چرا‌‌ در ‌‌روزهاي‌‌ ابري ‌غمگين ‌‌مي‌شويم؟+ تأثیر متغیرها

وضعيت آب و هوا از جنبه‌هاي مختلف بر رفتار انسان‌ها تاثيرگذار خواهد بود. اغلب ما انسان‌ها به طور ناخودآگاه نسبت به پيش‌بيني وضع آب و هوا كنجكاو هستيم و با توجه به آن درباره‌
همراه داشتن چتر براي رفتن به محل كارمان يا تماشاي يك مسابقه ورزشي تصميم‌گيري مي‌كنيم. اما اگر تا به حال تنها به همين موضوع اكتفا كرده‌ايد، بايد توجه داشته باشيد كه از اين پس بايد بيش از گذشته نسبت به پيش‌بيني وضعيت آب و هوا كه توسط رسانه‌ها اعلام مي‌شود كنجكاو باشيد، چرا كه بررسي‌هاي انجام شده توسط محققان نشان داده است چگونگي وضعيت آب و هوا مي‌تواند نقش بسيار مهمي بر شكل‌گيري احساسات و عواطف شما داشته باشد.

بدون ترديد اخلاق و رفتار ما و برنامه‌ريزي براي سفر، رويدادهاي ورزشي، كشت محصولات كشاورزي تامين‌كننده مواد غذايي مورد نياز و حتي توانايي در شنيدن صداهاي اطرافمان تحت‌تاثير شرايط جوي متغير خواهد بود. علاوه بر اين سيستم ايمني بدن انسان نيز با افزايش يا كاهش دما، بشدت متاثر خواهد شد. بنابراين مي‌توان گفت شرايط جوي نيز يكي از متغيرهاي محيطي است كه مي‌تواند نقش مهمي در سلامت جسماني و رواني ما انسان‌ها داشته باشد و اين در حالي است كه اين موضوع تاكنون چندان مورد توجه محققان قرار نگرفته است.

بررسي‌هاي انجام‌شده توسط محققان در سطح جوامع مختلف نشان داده است كه افزايش مدت زمان و شدت تابش نور آفتاب نقش بسيار مهمي در افزايش رضايتمندي افراد نسبت به محيط اطرافشان دارد. اين در حالي است كه اغلب افراد در روزهاي ابري و باراني احساس افسردگي و ناراحتي مي‌كنند. بر اين اساس محققان در تلاش هستند تا به علت اصلي شيوع افسردگي و بيماري‌هايي مانند آسم و سردرد شديد در ميان افراد در روزهاي سرد سال پي ببرند تا با استفاده از نتايج به دست آمده بتوانند تاثير آب و هوا بر انسان‌ها را در ابعاد وسيع‌تري مورد بررسي قرار دهند. بسياري از مردم نسبت به خطرات ناشي از افزايش دما و بويژه تاثير قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشيد در افزايش خطر احتمال ابتلا به سرطان پوست آگاه هستند، اما كمتر به تاثير افزايش دما در افزايش تعداد مبتلايان به سكته مغزي و حملات قلبي توجه كرده‌اند. در روزهاي باراني، ناراحتي‌هاي ناشي از رماتيسم و آسم به مراتب افزايش پيدا مي‌كند. همچنين دوره‌هاي كوتاه‌مدت سرما، ابتلا به سكته مغزي و حمله قلبي در ميان سالمندان را به ميزان قابل توجهي افزايش خواهد داد. بنابراين مي‌توان گفت وضعيت آب و هوا مي‌تواند نقش بسيار مهمي در سلامت جسمي و رواني افراد داشته باشد. افسردگي در فصل زمستان يكي از بيماري‌هاي شايع در ميان ساكنان شمال اروپاست كه براساس بررسي‌هاي انجام‌شده توسط پزشكان بيش از 20‌درصد اين افراد در روزهاي زمستاني و سرد سال به آن مبتلا خواهند شد. همچنين بيش از 500 هزار نفر از مردم انگليس نيز به سندروم اختلالات عاطفي فصلي مبتلا مي‌شوند كه ابرهاي كم‌ارتفاع و شب‌هاي طولاني زمستاني در ايجاد آن نقش بسيار مهمي دارند. اين افراد به علت تغييرات بيوشيميايي ايجاد شده در مغز دچار افسردگي مي‌شوند. آنها ساعات طولاني از شبانه‌روز را مي‌خوابند، اما همواره احساس خستگي مي‌كنند. همچنين افراد مبتلا به چنين اختلالاتي بسيار تحرك‌پذير و زودرنج بوده و از انجام امور روزانه و برقراري روابط اجتماعي با ديگران ناتوان هستند. اين در حالي است كه با افزايش طول روز شدت بيماري كاهش يافته و حتي اگر آنها در روزهاي زمستاني تنها دو ساعت زير تابش نور مصنوعي قرار گيرند 80 درصد علائم بيماري بهبود مي‌يابد.

