ساديسم يعني آزردن و لذت بردن !
اگر مي خواهيد با مفهوم ساديسم بيشتر آشنا شويد، گفتگوي زير را با دکتر پرويز مظاهري، روانپزشک و دبير علمي انجمن روانپزشکي ايران بخوانيد.
تقريبا همه مردم به نوعي واژه ساديسم را شنيده‌اند و تصورات متفاوتي از اين کلمه دارند. از نظر روان شناسان اين واژه چه مفهومي دارد؟
ساديسم عبارت است از علاقه به آزار رساندن ديگران به صورت جسمي، رواني و جنسي، طوري که اين آزار رساندن موجب لذت و آرامش فرد آزاررسان شود.
چرا نام ساديسم براي آن انتخاب شده است؟
در اواخر قرن 18 در فرانسه نويسنده اي به نام مارکي دوساد در نوشته هاي خود ويژگي شخصيت اين گونه افراد را بيان کرده بود. اصطلاح "ساديسم" را از نام "دوساد" گرفته اند.
ويژگي هاي شخصيتي فرد ساديسمي را توضيح دهيد.
اين افراد از تحقير و تمسخر و آزار روحي يا جسمي و جنسي افراد به خصوص در حضور ديگران لذت زيادي مي برند و گاهي رفتارهاي پرخاشگرانه يا جنايتکارانه از خود بروز مي دهند.
ميزان شيوع اين اختلال چه قدر است؟
در ابتدا بايد عرض کنم اين ويژگي شخصيتي تا چند سال قبل، يعني تا زمان طبقه بندي موسوم به "اي.اس.ام سه" به عنوان اختلال شناخته مي شد، ولي از زمان انتشار طبقه بندي "اي.اس.ام چهار" از آن به عنوان يک ويژگي شخصيتي نام برده مي شود و با وجود نادر بودن آن متاسفانه در زندگي روزمره به افرادي برخورد مي کنيم که معيارهايي از اين ويژگي را دارند.
ساديسم عبارت است از علاقه به آزار رساندن ديگران به صورت جسمي، رواني و جنسي، طوري که اين آزار رساندن موجب لذت و آرامش فرد آزاررسان شود.
مي توانيد مثال‌هايي را در اين مورد بيان کنيد؟
در روابط روزمره در اجتماع به خصوص اداره ها، ميهماني ها و حتي مجامع علمي به افرادي برخورد مي کنيم که از تحقير، تمسخر و کنايه زدن ديگران لذت مي برند ، مثلا شوهري که در حضور ميهمانان همسر خود را شماتت و تحقير مي کند، يا پدري که فرزندش را در جمع سرزنش مي کند، يا رئيسي که از آزار روحي کارمندان زيردست خود لذت مي برد و يا معلمي که عادت به ناچيز شمردن و تحقير شديد دانش‌آموزان خود دارد.
آيا صرف تحقير ديگران ساديسم است؟
خير، همان‌گونه که در تعريف ساديسم ذکر شد، اين عمل(آزار جسمي، رواني و جنسي ديگران) بايد موجب ارضاي روحي و لذت و آرامش خود فرد شود.
اين افراد در روابط زناشويي، همسر خود را مورد ضرب و شتم و شکنجه قرار داده و احساس لذت مي کنند.
چه عواملي موجب پيدايش اين ويژگي در شخصيت انساني مي شود؟
هنوز علت کاملا مشخصي براي ديگرآزاري مشخص نشده است و اطلاعات کمي در مورد زمينه‌هاي ژنتيکي يا خانوادگي افراد مبتلا وجود دارد.
اين مشکل از چه سني شروع مي شود؟
در دوران نوجواني و اوايل بزرگسالي خود را نشان مي دهد و هيچ گونه ارتباطي با سوء مصرف داروها، بيماري هاي جسمي يا ضربه مغزي قبلي ندارد.
چه تفاوتي بين ساديسم و اختلال شخصيت ضد اجتماعي وجود دارد؟
در اختلال شخصيت ضد اجتماعي، فرد آزاررسان، به دليل لذت بردن ديگران را آزار نمي دهد، ولي فرد مبتلا به ساديسم از آزار دادن و صدمه زدن به ديگران، احساس لذت مي کند.
اين اختلال قابل درمان است يا خير؟
روان درماني تحليلي و رفتاردرماني تا حدودي موثر هستند. ملاک هاي شخصيتي از قبيل مکانيسم هاي کپي برداري، باورها و ويژگي هاي رفتاري مدت زمان طولاني براي تثبيت شدن نياز دارند و به کندي تغيير مي کنند.
رفتارهايي از قبيل بي توجهي، گوشه گيري و پايين بودن اعتماد به نفس در ايشان با چند ماه درمان، قابل تغيير هستند. شرکت در گروه هاي خود ياري و همچنين خانواده درماني نيز مي توانند موجب تغيير در رفتارهاي فرد شوند.
کاهش استرس هاي محيطي مي تواند موجب کاهش اضطراب يا افسردگي در مبتلايان شود.
داروها اثر محدودي دارند و در عين حال که مي توانند سوء مصرف شوند و يا در اقدام به خود کشي استفاده شوند، اضطراب و افسردگي ايجاد شده را درمان مي کنند.
اين اختلال چه عوارضي را به دنبال خواهد داشت؟
همانند ساير اختلالات روان پزشکي، به مرور موجب کاهش عملکرد شغلي و اجتماعي فرد مي شود.
نزديکان و يا همکاران وي، از او کناره گيري مي کنند و در مواردي که آزارهاي جنسي يا جسمي شديد باشد، مشکلات قانوني نيز پيدا خواهند کرد.
مصاحبه: دکتر مجتبي جوان بختي
