-
๑๑ زلال حکمت ๑๑
دل مؤمن جایگاه خدا
«اگر خداوند را می‌خواهید بجویید در زمین و آسمان نیابید که پیدا نمی‌شود چون خود رحمانش فرمودند: زمین و آسمان وسعت مرا ندارد، دل مؤمن جایگاه من است.»
التماس دعا
«هر کس گفت التماس دعا گفتم من مستجاب الدعوه نیستم، اما اگر باشم چه دعایی می‌خواهی بکنم؟
گفت دعا کن خدا حجم را قبول کند. گفتم آیا خودت حجت را قبول داری؟ گفت: نه!
... آه!؟ وقتی خودت قبول نداری من چه بگویم؟ در نماز جماعت می‌گوید التماس دعا. دعا کن خدا نماز ما را قبول کند. گفتم: آیا خودت نمازت را قبول داری؟ گفت: «نه!»
یک وقت کلاه سرت نرود به من بگویی التماس دعا. اول خودت را بساز که آنچه را عمل می‌کنی، مالی که در راه خدا می‌دهی، حرفی که در راه خدا می‌زنی، خودت قبول کنی.
کاری که خودت قبول نداری را من چگونه به خدا غالب کنم. چنان قرص می‌گوید «نه» که آدم دود می‌شود. این را به شما می گویم که محرم هستید.»
*حاج محمد اسماعیل دولابی*
(زلال حکمت)
«کتابخانه الکترونیکی کتابراه»
-
امتحان الهی
«ان شاءالله اگر با کسی دم خور هستی، اگر تند است، هر چه می‌توانی تحمل کن، که خدا چیز بزرگی برایتان فرستاده است. بعضی وقت‌ها خداوند چیزهای خوب و قیمتی را داخل جل می‌پیچد و به انسان می‌دهد.
اگر کسی تند است، خوش اخلاق نیست، درست با آدم حرف نمی‌زند، معنایش این است که خدا چیزی قیمتی را داخل جل کهنه پیچیده است، برای این که اجنبی آن را نگیرد. مال خود شماست و باید به دست شما برسد.»
نتیجه ایمان و تقوا
«واضح است که اگر ایمان و تقوا داشته باشند، خداوند برکات را از آسمان و زمین نازل می‌کند، حتی برای یک نفر. حتی اگر یک نفر باشد که با خدای خود راه داشته باشد خدا این معامله را با او می‌کند.»
انسان، بد و خوب را درک نمی‌کند
«[انسان] چون سفیه است چیزهایی را که برایش مضر است می‌خواهد و یا چیزی را می‌خواهد که نفعی برایش ندارد. ولی خدا برای مخلوقاتش چیزهای خوب می‌خواهد، زیرا او حکیم است. ریشۀ اختلاف هم اینجاست.»
*حاج اسماعیل دولابی*
-
دفتر امام زمان
خدا می‌داند در دفتر امام زمان (عج) جزو چه کسانی هستیم! کسی که اعمال بندگان در هر هفته دو روز (دوشنبه و پنج شنبه) به او عرضه می‌شود. همین قدر می دانیم آن طوری که باید باشیم، نیستیم!
همه هلاک می شوند الا..
روایت دارد که آخر الزمان همه هلاک می‌شوند به جز کسی که برای فرج دعا می‌کند. گویا همین دعا برای فرج، یک امیدواری است و یک ارتباط روحی با صاحب دعا است و همین، مرتبه‌ای از فرج است.
*آیت الله محمد تقی بهجت*
-
عصبانی نشو!
یکی از شاگردان شیخ می‌گوید: روزی در بازار با یکی از متدینین بحث دینی و علمی داشتم، هرچه اقامه دلیل کردم زیر بار نرفت، قدری عصبانی شدم، ساعتی بعد خدمت شیخ رسیدم، تا مرا دید نگاهی به من کرد و فرمود: «با کسی تندی کردی؟»جریان را گفتم. فرمود:«در این‌گونه موارد عصبانی نشو، شیوه ائمه‌اطهار را پیشه کن، اگر دیدی نمی‌پذیرد سخن را قطع کن.»
کار برای خدا
«باید از حالا اوسا (استاد) را عوض کنی؛ یعنی: تاکنون هرکاری می‌کردی برای خودت می‌کردی، از این به بعد هر کاری می‌کنی برای خدا بکن و این نزدیک‌ترین راه به خداست «پای بر سر خود نه، یار را در آغوش آر».
«کارها را بایستی برای او بکنی، آن هم با محبت او؛ یعنی: او را دوست داشته باشی و اعمالت را به دوستی او انجام دهی، داشتن محبت به خدا، و انجام عمل برای خدا سرّ همه ترقیات معنوی بشر است،
و این در سایه مخالفت با نفس است، بنابراین تمام ترقیات بشر در مخالفت با نفس است، تا با نفس کشتی نگیری و زمینش نزنی، ترقی نمی‌کنی.»
