آداب معاشرت از ديدگاه معصومان عليهم السلام «ترجمه كتاب العشره وسائل الشيعه»
شيخ حرّ عاملى
فهرست کتاب
سرآغاز
تذکّر
اجمالی از شرح حال شیخ حرّ عاملی
تألیفات شیخ آداب معاشرت در سفر و حضر، و آن مشتمل بر چند باب است
1- باب اول در لزوم معاشرت با مردم از طریق ادای امانت، اقامه شهادت و راستگویی، همچنین در استحباب عیادت مریض و شرکت در تشییع جنازه، و
خوشرفتاری نسبت همسایگان و خواندن نماز در مسجد
2- باب استحباب خوشرفتاری با مردم و همسایگان
3- باب چگونگی معاشرت با دوستان مختلف
4- باب استحباب الف- فاصله هر دو نفر (در مجالس) بویژه به اندازه یک ذراع در تابستان. ب- کمک به نیازمندان وضعیفان.
5- باب استحباب گرامیداشت دوستان و نصیحت کردن آنان
6- باب کراهت اخم کردن بر مردم
7- باب دوستیابی و خو گرفتن با دوستان و پذیرفتن اعتراض آنان
8- باب استحباب همنشینی با خردمند بخشنده و دوری از نادان فرومایه
9- باب استحباب مشورت با عاقل
10- باب استحباب دیدار و گفتگو با دوستان
11- باب استحباب معاشرت با مردم خوب و دوستان قدیمی و اجتناب از معاشرت با بدان
12- باب استحباب پذیرفتن نصیحت و معاشرت با کسی که انسان عیب او را میداند به منظور نصیحت کردن او
13- باب استحباب دوستی با کسی که رعایت دوستی را میکند و او را در موقع گرفتاری تنها نمیگذارد
14- باب استحباب کمک و یاری دادن دوستان به یک دیگر
15- باب کراهت دوستی با بد کار و نادان و دروغگو
16- باب کراهت شرکت دادن افراد فرومایه و گنهکار در امور
17- باب تحریم همنشینی با دروغگو و گنهکار و بخیل و نادان و قاطع رحم و ...
18- باب کراهت همنشینی با فرومایگان و ثروتمندان و گفتگو با زنان
19- باب کراهت وارد شدن به مکانهای تهمت آمیز
20- باب استحباب پرهیز و ترس از زیرکی مؤمن
21- باب استحباب مشورت با اشخاص صاحب نظر
22- باب استحباب مشورت با شخص پرهیزگار خردمند و اطاعت از او و کراهت مخالفت با وی
23- باب وجوب راهنمایی کسی که تقاضای مشورت میکند
24- باب جواز مشورت کردن با کسی که مرتبه او پایینتر است
25- باب کراهت مشورت با زنان و نیکو بودن مشورت با مردان
26- باب کراهت مشورت با شخص ترسو، بخیل، آزمند، برده، فرومایه و بدکار
27- باب تحریم همنشینی و دوستی با اهل بدعت
28- باب کسانی که معاشرت و سلام کردن بر آنها شایسته نیست
29- باب استحباب اظهار دوستی و محبّت نسبت به مردم
30- باب استحباب خوشرفتاری و گشادهرویی و احترام به مردم و خودداری از مزاحمت آنان
31- مستحبّ است برای کسی که مؤمنی را دوست دارد او را از دوستی خود با خبر کند
32- باب استحباب آغاز کردن سلام قبل از سخن گفتن و استحباب پاسخ ندادن قبل از سلام
33- باب لزوم سلام و کراهت ترک آن و وجوب پاسخ سلام
34- باب استحباب بلند گفتن سلام و سخن نیکو گفتن
35- باب استحباب سلام کردن بر کودکان
36- باب حرمت تبعیض بین فقیر و ثروتمند در نحوه سلام کردن و وجوب رعایت مساوات بین آن دو
37- باب استحباب شکرگزاری خدا برای نعمت اسلام و تندرستی
38- باب لزوم بلند سلام کردن و پاسخ دادن به نحوی که مخاطب بشنود
39- باب نحوه سلام گفتن و استحباب انتخاب کلمات مناسب
40- باب استحباب تکرار سلام تا سه مرتبه در صورت عدم دریافت پاسخ و اجازه ورود
41- باب استحباب مورد خطاب قرار دادن یک مؤمن با ضمیر جمع در موقع سلام کردن و دعا برای او در هنگام عطسه و غیر آن
42- عدم استحباب سلام بر کسی که همراه جنازه است یا به نماز جمعه میرود یا در حمّام است
43- باب چگونگی پاسخ سلام دادن به حاضر و غایب
44- باب استحباب مصافحه با مقیم و در آغوش گرفتن مسافر
45- باب استحباب سلام کردن کوچک بر بزرگ و جمعیّت کم بر جمعیّت زیاد و عابر بر نشسته و ...