نقش هر يك از متغيرها در رفتار

براي اين‌كه بتوانيد متوجه تاثير تغييرات آب و هوا بر خلق و‌خوي در رفتار انسان‌ها شويد، الزاما نبايد يك روانپزشك باشيد، چرا كه تنها با نگاهي دقيق و موشكافانه نسبت به محيط اطراف خود مي‌توانيد براحتي شواهدي از آن را بيابيد. همان‌طور كه مي‌دانيد، حيوانات نيز اغلب نسبت به تغييرات آب و هوا كه در آينده‌اي نزديك رخ خواهد داد از خود عكس‌العمل نشان مي‌دهند. مطالعات انجام‌شده حاكي از آن‌ است كه وقتي باد و باران تابستاني در راه است، زنبورها در نزديكي كندو مي‌مانند، پرندگان در نزديكي سطح زمين پرواز مي‌كنند و غذاي بيشتري را براي خود ذخيره مي‌كنند و حتي اغلب پرندگان پيش از اين‌كه باد و باران آغاز شود، محل امني را براي پناه‌گرفتن پيدا مي‌كنند و در آنجا مخفي مي‌شوند.

با مساعد شدن شرايط جوي، فعاليت حيوانات شدت يافته و شما مي‌توانيد نظاره‌گر پرواز پرندگان در ارتفاعات باشيد. وقتي بدن ما تحت تاثير فشارهاي محيطي اطراف مانند عوامل موثر در تغييرات آب و هوا قرار نگرفته باشد، از عملكرد مناسب‌تري برخوردار خواهد بود. اما بايد گفت كه هر يك از اين عوامل مي‌تواند از تاثيرات منحصر به فردي برخوردار بوده و به‌گونه‌اي متفاوت رفتار ما را تحت‌الشعاع خود قرار دهد كه در اينجا هر يك از آنها را به اختصار مورد بررسي قرار مي‌دهيم.

فشار هوا: فشار هوا دائم در حال نوسان است. محققان اوكرايني ثابت كرده‌اند كه نوسانات جوي فشار هوا در فركانس‌هاي پايين منجر به ايجاد اختلال در فعاليت‌هاي ذهني خواهد شد كه در نتيجه سبب كاهش تمركز و همچنين كاهش عملكرد حافظه كوتاه‌مدت انسان مي‌شود. بر اين اساس اگر اين‌بار با مشكل عدم تمركز در حين انجام كاري مواجه شديد، مي‌توانيد فشار هوا را سرزنش كنيد!

دما و رطوبت: به طور كلي بدن براي ايجاد گرماي مورد نياز هنگام كاهش شديد و ناگهاني دماي هوا با كاهش دماي دروني بدن هنگام مواجه شدن با درجه حرارت‌هاي بالا در روزهاي گرم و تابستاني با موانع و مشكلات بسيار زيادي مواجه مي‌شود و به همين دليل اغلب در چنين شرايطي ميزان مرگ‌و‌مير در ميان سالمندان به ميزان قابل توجهي افزايش مي‌يابد. در شرايطي كه دماي بيش از 38 درجه سانتي‌گراد براي مدت زماني بيشتر از يك هفته ادامه داشته باشد، ميزان مرگ و مير افراد نيز تا 10 درصد افزايش خواهد يافت. جالب است بدانيد در روزهايي كه دماي هوا نسبت به شرايط پيش‌بيني شده براي يك دوره زماني از سال افزايش پيدا مي‌كند، ميزان تحريك‌پذيري افراد نيز افزايش خواهد يافت كه در نتيجه سبب رفتارها و واكنش‌هاي غيرعادي و غيرمنطقي از سوي افراد مي‌شود. در بسياري از شهرها در چنين شرايطي ميزان خشونت در ميان افراد در مقايسه با شرايط عادي افزايش پيدا خواهد كرد. بر اساس بررسي‌هاي انجام شده روزهاي گرم و مرطوب، بيشترين تاثير را بر اخلاق و رفتار انسان‌ها دارند كه سبب بي‌خوابي، كاهش فعاليت‌هاي روزمره، ضعف هوشياري، ايجاد اختلال در واكنش نسبت به محيط اطراف، تحريك‌پذيري و رخوت مي‌شوند.

