رابطه گرما و احساسات
شنيده‌ايد مي‌گويند فلاني آدم گرم و بامحبتي است و زود با ديگران گرم مي‌گيرد؟ بله، واقعيت اين است که ما براي بيان برخي مفاهيم احساسي از واژه‌هايي که مفهوم فيزيکي دارند، استفاده مي‌کنيم؛ مثلا همين واژه «گرم» را هم در مورد دماي بالاي اجسام به کار مي‌بريم، هم در بيان ويژگي‌هاي شخصيتي افراد. شايد به نظر برسد ما از اين کلمه در مواردي با معاني کاملا متفاوت استفاده مي‌کنيم اما نتايج تحقيقات برخي دانشمندان نشان داده است که مفاهيم فيزيکي و روان‌شناختي گرما با هم ارتباط دارند. دانشمندان دريافته‌اند که نگه‌داشتن يک استکان چاي يا فنجان قهوه گرم در دست، حتي بدون نوشيدن آن، موجب مي‌شود ما احساسات گرم‌تري داشته باشيم...
دکتر لارنس ويليامز، استاد دانشگاه کلورادو اولين کسي است که بررسي‌ها و مطالعات جديدي درباره ارتباط گرماي فيزيکي و احساسي انجام داده است. او مي‌گويد: «ما مکررا واژه‌ها را از دنياي فيزيکي به حيطه روان‌شناسي انتقال مي‌دهيم، مثلا براي بيان ويژگي‌هاي شخصيتي افرادي که گوشه گير و خشکند از واژه سرد استفاده مي‌کنيم و بر عکس، براي بيان ويژگي‌هاي شخصيتي افرادي که زود با ديگران ارتباط برقرار کنند و با آنها صميمي مي‌شوند، از واژه گرم.»
مفهوم فيزيکي و احساسي گرما
در سال‌هاي اخير روان‌شناسان به ارتباط و تقابل شگفتي بين دنياي فيزيکي و دنياي روان‌شناسي دست يافته‌اند. جان برگ و همکارانش در دانشگاه ييل با انجام يک آزمايش ساده دريافتند شرايط فيزيکي به طور معني‌داري مي‌تواند بر قضاوت و تفکر افراد اثر بگذارد. در اين بررسي برگ و همکارانش پازلي را که اجزاي آن از جنسي زبر و خشن ساخته شده بود، به افراد داده و از آنها خواستند چند ساعت سرگرم چيدن آن شوند. سپس تصاوير چهره افراد ناشناسي را به آنها نشان داده و از آنها خواستند درباره ويژگي‌هاي شخصيتي اين افراد قضاوت کنند. برررسي نتايج اين تحقيق نشان داد افرادي که با پازل‌هاي زبر کار کرده بودند احتمال بيشتري داشت که شخصيت افراد را خشن و اهل مجادله ارزيابي کنند.
به گفته يکي از همکاران ويليام و برگ، اين آزمايش، تاثير و قدرت محيط فيزيکي را در شکل دادن وضعيت ذهني در لحظه نشان مي‌دهد. اين نکته، نمونه ساده‌اي از تاثير مفاهيم و شرايط فيزيکي بر قضاوت و طرز فکر افراد است.
گرما و ويژگي‌هاي شخصيتي
در يک تحقيق ديگر نيز ويليامز و برگ در آزمايشي تاثير نگه‌داشتن يک فنجان قهوه سرد يا گرم را بر قضاوت افراد درباره ويژگي‌هاي شخصيتي مورد بررسي قرار دادند. در اين بررسي از يک گروه خواسته شد تا يک فنجان قهوه گرم و از گروه ديگر خواسته شد تا يک فنجان قهوه سرد را براي مدتي در دستشان نگه دارند. حدود 5 دقيقه بعد، متني درباره ويژگي‌هاي شخصيتي فردي ناشناس خوانده و سپس از آنها خواستند اين فرد خيالي را با 5 ويژگي مرتبط با شخصيت گرم يا سرد (مانند مهربان، صميمي، معاشرتي، خوش ذات و بخشنده) و 5 ويژگي غيرمرتبط با گرمي يا سردي (مانند راستگو، جذاب و قوي) مورد ارزيابي قرار دهند.
