تعریف تیپهای عصبی

پرورش نیروی انسانی پنا - فرويد که مشهور به پدر روانشناسی است کشف کرد که اکثر مشکلات روانی انسانها ريشه در وضعيت تربيتی اشخاص در کودکی دارد. بدون شک اين امر بزرگترين کشف در روانپزشکی بود
ولی فرويد در کنار اين کشف بزرگش ، اشتباه بسيار بزرگتری کرد و آن اين بود که ريشه تمام مشکلات عصبی را ناشی از عدم اقناع جنسی دانست . چرا که جامعه غرب بر اساس اين نتيجه گيری غلط فرويد ، آزادی جنسی را به وفور اشاعه داد. حاصل چه شد؟
- بنياد خانواده ها از هم پاشيد و وفاداری در زندگی زناشوئی بی معنی شد
- قرزندان خانواده های از هم پاشيده ، امنيت عاطفی خود را ازدست دادند
- فرزندان نامشروعی به طور روزافزون پا به عرصه وجود گذاشتند که اصلا" شانس تجربه کردن محيط خانوادگی را نداشتند و يا فقط تک والد بودند
- و بالاخره مشکلات روانی انسانهای غربی روز بروز بيشتر شد که کمتر نشد
ولی تحقيقات روانپزشکانی مثل دکتر کارن هورنای به اين نتيجه رسيد که آنچه مانع رشد سالم روانی انسانها می شود نه تنها عدم اقناع جنسی نيست بلکه نياز شديد به رشد چنين اقناعی حاصل عصبيت است
تحقيقات وسيع بر اين دلالت داشت که چيزی که به بچه استحکام شخصيتی می دهد ، امنيت عاطفی است . همانطور که در مقدمه توقعات عصبی ذکر شد وقتی به کودک انسان توجه و رسيدگی کافی شود و او را همانطور هست ، با هر شکل و فرم ظاهری و هر توانائی و استعداد جسمی و فکری دوست داشته باشند ، خود واقعيش شکوفا می شود
نيازهای اصيل بشر
محبت و گرمی ، حمايت ، آزادی نسبی ، کمک ، راهنمائی و تشويق
حاصل اين برخورد: احساس ايمنی و آرامش
فرد فرصت اين را پيدا می کند که احساسات ، علاقه ها ، تمايلات و آرزوهای خاص خودش را به طور طبيعی و به طيب خاطر رشد دهد و بدون تشويش به خود پرداخته و نيروهای ذاتی و طبيعی خود را پرورش داده و تقويت کند و انسان بالنده ای شود
عدم دريافت اين نيازهای اصيل و يا به عبارت ديگر:
تحقير ، اجحاف ، خشونت ، تعدی و زور وفشار، عدم رعايت احتياجات خاص کودک ، بی علاقگی و بی توجهی به او، تبعيض بين بچه ها، ايجاد محيط نا امن ، سختگيری بيش از حد ، انتقاد و بهانه جوئی بی مورد ، زيادی از بچه حمايت کردن ، فقدان محبت صادقانه
حاصل اين رفتار:
ايجاد احساس نا امنی ، اضطراب ، تشويش و دلهره دائمی در کودک می کند که او را به حالت تدافعی می اندازد که انرژيش به جای آنکه صرف پرورش و به کار بردن نيروی طبيعی اش شود. صرف تسکين و تخفيف و فرونشاندن اضطراب و دلهره و دفع آزار ديگران می شود
اضطراب اساسی : اين اضطراب رااضطراب اساسی می ناميم که عبارتست از:
ااحساس تنهائی ، بی کسی ، عجز و بيچارگی در دنيائی که افرادش همه ظالم و زورگو و اجحاف کن و آزار دهنده اند
بازتاب اضطراب اساسي : کودک به جای اينکه به اختيار و آزادی و به طيب خاطر و رغبت باديگران روابط مناسب و دوستانه ای داشته باشد ، چون ناچار است با ديگران دائما" در تماس باشد، می کوشد راههائی پيدا کند تا طوری با ديگران مماشات و مدارا کند تا آنها با رفتار خشن و آزاردهنده خود اضطراب و دلهره او را بيشتر نکنند
چه چيزی رفتار کودک را تعيين می کند؟
- خلقيات و خصوصيات روحی خودش
- اوضاع و احوال و شرايطی که ديگران برايش بوجود می آورند