اين در حالي است كه در روزهاي خنك‌تر كه رطوبت هوا نيز كمتر باشد هوشياري و فعاليت‌هاي روزانه افراد تشديد شده و افراد نسبت به ديگران خلق و خو و رفتار بهتري خواهند داشت.

تابش آفتاب: بديهي است كه اغلب در روزهاي آفتابي احساس شادماني مي‌كنيم. روزهاي آفتابي از محرك‌هايي با تاثير مثبت به شمار مي‌آيند و كاهش تابش نور آفتاب سبب ايجاد اختلالات عاطفي و احساسي خواهد شد. هيپوتالاموس بخشي از مغز است كه نقش مهمي در كنترل اعمال حياتي بدن دارد. اين بخش از مغز توسط نور طبيعي از شبكيه چشم عبور مي‌كند تحريك‌شده و اگر ميزان نور ورودي به چشم كاهش پيدا كند، سرعت انجام اعمال حياتي بدن نيز كاهش پيدا خواهد كرد.

از علائم ناشي از چنين اختلالاتي مي‌توان به احساس خستگي در طول روز، پرخوري و رفتارهاي پرخاشگرانه اشاره كرد.

باد: اغلب افراد نسبت به وزش باد احساس ناخوشايندي دارند. وزش دائمي باد يا وزش بادهاي پر سروصدا، سبب افزايش خستگي و تحريك‌پذيري افراد مي‌شود. اغلب از بادهاي موسمي به عنوان بادهاي ناخوشايند ياد مي‌شود؛ چراكه وزش اين نوع بادها معمولا سبب ايجاد اضطراب، فشارهاي رواني، افسردگي و بي‌خوابي شبانه مي‌شود. وقتي بادهاي موسمي مي‌وزند، دماي هوا در مدت زماني كمتر از 2 ساعت، 15 درجه سانتي‌گراد كاهش مي‌يابد.
وزش چنين بادهايي در مناطق كوهستاني سبب سقوط بهمن مي‌شود. مطالعات انجام شده ارتباط ميان وزش بادهاي موسمي و افزايش تصادفات رانندگي و همچنين ارتكاب جرم و حتي اقدام به خودكشي در ميان افراد را مورد تاييد قرار داده است و به همين علت در اقدامات قانوني اغلب چنين عواملي نيز مدنظر قرار مي‌گيرد.

اگرچه هنوز علت اصلي تاثير وزش باد بر چنين رويدادهايي شناخته نشده است، اما بسياري از محققان بر اين باورند كه بار الكتريكي هوا مي‌تواند نقش مهمي داشته باشد. وقتي افراد در معرض هواي داراي بار منفي قرار مي‌گيرند، احساس رضايت و خشنودي مي‌كنند و اين در حالي است كه بادهاي گرم مانند بادهاي موسمي داراي بار الكتريكي مثبت هستند. امروزه ساختمان‌هاي مسكوني و اداري به گونه‌اي ساخته مي‌شوند كه در برابر هوا نفوذناپذير هستند. سيستم‌هاي گرمايشي و سرمايشي يون‌هاي منفي را از محيط خارج مي‌كنند و فضاي مناسبي راي براي جريان يافتن يون‌هاي مثبت در محيط اطراف ما به وجود مي‌آورند كه سبب بي‌حوصلگي ما مي‌شود. از آنجا كه امروزه به علت افزايش فشار كاري در خانه و محل كار كمتر وقت خود را در فضاهاي باز سپري مي‌كنيم، بنابراين سازگاري بدن در مقابل شرايط جوي و وضعيت آب و هوا نيز نسبت به گذشته به مراتب كاهش مي‌يابد. اما اگر از اين كه معمولا پس از بارش باران از قدم زدن در هواي آزاد احساس آرامش مي‌كنيد، متعجب شده‌‌ايد بايد بدانيد اين پديده روشي طبيعي براي توليد يون‌هاي مثبت در محيط است. بنابراين بهتر است پس از باران از منزل يا محل كار خود خارج شده و در چنين فضايي احساس رضايت و خشنودي را تجربه كنيد.

