شوخی طبعی، روانشناسی و مسائل جنبی آن

با سلام خدمت سرپرست سایت(فرشته مهربان)
فکر نمی کنم سلام اول سخنم هم جزء موارد طنز و بی ربط بوده باشه که با قلم خطاپوش شما خط نیستی به خودش گرفته
امیدوارم در فضای دوستانه سایت از من نرنجید.
اگر بیانی طنز آمیز به مقتضای حال خانم مهفام به کار گرفتم بیشتر از جهت ادخال سرور به دل مومن بوده است تا ایشون لحظه ای از حصار سختی که به دور خودشون کشیدن خارج بشن ، چون هیچ آدم غمگین در خود فرو رفته ای رو نمی بینید که با اون سطح پایین انرژی روانی قادر باشه و در خودش این توان رو ببینه که از حصار بلند سختی ها عبور کنه،اگرچه با مشاوره هایی اصولی مانند آنچه که مدیر همدردی به بهترین وجه بیان کردند نیز مشاوره بشه.
یک فیل رو چگونه میشود خورد؟
ج:لقمه لقمه
من خودم مطالعات روانشناسی داشته ام و اون رو علم قابل احترامی میدونم ولی مطمئن هستم که در تحلیل بسیاری از پدیده های ذهن(و حتی جسم) نیز به بسیاری از علت های خارج از روان(و عموما متافیزیکی) نظری ندارد و برای همین نمی تواند به ریشه های بسیاری از رفتار ها نفوذ کند اگرچه در حوزه خود بسیار کاربردی و قابل احترام است.
مثلا در سبک زندگی اسلامی بسیار مستحب که انسان حیوانات خانگی در خانه داشته باشد(البته نه سگ سوسمار در محیط داخل خانه و اون هم به عنوان عضو برتر خانواده!!!!!!!!!!) ویکی از چرایی های مهم آن را به این خاطر بیان کرده اند که جنیان و شیاطین سرگرم این حیوانات میشوند و به بچه ها کمتر آزار میرسانند
احکام نگهداری حیوان در خانه | پرسمان قرآن

حیطه ای که روانشناسی نه قادر است و نه حاضر است به آن ورود کند چون هرگز قابل آزمایش با حواس ما نیست ،حال فکر کنید یک اهل سلوک(مثل آقای بهجت) به کسی در دنیای امروز برای حل مشکل افسردگی کودکش یا خوابهای بد او نگهداری مرغ و خروس تجویز کند چه واویلا های علمی که از کام بعضی علم زدگان خارج نمی شود-که البته در دنیای امروز او هم چنین کاری نمیکند. (دقت داشته باشید که طبق روایات و همین طور فلسفه اسلامی محل اثر جنیان و شیطان عمدتا از راه قوه خیال است و خیال کودکان بسیار آسیب پذیر تراز افراد بالغ است)

حتی در روایات عامل بعضی از بیماری های جسم را دخل و تصرف شیاطین در جسم میدانند و برای همین در مفاتیح الجنان دعاهای مختلفی برای رفع بعضی از دردها آمده که البته منشاء اختلال جسم اگر این پدیده ها باشند با این دعاها اختلال جسم رو به بهبودی میرود.
چرا قرآن که مهمترین رسالت آن هدایت روح روان بشر است شبیه یک کتاب روانشناسی(البته به زعم ناقص ما) نیست چرا مدام از دشمنی شیطان میگوید و به تقبیح او در برابر انسان میپردازد.
و اما چند روایت:
امام صادق(ع) فرمود: هيچ مؤمني نيست مگر اينكه در او «دعابه» است. راوي از امام پرسيد: دعابه چيست؟ حضرت فرمود: يعني مزاح و شوخي.(1)


شوخي كردن، اگر در حد و مرز مجاز و معقول باشد، شادي آور است و شادكردن مردم به فرموده حضرت رسول، كاري پسنديده است و در روايات، از ادخال سرور در دل اهل ايمان تمجيد شده است: «اِنّ مِن اَحبِّ الأعمالِ اِليَ اللّه عزّ و جلّ اِدخالُ السّرور علي المؤمنين»(2)
از محبوبترين كارها نزد خداي متعال، وارد ساختن شادماني بر دل مؤمنان است.


يونس شيباني از امام صادق(ع) نقل كرده كه آن حضرت پرسيد: چگونه است شوخي و مزاح كردن شمابا يكديگر؟ گفتم: اندك است. حضرت با لحني عتاب آميز فرمود: چرا با هم مزاح و شوخي نداريد؟ «فاِنّ المداعبة مِن حُسنِ الخلق»، شوخي و مزاح، بخشي و جزيي از خوشرفتاري و حسن خلق است و تو مي خواهي از اين طريق، سرور و شادي بر دل برادرت وارد كني، پيامبر هم با افراد شوخي مي كرد، مي خواست كه آنها را شادمان سازد.(3)
پيامبر(ص) فرمود:
«اِنّي َلأمْزَحُ و لا اَقُولُ الاّ حَقّا»(4)
من مزاح مي كنم، ولي جز حق نمي گويم.
اين سخن، هم نشان دهنده مزاح در سيره رسول خداست، هم رعايت حد و مرز آن.


(البته من سعی کردم حدود این مزاح رو رعایت کنم ،و اگر نکردم خدا رو شکر هباءََ منثورا شد)


بگذریم و به روانشناسی امروز برسیم
در روانشناسی امروز نیز به وجوه مختلف شوخ طبعی و رابطه آن با سلامت روان و پذیرندگی اجتماعی و..... اشاره شده است .به طور مثال در کتاب روانشناسی کمال(دوآن شولتس- ترجمه گیتی خوشدل)فصلی نسبتا مبسوط در این رابطه وجود دارد.
یا در نظریه مارتین شوخ طبعی های خود ارزنده ساز و پیوند دهنده باعث میشوند ذهن روغنکاری شود و با اصطکاک کمتری کار کند . و برای همین هم هست که گلستان سعدی میتواند بسیار شیرین و پند آموز باشد در حالی که خود نصیحت به تنهایی تلخ و غیر مطبوع است.
شوخ طبعی و سلامت روان > معاونت دانشجویی دانشگاه الزهراء (س) > مقالات::مرکز مشاوره::معاونت دانشجویی دانشگاه الزهرا

البته اصلا و ابدا نمیخواهم بگویم که همیشه در هر مشاوره ای باید شوخ طبع بود،بلکه به مقتضیات شخص مورد مشاوره بستگی تام دارد. وحتی همین که این مشاوره حضوری است یا مکتوب.
به هر حال از زحمات شما مشاورین محترم و سخت کوش سایت بسیار متشکرم و اگر رنجش خاطری از کلامم در یافت کردید صمیمانه پوزش میخواهم.
موفق باشید.