راههائی که طفل برای مماشات و مدارا با ديگران انتخاب می کند:
- خود را تحت حمايت قويترين فرد در می آورد مثل برادر بزرگتر ، خواهر، مادر و يا پدر و به اين وسيله خود را از شر آزار ديگران و خود آن حامی حفظ می کند (مهرطلب )(نيازمند جلب مهر و حمايت ديگران )
- به قدری متمرد و پرخاشجو و جنگجو می شود که ديگران نه تنها نتوانند آزارش دهند بلکه از او تبعيت کنند.(برتری طلب )(پرخاشگری )
- سعی می کند با کناره گرفتن از ديگران خود را از گزند آنها دور کند و يا حداقل از نظر روحی ومعنوی از ديگران فاصله می گيرد(عزلت طلبی )(دوری ازاشخاص)
تضاد اساسی
اگر کودک می توانست با انتخاب يکی از راههای فوق به زندگی ادامه دهد مشکل چندانی نداشت ولی مشکل اينجاست که بسته به موقعيت های مختلف ، از هر سه ء اين وسايل و راهها استفاده می کند
چون اين سه روش با هم تضاد و مغايرت دارند از برخورد آنها تضاد و کشمکش شديدی در وجود بچه ايجاد می شود که آنرا تضاد اساسی می ناميم
کودک برای اينکه از شر اين تضاد که بسيار آزار دهنده است خلاص شود به ناچار يک روش را برجسته کرده و دوروش ديگر را مخفی می کند و اين می شود شاخص روحيه آن کودک
ترمزها و نيازهای سه روش عصبی
مهرطلب : هميشه احتياج دارد زيردست ديگران باشد
آدمی سليم ، رام ، سربراه ، متواضع و عيرخودخواه و خوب جلوه کند
برتری طلب : نياز دارد صفاتی را در خود رشد دهد که متناسب با يک شخصيت قوی و برتر باشد و مثلا" برایقدرت و قوت ، ستيزه جوئی و مبارزه بی امان و طاقت و تحمل زياد داشتن برايش ارزش و اهميت زيادی پيدا می کند
عزلت طلب : نياز دارد که هميشه دور از حضور ديگران و بدون کمک آنها خود را اداره کند بهمين دليل به آزادگی و بی نيازی خيلی ارزش می دهد
انتخاب يکی ازسه روش :
فرد سعی می کند که يکی ازاين سه روش را در پيش بگيرد ولی توفيق پيدا نمی کند و بسته به شرايط از يک روش به روش ديگر متوسل می شود و همين امر تضاد درونی او را بالا می برد مثلا" :
پسری که بدليل فشار و اجحاف و تعدی پدر روش برتری طلبی را در پيش گرفته بوده اگر پدر خود را از دست بدهد به روش مهرطلبی يا عزلت طلبی گرفتار خواهد شد
کم شدن اعتماد بنفس :
حاصل اين کشمکش آنست که نيروی درونی و هسته وجودی طفل سست و ضعيف شده و وحدت و يکپارچگی وجودش زائل می شود، و از فعاليت موثر و سازنده باز می ماند و رشد خود واقعی ضعيف شده و مثل رشد گورزا می شود و اعتماد بنفس که منشاء آن خود واقعی است پائين می آيد
کم کردن احساسات اصيل :
نياز کودک برای خواباندن اضطراب اساسی ، رفع تضاد و کسب آرامش درونی او را به ورطه ای می کشاند که روابطش از تمايلات و احساسات واقعی خودش صرفنظر کرده و به ديکته های بدلی ، تصنعی برتری طلبی ، مهرطلبی و عزلت طلبی که احساساتی تدافعی و غيراصيل است روی آورد
حاصل اين فرار از احساسات اصيل و روی آوردن به احساسات و خواسته های تدافعی :
حس کينه و ميل انتقام گرفتن ازکسانيکه به او تعدی و اجحاف کرده اند و با رفتار خشن خود اين همه ناراحتی برای او بوجود آورده اند
انتقامجوئی به چه چيز نياز دارد
قدرت مقابله و دفاع و انتقامجوئی
ولی
خود واقعی که تمام نيرويش به هدر رفته و رمقی برايش باقی نمانده
پس چه چيز جايگزين خود واقعی می شود؟
خود قوی شده تخيلی (خود ايده آلی )