سري به هواي آزاد بزنيد

به گفته محققان، سفر به مناطق گرم در سرماي زمستان يا گذراندن ساعات بيشتري از روز در هواي آزاد با شروع فصل بهار مي‌تواند نقش بسيار مهمي در افزايش سلامت ذهني و بهبود خلق و خوي انسان داشته باشد، در حالي كه گرماي هوا در فصل تابستان سطح تحمل افراد را به نسبت كاهش خواهد داد. بنابراين بايد پذيرفت كه تاثير مثبت آب و هوا بر رفتار در فصل بهار در مقايسه با فصول ديگر مشهودتر خواهد بود. اگر چه تاثير آب و هوا بر رفتار از نظر علمي پذيرفته شده است، اما آنچه بيش از همه در اين ميان حائز اهميت خواهد بود، مدت زمان سپري شده در هواي آزاد و تغييرات فصلي است. براي مثال وقتي زمستان را پشت سر مي‌گذاريد و هواي بهاري را تجربه مي‌كنيد، بدون ترديد تغييرات محسوسي را در رفتار خود نظاره‌گر خواهيد بود. بررسي تغييرات ايجادشده در رفتار و توانايي‌هاي ذهني افراد در نتيجه تغييرات آب و هوا در كشورهاي صنعتي اغلب با موانع و مشكلات بسيار زيادي مواجه است چرا كه مردم ساكن اين كشورها به طور متوسط 93 درصد از ساعات شبانه‌روز را در فضاهاي بسته سپري مي‌كنند كه سبب قطع ارتباط اين افراد با تغييرات جوي ايجاد شده مي‌شود. البته بايد خاطرنشان كرد كه آستانه تغييرات جوي در مناطق مختلف متفاوت خواهد بود. براي مثال اغلب آمريكايي‌ها در دماي 22 درجه سانتي‌گراد وضعيت رفتاري طبيعي و متعادلي دارند و با كاهش يا افزايش دما تغييرات رفتاري آنها آغاز خواهد شد.

اين در حالي است كه آستانه دماي قابل تحمل براي اهالي ميشيگان 18 درجه سانتي‌گراد و در تگزاس 30 درجه سانتي‌گراد است. جالب است بدانيد براي اين كه تغييرات آب و هوايي بتواند ويژگي‌هاي رفتاري انسان‌ها را تحت‌الشعاع خود قرار دهد، بايد فرد حداقل به مدت 30 دقيقه در معرض هواي آزاد قرار گيرد و در غير اين صورت تغييرات ايجاد شده چندان محسوس نخواهد بود. همچنين قرار گرفتن افراد در فضاهاي بسته در شرايطي كه هواي بيرون مساعد باشد، سبب بي‌حوصلگي و محدود شدن توانايي‌هاي ذهني خواهد شد.

به نظر مي‌رسد ناراحتي افراد از گذراندن اوقاتشان در محيط‌هاي بسته در چنين شرايطي يا تاثير شرايط جوي مناسب بر احساس ناراحتي و رنجش از انجام كارهاي روزمره مي‌تواند نقش مهمي در اين زمينه داشته باشد.
بر اين اساس روان‌شناسان توصيه‌ مي‌كنند اگر به دنبال راهي براي از ميان برداشتن ناتواني‌هاي ذهني، روحي و رواني خود هستيد، بهتر است در شرايط جوي مساعد زمان بيشتري را در هواي آزاد سپري كنيد.
-----------------------------
منبع

سلام دوست عزيز

با تمام احترامي كه براي مقاله بالا قائل هستم .

عرض مي كنم مطالب فوق هميشه صادق نيست ، و هميشه هواي ابري باعث غمگين شدن ما نمي شه !!! به عنوان مثال بنده به دليل اينكه اينجا بيشتر اوقات هوا گرم و آفتابي است اتفاقا اگه يك روز ابري و باراني داشته باشيم ، بسيار خوشحال ميشم و حس عاشقانه و زيبايي بهم دست مي ده ، عاشق بارون و ابر و برف هستم و از آفتاب و هواي گرم بيزارم !!!!

اما مطالب علمي كه در مورد محيطهاي بسته و ... بيان كرديد رو مفيد و مثبت مي دونم .

سلام.
دوست گرامی ؛شما باید استثناء را هم در نظر بگیرید.بنده هم مثل شما از آب و هوای ابری و بارانی لذت میبرم ؛و همینطور از سرما و برف!!
اما با اشخاصی در ارتباط بوده ام که از این نوع آب و هوا بیزار هستند؛ و به نظر بنده آمار این تعداد هم بالا است!