46- اگر یک نفر از گروهی سلام کند از همه آنها کفایت میکند و نیز کافی است که یک نفر پاسخ دهد
47- کراهت ترک سلام بر مؤمن حتّی در حال تقیّه 48- باب جواز سلام کردن مرد بر زن
49- باب تحریم سلام کردن بر کفّار و اهل لهو و لعب و امثال آن مگر در حال ضرورت و چگونگی پاسخ دادن به سلام آنان
50- باب عدم جواز ورود به خانه غیر بدون اجازه و خبر دادن و سلام کردن و ...
51- باب کسانی که رفت و آمد به خانه آنها شایسته است
52- باب استحباب سلام کردن هنگام بلند شدن از مجلس
53- باب جواز سلام و دعا کردن بر ذمّی در صورت نیاز داشتن به او
54- باب جواز مکاتبه مسلمان با اهل ذمّه
55- باب استحباب سلام کردن بر خضر (ع) هر گاه نام وی برده شود
56- باب استحباب چشم پوشی و گذشت نسبت به دوستان
57- باب استحباب دعا برای عطسهکننده مسلمان
58- باب نحوه دعا کردن برای عطسه و پاسخ دادن
59- باب جواز دعای کودک برای زن وقتی که عطسه کند
60- باب استحباب عطسه کردن و کراهت عطسههای زشت
61- باب استحباب تکرار دعای عطسههای پی در پی تا سه مرتبه
62- باب استحباب «الحمد للَّه» گفتن در موقع عطسه
63- باب استحباب صلوات بر محمّد و خاندانش برای کسی که عطسه میکند یا میشنود
64- درود بر محمّد (ص) و خاندانش هنگام عطسه، و ذبح حیوانات و جماع مکروه نیست بلکه مستحب است
65- باب جواز دعای عطسه برای ذمّی و دعا برای هدایت وی
66- اگر گفتاری با عطسه مقارن باشد جایز است آن عطسه را دلیل بر راستی سخن گوینده دانست
67- باب استحباب احترام و بزرگداشت شخص مسنّ مؤمن
68- باب استحباب احترام کریم و شریف
69- باب کراهت نپذیرفتن تکریم و احترام مانند نپذیرفتن متکا و بوی خوش
70- باب استحباب استقبال و بدرقه از مهمان و اطاعت مهمان از صاحب خانه
71- کسی که دوستش را برای مطلبی امین دانسته است جایز نیست آن مطلب را بدون اجازهاش بازگو کند مگر به عنوان ذکر خیر یا شهادت برای کار حرامی
که انجاماست
72- هر گاه سه نفر با هم باشند کراهت دارد دو نفر از آنها در گوشی صحبت کنند
73- باب کراهت قطع کردن سخن مسلمان
74- باب استحباب یا کراهت کیفیّت نشستن
75- مستحبّ است در مجلس انسان به عنوان تواضع جایی پایینتر از شأن خود بنشیند
76- باب استحباب رو به قبله نشستن
77- باب کراهت نشستن روبروی خورشید
78- باب استحباب نشستن در خانه غیر در هر جایی که صاحب خانه بخواهد
79- باب استحباب نشستن روی دو پا و در بغل گرفتن زانوها
80- باب استحباب شوخی و خنده کم
81- باب کراهت قهقهه زدن و استحباب تبسّم
82- باب کراهت خنده بدون علّت 83- باب کراهت شوخی و خنده زیاد
84- باب استحباب تبسّم بر چهره مؤمن
85- باب استحباب صبر کردن بر اذیّت همسایه و دیگران
86- باب وجوب خودداری از آزار همسایه 87- باب استحباب خوشرفتاری با همسایه
88- باب استحباب طعام دادن به همسایگان و وجوب آن در صورت ضرورت
89- باب کراهت همسایگی با اشخاص بد
90- باب استحباب رعایت حدّ همسایگی که از هر طرف چهل خانه است
91- استحباب مدارا کردن با همسفر
92- باب استحباب بدرقه همسفر هنگام جدا شدن هر چند ذمّی باشد
93- باب استحباب نامه نوشتن در سفر و وجوب پاسخ دادن به نامه
94- باب استحباب شروع نامه با بسم اللَّه و نوشتن آن به بهترین خط
95- باب چگونگی نوشتن عنوان نامه
96- باب استحباب آغاز نامه به نام کسی که نامه برایش فرستاده میشود
97- باب استحباب نوشتن «ان شاء اللَّه» در نامه هر جا که مناسب باشد
98- باب استحباب خشک کردن خطهای نامه
99- باب عدم جواز سوزاندن کاغذهایی که در آن آیات قرآن یا نام خدا باشد
100- استحباب تقسیم وقت بین دوستان به طور مساوی
101- باب استحباب سؤال کردن از نام و نام خانوادگی و نسب و حال دوست و همنشین
102- باب کراهت از بین رفتن شرم و حیا بین دوستان
103- باب انتخاب دوستانی که نمازشان را بموقع میخوانند و نسبت به دوستان نیکی میکنند
104- باب استحباب خوشخویی با مردم
105- باب استحباب انس و الفت با مردم
106- باب استحباب خوشرفتاری با مردم
107- باب استحباب خوشرویی و خوش برخوردی
108- باب وجوب راستگویی
109- باب استحباب صدق وعده، گرچه یک سال طول بکشد
110- باب مستحب بودن حیا
111- باب جایز نبودن شرم و حیا داشتن از پرسش کردن در باره احکام دین
112- باب استحباب عفو و گذشت 113- باب استحباب عفو از ستمگر، صله رحم، احسان و نیکی ...