باز تاب های خود ايده آلی
- خود را برجسته تر از ديگران تصور می کند تا از احساس حقارت و کوچکی خود تسکين يابد
- سعی می کند تضادهای ناشی از حضور احساسات متضاد در خودش را به گونه ای توجيه کند که آنها را متضاد نبيند. مثلا":
- تسليم شدن در مقابل خواسته ديگران و از حق خود گذشتن را که از عوارض مهرطلبی است ، در تصوير ايده آليش به صورت سليم و متواضع و خوب و با گذشت بودن و يا عشق و دوستی تغيير کند
- احتياج به برتر بودن از ديگران را نشانه قدرت و رهبری و شجاعت اخلاقی فرض کند
- عزلت طلبی را به صورت عقل و اراده و خرد و بی نيازی و استقلال در می آورد
و بالاخره همه صفتهای ناخواسته خود را که به آن تصوير ايده آلی نخورد يا محو می نمايد و يا دستکاری و رتوش می کند
نقش خود ايده آلی
خود ايده آلی که معلول نياز اصيل سرکوب شده است ، وقتی در ذهن کودک نقش بست ، خود باعث و علت جريِانهای بعدی می شود ، بانضمام اينکه جريانهای بوجود آورنده خود ايده آلی هنوز دست اندر کارند و آنرا بيش از پيش تحکيم می کنند
هرقدر خود ايده آلی شديدتر و قويتر شود ، جريانها و اثراتی که بعد از خودش بوجود می آورد عميق تر واساسی تراست
اين اثرگذاری را می توان به شرح زير ليست کرد
- فرد مقهور عظمت و شکوه و جلال خود ايده آليش شده و سعی می کند که اعمالش را در شان آن عظمت و شکوه انجام دهد. به اين ترتيب نسبت به خود واقعی اش بی علاقه تر و از آن دورتر می شود
مثال :
اگر تا امروز روزی ده صفحه درس می خوانده بجای اينکه برایفردايش برنامه ريزی کمند که دوازده صفحه بخواند از خود انتظار دارد که در يک چشم بهم زدن همه رابخواند و حفظ شود. و چون در عالم واقع چنين اتفاقی نمی افتد به جای اينکه توان واقعی خود را ببيند ،خود را موجودی ضعيف و ناتوان می بيند
اين روند باعث می شود که تمام هدفها ، نوع فعاليتها ، آرزوها، تمايلات ، احساسات ، روابط شخص با ديگران و مجموعه زندگيش را تحت تاثير قرار داده و به جای تمام اين خواسته های اصيل خواسته های غير اصيل را جايگزين می کند تا به خود تصوريش برسد
از عوارض حضور خود ايده آلی در ذهن می توان موارد زير را ذکر کرد
- محتاج و تشنه کسب عظمت و جلال و شکوه می شود
نيازمند آنست که خود را کامل و بی عيب و نقص گرداند، چون خود ايده آلی بی عيب و نقص است
- عطش جاه طلبی و برتر شدن در هر زمينه ايست
در هر سنی جاه طلبی خاص آن سن
- در کودکی : گرفتن نمرات عالی و ممتاز شدن و يا در ورزش قهرمان شدن
- نوجوانی و بلوغ : با مشهورترين و پولدارترين و با شخصيت ترين دخترها محشور شود
- جوانی و ميانسالی : پول دارترين و بالا مقام ترين آدم ها شود
پاکيزه ترين و مقدس ترين افراد باشد.
آنقدر که نياز به احساس شکوه و عظمت دارد اهدافش برايش مهم نيست و کاری برايشان نمی کند
- ميل و عطش شديد به برتری و پيروزی منتقمانه و غلبه انتقامجويانه و کينه توزانه نسبت به ديگران :
تخفيف ، تحقير ، تمسخر ديگران
- اجباری بودن و بی اختيار بودن عملکردش به سمت اطفاء عطشهای فوق
- سيری ناپذيری باعث می شود که به هر هدفی که رسيد از آن لذت نبرده و نشئه رسيدن به هدف بعدی شود
- واکنش ها و عکس العمل های بی تناسب و غير منطقی در شخص ايجاد می شود

http://www.behravanpana.com/tarif%20tiphaye%20asabi.html