دارند، اعتماد به نفس آنها بالاست، ب
رنامههای شخصی در زندگی دارند و اهدافشان روشن و واضح است و میدانند که از چه راهی به اهداف خود خواهند رسید.
در مقابل افرادی که توان کافی برای نه گفتن ندارند اعتماد به نفس ضعیفی دارند، به راحتی تسلیم دیگران میشوند.
ممکن است اهداف و برنامه ریزیهای مشخصی نداشته باشند و اگر داشته باشند اهمیت لازم را به آنها نمیدهند.
این افراد معمولا به برآورده شدن خواست دیگران اهمیت میدهند که میتواند ناشی از ترس آنها به از دست دادن دوستیها ، طرد شدن و ... باشد.
تقویت مهارت نه گفتن
**مشخص کردن اهداف و برنامهها گام اول در این راه است. اهداف مشخصی داشته باشید و مسیرهای خود را برای رسیدن به این اهداف معین کنید.
**اعتماد به نفس خود را تقویت کنید.
نه گفتن را با تمرین در مسائل جزئیتر تکرار کنید.
به افرادی که قاطعیت دارند و مهارتهای خوبی در این زمینه دقت کنید و ویژگیهای آنها را مورد توجه قرار دهید.
**اطلاعات و آگاهیهای خود را افزایش دهید.
خود را تقویت کنید و مطمئن باشید که نه گفتن ، روابط اجتماعی شما را مختل نخواهد ساخت. در مواردی هم که نه گفتن به مسائل جدی و خطرناکی مربوط میشود، از دست رفتن رابطه به نفع شما خواهد بود. با برقراری روابط سالمتر اجتماعی جایگزینی برای رابطه از دست رفته خواهید داشت.