114- باب استحباب فروخوردن خشم
115- باب استحباب فروخوردن خشم از دشمنان دین در زمان حکومتشان
116- باب استحباب صبر در برابر حسودان و مانند آن
117- باب استحباب سکوت، مگر در امور خیر
118- باب استحباب سخن گفتن در جایی که سکوت روا نیست
119- باب وجوب نگهداری زبان از آنچه که گفتنش روا نیست
120- باب کراهت گفتار زیاد در غیر ذکر خدا
121- باب استحباب مدارا کردن با مردم
122- باب وجوب ادا کردن حقوق واجب و مستحبّ مؤمن
123- باب تأکید استحباب رعایت حقّ عالم
124- باب استحباب لطف و محبّت و به دیدار همدیگر رفتن
125- باب استحباب پذیرش عذر
126- باب استحباب سلام کردن و مصافحه در وقت ملاقات ...
127- باب استحباب مصافحه و حدود و چگونگی آن
128- باب آداب استقبال و بدرقه مسافر
129- باب حکم کرنش بر بزرگان از قبیل بوسیدن فرش، بر پا خاستن و جلوی آنها دویدن و غیره
130- باب تحریم گماشتن دربان برای منع ورود شیعه
131- باب استحباب معانقه با مؤمن و همراهی و مذاکره با او.
132- باب استحباب استفاده رساندن برادران به همدیگر در راه خدا
133- باب استحباب بوسیدن مؤمنان یک دیگر را، و محل بوسه
134- باب کراهت کرنش برای مردم حتّی امام
135- باب کراهت مجادله و دشمنی با مردم
136- باب استحباب اجتناب از کینه و عداوت و دشمنی و بغض و ...
137- باب تحریم مکر، حسد، خیانت و نیرنگ
138- باب تحریم دروغ
139- باب تحریم دروغ بستن بر خدا، و پیغمبر و ائمه علیهم السلام
140- باب تحریم دروغ، بزرگ و کوچک، شوخی و جدی و غیره
141- باب جواز دروغ در اصلاح بین مردم و عدم جواز راستگویی در فساد
142- باب در احکام گمان 143- باب تحریم دو رو و دو زبان بودن
144- باب تحریم قهر کردن از مؤمن و استحباب سبقت در آشتی کردن
145- باب تحریم آزار رساندن به مؤمن
146- باب تحریم اهانت به مؤمن و خوار داشتن او
147- باب تحریم ذلیل شمردن و تحقیر مؤمن
148- باب تحریم سبک شمردن مؤمن
149- باب تحریم قطع صله ارحام
150- باب تحریم جمع آوری موارد لغزشهای مؤمن برای عیب گرفتن از او
151- باب نهی از عیبجویی و سرزنش مؤمن
152- باب تحریم غیبت کردن از مؤمن
153- باب تحریم تهمت زدن بر مرد مؤمن و زن مؤمن
154- باب موارد جواز غیبت کردن
155- باب وجوب جبران کیفر غیبت کردن با حلالطلبی و استغفار
156- باب وجوب ردّ غیبت مؤمن و تحریم شنیدن آن
157- باب تحریم افشای سرّ مؤمن و عیبجویی از او ...
158- باب تحریم ناسزا گفتن به مؤمن و محترم داشتن ناموس، مال و خون او
159- باب تحریم بد نام کردن مؤمن و سوء نیت داشتن به او
160- باب تحریم لعن کردن کسی که نباید او را لعن کرد.
161- باب تهمت زدن به مؤمن و بدگمان بودن به او
162- باب تحریم ترساندن مؤمن و لو با نگاه
163- باب تحریم کمک به قتل و اذیت مؤمن گر چه با کلمهای باشد
164- باب تحریم سخن چینی و تفرقه افکنی
165- باب استحباب نگاه کردن به اولاد صالح پیغمبر (ص)
166- باب استحباب نگاه کردن به پدر و مادر و به قرآن و به روی عالم
منبع : سایت غدیر
