تأثیر تولد فرزند بر روابط زن و شوهر
تأثیر تولد فرزند بر روابط زن و شوهر ( قسمت اول )
ازدواج رابطه نزدیكی است كه بین زن و مرد برای مدتی طولانی برقرار می شود . موفقیت این پیوند ضامن سعادت و سلامت كل جامعهاست . طبیعی است كه پیش از ازدواج،زن و مرد باید عوامل گوناگونی را مدنظر قرار دهند تا بتوانند به موفقیتی نسبی در زمینه زندگی زناشویی دست یابند . اما نگهداری هر چیز به مراتب مشكل تر از به دست آوردن آن است . به دست آوردن همسری مناسب بارها و بارها ساده تر از نگهداری و" راضی نگهداشتن" او از زندگی مشترك است . در زندگی هر زوج،موقعیت هایی ایجاد می شود كه می تواند تعادلی را كه پس از مدت زمانی به وجود آمده بر هم زده و زندگی زناشویی را به سوی عدم توازن سوق دهد . با آینده نگری و رعایت بعضی از موارد پیشگیری كننده می توان از وقوع برخی از موقعیت ها جلوگیری كرد . اما رویارویی با بعضی از موارد متزلزل كننده زندگی مشترك از دایره كنترل بشر خارج بوده و گاه نیز برای برقراری ارتباطی محكم تر باید آنها را پذیرفت . یكی از مواردی كه می تواند در زندگی تعادل یافته یك زوج جوان ، به صورت موقت اختلال ایجاد كند تولد فرزند است . تولد فرزند یكی از تغییراتی است كه به میزان زیادی در روابط خانوادگی و زناشویی تغییر ایجاد می كند و البته طبیعی است كه این تغییر در مورد فرزند اول و در زوج های جوان بیشتر به چشمبخورد . به دنیا آمدن كودك بیش از هر كس دیگر موقعیت پدر جوان را مورد تهدید قرار می دهد . شور و شادی پدر شدن جای خود را با عواطف و احساسات دیگری عوض می كند . تا آنجا كه فرزند را رقیب عشقی خود تلقیمیكند . این حساسیت ها و عواطف متضاد ( دوست داشتن فرزند در كنار احساس رقابت با او ) واكنش های متفاوتی را در مردان جوان بر می انگیزد . این واكنش ها را می توانبه دو بخش واكنش های روانی و رفتاری تقسیم بندی كرد .
الف )واكنش های روانی
ترس از دست دادن موقعیت نزد افراد خانواده :هر تغییر روانی – خانوادگی و اجتماعی می تواند مسبب حالاتی همچون ترس باشد . تولد فرزند نیز به عنوان یكی از مهم ترین وقایع موجود در زندگی هر فرد ، در مدت زمان معینی می تواند تأثیرات كلی و جزئی فراوانی در روابط زناشویی به جای بگذارد . ( مهم آن است كه این تغییرات منفیكهسبب دور شدن عاطفی زن و مرد از همدیگرمیشود ، به سرعت كنترل شده و ارتباط زوجین را متزلزل نكند.) به دنیا آمدن طفل به علت تغییرات فراوانی كه در زندگی خانوادگی- اجتماعی ایجاد می كند بیش از هر چیز می تواند منشاء حالت ترس در پدر باشد . این ترس به علت استرس های روزمره ای است كه تازه وارد كوچك به جمع خانواده و به خصوص پدر،وارد می كند .
احساس تنهایی و طرد شدگی :
پس از ازدواج ، مرد و زنی كه اكنون همسر تلقی می شوند تكیه گاه عاطفی و روانی یكدیگر قرارمی گیرند و برای تسلی یافتندر برابر مشكلاتی كه در طول روز آزارشان داده،به یكدیگر پناه بردهو ماننددوستانی قدیمی درد دل می كنند. به راستی یكی از كاركردهای اساسی نهاد خانواده ، آرامش یافتن در كنار یكدیگر و با هم بودن است .اما پس از تولد نوزاد موقعیت جدیدی پیش می آید . فرد تازه ای به اعضای خانواده اضافه می شود كه مسئولیت ها و مشكلات جدیدی را به وظایف والدین می افزاید . این موجود جدید به علت ناتوانی،مسئولیت ها و مراقبت های ویژه ای را می طلبد . واضح است كه نگهداری از چنین موجود پاك ، ضعیف ، ظریف و زیبا ، قسمت عمده ای از وقت مادر را به خود اختصاص می دهد . بخصوص این كه این مادر جوان و تا حدی بی تجربه ، وظایف دیگری نیز غیر از بچه داری به عهده دارد. پس طبیعی است كه با این وظایف تمام ناشدنی ، فرصت چندانی برای رسیدگی به شوهر باقی نمی ماند . زن اكثر اوقات خود را با بچه سپری می كند و مرد در جـّو خانواده ( كه از پدر ، مادر و فرزند تشكیل می شود ) تنها باقی می ماند و این احساس،وجود او را فرا می گیرد كه با تولد فرزند از جمع خانواده طرد شده و تمام محبت و توجه اطرافیان ، بخصوص همسر كه تاكنون نقطه اتكا و پشتوانه او در كار و زندگی بوده است به طرف موجودی كوچك و ضعیف معطوف شده و دیگر عشق و علاقه پیشین را در او نمی یابد . پس نتیجه می گیرد كه دیگر مورد علاقه همسرش نیست و فرزند ، جای او را گرفته است . شاید این گلایه را از برخی پدران جوان شنیده باشید كه می گویند : از وقتی بچه به دنیا آمده انگار كه من اصلاً وجود ندارم و... و این،به معنی احساس خطر است . خطر از دست دادن موقعیت گذشته و تاراج محبت همسر توسط فرزند . تداوم این احساسِ تنهایی خطرناك بوده و ریشه بروز احساسات دیگری در پدران جوان است . چیزی مانند احساس ناامنی .احساس ناامنی: احساس امنیت ، از عواطف زیربنایی و حیاتی برای تأمین بهداشت روانی بشراست . در صورتی كه این اصلی ترین نیاز روانی انسان مرتفع نگردد ، احساس عدم امنیت به اشكال گوناگون خود را نشان خواهد داد . در حالت احساس عدم امنیت،شخص به طور دائم در تلاطم روانی و به هم ریختگی استو در صورت تداوم ، به انواع بیماری های جسمی و روانیمبتلا خواهد شد .