شايد تصور کنيد که در دست گرفتن يک فنجان قهوه نمي‌تواند با ارزيابي شخصيت فرد خيالي ارتباط داشته باشد اما ويليام مي‌گويد: «ما دريافتيم افرادي که فنجان قهوه گرم را در دست داشته‌اند در مقايسه با افردي که قهره سرد را در دست داشته‌اند، فرد خيالي را صميمي، مهربان، معاشرتي و بخشنده ارزيابي کردند. اما در ويژگي‌هاي شخصيتي که با مفهوم گرما ارتباط نداشت بين دو گروه تفاوتي مشاهده نشد.» نتايج و يافته‌هاي اين بررسي نيز به خوبي با نتايج بررسي‌ها و مطالعات قبلي هماهنگ بود و بار ديگر نشان داد که شرايط و محيط فيزيکي بر احساسات و حالات رواني افراد تاثير مي‌گذارد. دکتر ويليام در اين باره مي‌گويد: «بين حيطه‌هاي فيزيکي و روان شناختي ارتباطي قوي وجود دارد و اين موضوع اتفاقي نيست که ما واژه گرما را هم درباره دماي يک جسم و هم براي بيان ويژگي‌هاي شخصيتي افراد به کار مي‌بريم.»
گرما و مغز و اعصاب
مطالعات انجام شده در زمينه مغز و اعصاب نيز ارتباط و اشتراک حيطه‌هاي فيزيکي و روان‌شناختي را تاييد مي‌کند. به‌گفته دکتر ويليامز، منطقه‌اي از مغز به نام اينسولا هم هنگامي‌که دماي بالاي اجسام را ارزيابي مي‌کنيم و هم هنگامي که ويژگي‌هاي شخصيتي مرتبط با واژه گرما را ارزيابي مي‌کنيم، فعال مي‌شود. روان‌شناسان معتقدند ارتباط مفهوم فيزيکي و روان‌شناختي گرما به تجربه‌هاي اوليه رشد بر مي‌گردد. ويليام مي‌گويد: «لمس کردن يک جسم گرم، احساسي را که در دوران کودکي هم‌زمان با لمس گرما اتفاق افتاده است، در ذهن تداعي مي‌کند. وقتي افراد در کودکي و در مراحل اوليه رشد عشق، مهرباني، راحتي، آسايش و حمايت را تجربه مي‌کنند، هم‌زمان با آن دما و گرماي بدن مادر را هم احساس مي‌کنند.»
گرما و مهر مادري
50 سال پيش هري‌هارلو، استاد روان‌شناسي دانشگاه ويسکانسين در يک بررسي رفتار بچه ميمون‌ها را با جايگزين‌هاي مصنوعي به جاي مادرشان مورد آزمايش قرار داد. او بچه ميمون‌ها را به دو گروه تقسيم کرد و براي يک گروه از عروسکي سيمي و فلزي و براي گروه ديگر از عروسکي با لباس پشمي‌که درون آن براي گرمي‌بيشتر يک لامپ قرار داده شده بود به عنوان جايگزيني مصنوعي براي مادر استفاده کرد.
بررسي نتايج اين آزمايش نشان داد بچه ميموم‌هاي گروه دوم نسبت به بچه ميمون‌هاي بيچاره‌اي که در کنار مادر فلزي بودند، بهتر و با بهداشت رواني بيشتري رشد کردند. مطالعه‌هارلو چيزي را که امروز محققان به دنبال آن هستند اثبات کرد اما در آن زمان مورد تاييد قرار نگرفت. ويليام مي‌گويد: «حضور نزديک مادر و گرماي وجود او براي رشد طبيعي کودک لازم و ضروري است. براي يک نوزاد، بدن مادر منبع گرماست و در آغوش گرفتن و نوازش نوزاد توسط مادر احساس بهتري در او ايجاد کرده و موجب تقويت روابط مادر و کودک مي‌شود.»
هرچند اين تحقيقات نشان مي‌دهد که بين مفهوم فيزيکي و احساسي گرما ارتباط وجود دارد اما با اين حال هنوز مطالعات جامع و موثقي در اين باره انجام نشده است و رابطه بين مفهوم فيزيکي و روان‌شناختي گرما به طور کامل شناخته شده نيست. اکنون براي محققان اين سوال مطرح است که اگر ما اجسام گرم را لمس نمي‌کرديم آيا باز هم درکي از مفهوم گرماي روان‌شناختي وجود داشت؟
منبع: popular science
ترجمه: فرزانه فولادبند
salamat.ir