قیمت توبه
«قیمت توبه اندازه خواست توست، اگر خدا را بخواهی قیمت تو بی‌نهایت است و اگر
دنیا را بخواهی قیمت تو همان است که خواسته‌ای.
هی نگو دلم این‌طور می‌خواهد، دلم آن‌طور می‌خواهد، ببین خدا چه می‌خواهد، وقتی مهمانی می‌دهی، هرکسی را که خدا بخواهد دعوت می‌کنی یا هر کسی که دلت بخواهد؟
تا وقتی پیرو خواهش های دل باشی به جایی نمی رسی، دل خانه خداوند است، کسی دیگر را در آن راه نده، فقط بایستی خدا در دل تو باشد و حکومت کند و لاغیر. از حضرت علی(ع) سؤال کردند از کجا به این مقام رسیدید؟ فرمود:
«در دروازه دل نشستم و غیر خدا را راه ندادم.»
*شیخ رجبعلی خیاط*
نویسنده کتاب زلال حکمت : نرگس علی مردانی
-
خودشناسی
لازم ترین وظیفه انسان این است که خود را بشناسد، تا بدین وسیله سعادت و خوش بختی خود را درک نموده و با وسایلی که در دست دارد، در رفع نیازمندی های خود بکوشد و عمر گران مایه را که تنها سرمایۀ اوست، به رایگان از دست ندهد.
حفظ گوهر انسانیت
بعد از آن که انسان خود را شناخت، متوجه می شود که بزرگ ترین وظیفه اش این است که گوهر انسانیت خود را گرامی دارد. چنین گوهر تابناکی را پایمال ننماید و در بهداشت ظاهری و باطنی خود بکوشد، تا به یک زندگی شیرین و لذت بخش جاودانی نائل شود.
بهداشت تن و روان
وجود انسان از دو چیز تشکیل یافته است: روان و تن. وظیفۀ انسان است که در حفظ صحت و استقامت هر دو رکن، بکوشد و به طوری که در آیین مقدس اسلام، نسبت به هر دو بخش دستورهای دقیق و کافی داده شده است، در بهداشت روان و تن خود سعی نماید.
*علامه سید محمد حسین طباطبایی*
-
اساس خودسازی
«اساس خودسازی، توحید است. هرکس بخواهد ساختمانی بنا کند، ابتدا باید زیرسازی او درست باشد، اگر پایه، محکم و اساسی نبود، آن بنا قابل اطمینان نیست. سالک باید سیر و سلوک خود را از توحید آغاز کند، نخستین سخن همه پیامبران کلمه «لا اله الا الله» بوده است. تا انسان حقیقت توحید را درک نکند و باور نکند که در وجود، چیزی جز خداوند منشأ اثر نیست و همه چیز جز ذات مقدس حق فانی است، به کمالات انسانی دست نخواهد یافت. با درک حقیقت توحید، انسان با همه وجود متوجه آفریدگار خواهد شد.»
قدر معرفت
«اگر بخواهی خدا تو را صدا کند ،قدری معرفت پیدا کن و با او معامله کن.»
کمال انسان
«انسان درخت توحید است، میوه این درخت ظهور صفات خدایی است و تا این ثمر را نداده کامل نیست، حد کمال انسان این است که به خدا برسد؛ یعنی مظهر صفات حق شود. سعی کنید صفات خدایی در شما زنده شود. او کریم است شما هم کریم باشید. او رحیم است شما هم رحیم باشید. او ستار است شما هم ستار باشید...»
هوای نفس
«همه حرف‌ها سر آن بت بزرگ است که در درون توست.»
راه کمال
«به نظر حقیر اگر کسی طالب راه نجات باشد و بخواهد به کمال واقعی برسد و از معانی توحید بهره ببرد، باید به چهار چیز تمسک کند: اول : حضور دائم. دوم : توسل به اهل‌بیت (ع). سوم : گدایی شبها. و چهارم : احسان به خلق.»
«شیخ رجبعلی خیاط»
-
صفات عاقل
«عاقل کسی است که در برابر قبول حق و حقیقت، رام و به گفتار حق، متصف باشد و به عکس، در مقابل باطل، سرکش باشد و نسبت به گفتار باطل دشمنی ورزد. از دنیای خود، چشم بپوشد، ولی از دین خود دست برندارد. راستی گفتار و نیکی کردار، دو نشانه انسان خردمند است.
عاقل، هرگز سخنی را که خرد انکار دارد، بر زبان نمی راند و خویشتن را در مظانّ تهمت قرار نمی‌دهد و با آنها که به تهمتی گرفتار آمده اند، به مدارا رفتار می کند. دانش ، رهنمای اعمال او و بردباری همنشین احوال او و معرفت، روشنگر راه و روش های او است.