شخصی كه دائم احساس عدم امنیت ، ترس و خطر میكند ، نمی تواند انسان سالمی باقی بماند . ممكن است با پرخاشگری و یا اضطراب واكنش نشان داده و در دنیای ذهنی خود ، مدام در حال دفع خطرات احتمالی باشد . به همین دلیل است كه برا ی سلامت جسمی و روانی تا حد زیادی نیازمند احساس امنیت هستیم .
همان طور كه قبلاً نیز اشاره كردیم ، پدر در اثر تولد فرزند تنها مانده وبه دلیلاحساس تنهایی،احساسات دیگری همچون بی تكیه گاهی،عدم امنیت و حتی خشم،وجود او را فرا می گیرد . چرا كه امنیت عاطفی و روانی او با ورود فرزند مورد تهدید قرار گرفته است . به گفته فیلسوف بزرگ ، پاسكال:" انسان بیش از یك عشق نمی تواند داشته باشد . اگر چند عشق داشت ، كم كم به سوی آن كه شدیدتر ، هیجان بخش تر و شكوهمندتر است كشیده خواهد شد و دیگر عشقها را فدا خواهد كرد ." شاید به همین علت است كه زنان بیشتر ترجیح می دهند محبت اولیه خود را نثار فرزندشان كنند كه از بطن وجودشان پرورده شده و از شیره جانشان تغذیه می كند .
احساس محرومیت:
محرومیت حالتی است كه در نتیجه ارضاء نشدن یا احتیاج پدید می آید . ارضا نشدنواحتیاج ممكن است در اثر عوامل بیرونی و محیطی ایجاد شود و یا این كه عامل درونی داشته باشد . در اثر تولد فرزند،بیشتر اوقات مادر صرف مراقبت از كودك می شود و فرصتی برای ارضای احتیاجات روانی همسر و محبت كردن به او باقی نمی ماند . نتیجه این بی توجهی ها ، احساس محرومیت از علاقه ای است كه نیاز روانی و اولیه هر انسانی تلقی می شود . هر انسانی نیازمند آن است كه دوست داشته باشد و متقابلاً مورد محبت و علاقه دیگران ، بخصوص افراد مورد علاقه اش قرار گیرد . اگر یك طرف موازنه به هم بریزد به طور مسلم امنیت عاطفی و روانی شخص نیز متزلزل خواهد شد . خوب استبه همان میزان كه از دیگران محبت دریافت می كنیم ، از ابراز علاقه به اطرافیان نیزخودداری نكنیم.
مسلماً تولد فرزند نمی تواند از مهر و علاقه زن نسبت به شوهر بكاهد . اما با ورود این تازه وارد كوچك دیگر فرصتی برای ابراز محبت به شوهر باقی نمی ماند . زمان و فرصت كافی برای نشان دادن این محبت یك مسئله مهم و نوع ابراز محبت نیز مورد دیگری است . بسیار حیاتی است كه اگر به كسی علاقه مند هستیم محبتمان را در كلام و عمل بهاو نشان دهیم . برای اكثر ما آدم های معمولی ، با زندگی ساده و معمولی این روزگار ، بیان احساسات در قالب واژه های كوچك و عبارات بسیار ساده و در عمل شاید با یك نگاه محبت آمیز ابراز می شود . البته همین میزان اندك نیز مستلزم فرصت است . اما اكثر مردان گرفتاری های متعدد همسران خود را در انجام مسئولیت ها و وظائف داخل و بیرون از خانه نادیده می گیرند و انتظار دارند همه چیز ، درست مثل گذشته سر جای خود باشد ، از اوضاع مادی، تغذیه ای و نظافت منزل گرفته تا محبت و آرامش گذشته . اما آیا واقعاً چنین امری امكان پذیر است ؟