هوای نفس، دشمن عقل آدمی و مخالف حق و قرین باطل ها است. نیرومندی هوای نفس، از شهوات انسان حاصل می گردد و بالاترین نشانه های هوای نفس، حرام خواری و غفلت از واجبات و فرائض و تحقیر سنن الهی و آلودگی به اعمال لهو و بی حاصل است.»
آداب تعلیم و تربیت کودک
«پسرت را از کودکی به فرا گرفتن آداب برانگیز تا در زمان کهولت موجب روشنایی چشم تو گردد. آدابی که در دوران کودکی در آدمی جمع شود همانند نقشی است که بر سنگ سخت کنده شود.
گنجِ ادب سرمایه ای است که ذخایر آن پیوسته افزون می‌گردد و دست حوادث را در آن خللی نیست.
آنکه برخوردار از ادب است، اگر روزی به لغزشی دچار آید، بر روی بستر ابریشمین و نرم فرو خواهد افتاد.
مردم جهان بر دو دسته‌اند، یکی دانشمندان و دیگری آنان که گوش، گشوده اند و پند می شنوند و باقی خلق، همگی در اندیشه بیهوده گرفتارند.»
« آیت الله نخودکی اصفهانی (ره) »
-
معنای خلوص
«خلوص یعنی کوچک شمردن فرد عمل خود را. ما اصلاً عمل نداریم چه رسد که کوچک بشماریم. اگر انسان بگوید عملی ندارم راحت تر است.»
واگذاری همه کارها به خدا
«کارها را به خدا واگذار کنید، بلکه همۀ کارها را. منتهی وقتی کارها به خدا واگذار شود، خداوند می گوید سعی و کوشش تان را هم بکنید.»
مالک باش نه مملوک
«خداوند آدم را عزیز و مختار و بزرگ آفریده است. برای چه آدمِ پول بشود و روز و شب برای پول بدود، زن و بچه و همه چیز را فدای پول کند؟ چنین کسی آدمِ پول است و مملوک دنیا. اگر از دنیا یک قوطی کبریت داشته باشی، ببین مالک آن هستی یا مملوک آن. اگر مملوک مال دنیا هستی، همیشه به تو می گوید: مواظب من باش! مبادا بخوابی که دزد مرا می برد، و مرتب به تو حکم می کند. ولی اگر شما مالک شدی راحت می خوابی، به تو دستور نمی‌دهد.»
عزت
«اگر انسان مالک دنیا باشد عزتش محفوظ است وگرنه، اگر تمام روی زمین مال او باشد، وقتی مملوک دنیا شد قیمتی ندارد. مملوک دنیا بودن، مملوک مال و زن و آبرو و امر معاش و نان و لباس بودن، با عزت طلبی سازگار نیست.
وقتی برای رفع احتیاج کار می کنی تا دستت را پیش دیگران دراز نکنی، این عزت است. بنده دنیا نیستی، بلکه فرمان خدا را برده ای.»
«خداوند برای شما خیلی قیمت قائل شده است. فقط خدا می داند عباد و خلقش چقدر قیمت دارند. عبد دنیا نباشید، عبد آخرت باشید!»
خود را به هلاکت نیندازید
«اگر شما خود را به زحمت انداختی برای پول درآوردن و در این راه خود را هلاک کردی به چه درد می‌خورد. راحتی را داده ای برای آینده ای که نداری.»
«حاج اسماعیل دولابی»
-
الحمدلله
«همیشه بگویید: الحمدلله، شکر خدا. بلکه بتوانی دلت را هم با زبانت همراه کنی. اگر پکر هستی دو مرتبه همراه با دلت بگو: الحمدلله. آن وقت غمت را از بین می برد. قوه ات زیاد می‌شود.
با اختیار باشید. یک وقت نگویید مجبوریم. لفظ «مجبورم» نداریم مگر در طاعات خدا.»
عیب پوشی
«خداوند ستار است. عیوب را پوشانده است. الان هم به من و شما نمی گوید فلانی چه کاره است. ما سِرّ اشخاص را نمی توانیم بفهمیم. خداوند اذن نداده است. اگر هم علم داشته باشیم باید چشم را برگردانیم.»
ثمره عفو
«عفو و غفران، انسان را خیلی بزرگ می کند. اگر همسرت بوده، پدرت بوده، خواهر و برادرت بوده اند و اذیت کرده اند گذشت کن. خداوند صاحب عفو و گذشت را خیلی دوست دارد. چون صفت خدایی است.»
استغفار برای دیگران
«کسی که برای اذیت کنندگانش استغفار کند قلبش راحت و بزرگ می‌شود.»
استغفار
«استغفار امانگاه انسان است، یعنی پناهگاه. وقتی گفتی «استغفرالله» در پناه خدا هستی.»
رقت قلب
«دل به ذکر خدا نرم و شفاف می‌شود.»
«حاج اسماعیل دولابی»
