دروغ چیست؟

دروغ چيست؟

دروغ، سخن بر خلاف حقيقت است و دروغ گو كسى است كه بر خلاف حقيقت،خبرى مى‏دهد.

شما اگر گرسنه باشيد و به منزل دوست‏خود برويد، او براى شما غذا بياورد، شمابگوييد من سير هستم، اين سخن دروغ است، چون بر خلاف حقيقت است; شما نيزدروغ گو هستيد، زيرا بر خلاف حقيقت‏خبر داده‏ايد.

كم را بيش گفتن يا بيش را كم گفتن، دروغ است و گوينده‏اش دروغ گو مى‏باشد، چنان كه بود را نبود و يا نبود را بود خبر دادن دروغ گويى مى‏باشد و نيزبد را خوب و خوب را بد يا كوچك را بزرگ و بزرگ را كوچك خواندن، دروغ‏خواهد بود

hawzah.net

دروغ و دروغ گويى

دروغ از صفات سخن است و دروغ گويى از صفات سخن گو و اين دو هميشه باهم يار نيستند. مى‏شود سخنى دروغ باشد، ولى گوينده‏اش دروغ گو نباشد، چنان كه‏ممكن است كسى دروغ بگويد، ولى سخنش دروغ نباشد، بلكه راست و مطابق‏حقيقت‏باشد.

شما اگر به وقوع حادثه‏اى اطمينان پيدا كرديد، در صورتى كه آن حادثه رخ نداده‏باشد، هنگامى كه از وقوع آن خبر مى‏دهيد، شما دروغ گو نيستيد، ولى خبر شمادروغ است. دروغ گو اگر سخن راستى بگويد كه به نظرش بر خلاف حقيقت‏باشد، خبر او راست است، چون مطابق با واقع است، ولى خودش دروغ گفته، زيرا به نظرخودش بر خلاف حقيقت، سخن گفته است.

hawzah.net

در زبان عربى

در زبان عربى، دروغ را كذب گويند و خبر دروغ را خبر كاذب مى‏خوانند،چنان كه خود دروغ‏گو را نيز كاذب مى‏خوانند.

پس در اين زبان، كاذب بودن، هم صفت‏سخن مى‏باشد، و هم صفت‏سخن گو واين اشتراك، ممكن است گاهى موجب اشتباه بشود و به گمان برسد كه هر جا كه‏خبر كاذب پيدا شود، خبر دهنده هم بايد كاذب باشد، يعنى صفت گفته را به گوينده‏سرايت‏بدهند
hawzah.net

واژه دروغ

آن‏چه مسلم است، دروغ با دورويى همراه است ودروغ‏گو، دو رخ مى‏باشد و زبان و دلش يكى نيست.

دو رو، كسى است كه يك رو، بيش‏تر دارد، خواه دو رو داشته باشد، خواه‏چندين رو.

دو رويى دروغ گو، چنين است: به اين كه مى‏رسد، سخنى مى‏گويد و بارويى ملاقات مى‏كند و به آن كه مى‏رسد، خلافش را مى‏گويد و با روى ديگر ملاقات‏مى‏كند; در اين ساعت اين‏گونه سخن مى‏گويد، در ساعت ديگر، طور ديگر; اوداراى چندين رو و چندين زبان است‏يا آن كه براى خود رويى دارد و براى‏مردم، رويى.

دروغ گوى بى شرم

بسيارى از دروغ گوها، اگر بدانند كه مردم، آن‏ها را دروغ گو مى‏دانند، ناراحت‏مى‏شوند و در هنگام سخن مى‏كوشند كه محكم سخن گويند تا سخنشان باور شود.بايستى از راست گويى تجاوز نكنند تا آبروى از دست رفته را باز آرند.

ولى دسته‏اى از دروغ گوها شرم و حيا را كنار گذارده و با كمال وقاحت، درحضور كسانى كه آنان را مى‏شناسند دروغ مى‏گويند و گاهى يكى از حاضران رابه راستى سخن خويش گواه مى‏گيرند.

در نطق‏هاى عمومى با كمال پر رويى دروغ مى‏گويند، در صورتى كه مى‏دانندشنوندگان آن‏ها از دروغ گويى آنان كاملا اطلاع دارند.
hawzah.net

اشتباه دروغ‏گو
رسول خداصلى الله عليه وآله فرمود:

«اجتنبوا الكذب و ان رايتم فيه النجاة فان فيه الهلكة;.
از دروغ دورى كنيد، اگر چه نجات خود را در آن بپنداريد، زيرا هلاك شما در آن است.»

كسى كه دروغ را وسيله‏اى براى موفقيت مى‏داند، از بى آبرويى و رسوايى آن پس‏از كشف غافل نباشد. گناه كارى كه دروغ را وسيله تبرئه خود مى‏شمارد، بداند كه‏گناهش در كتاب بزرگ جهان محفوظ است و محو شدنى نيست; بايستى منتظر باشدكه روزى به كيفر گناهش برسد و داور بزرگ عالم، حكمش را در باره او اجرا خواهدكرد. بر فرض، چند روزى مردم را گول بزند و گناه كارش نخوانند، ولى وجدان‏خودش گناه كارش مى‏داند، اضافه بر اين ديرى نخواهد پاييد كه دروغش برملا گرددو نزد خلق نيز رو سياه شود.
hawzah.net

ريشه دروغ
پستى روح
رسول خداصلى الله عليه وآله فرمود: دروغ گويى از پستى روح ريشه مى‏گيرد .

دروغ گو چنين مى‏پندارد كه بى ارزش بودن خود را مى‏تواند به وسيله سخن‏دروغ جبران كند! دانا احتياج به دروغ گويى ندارد، چون داراى دانش است.شايستگان، احتياج به دروغ گويى ندارند، چون شايستگى دارند. ثروتمند نيازى به‏دروغ گويى ندارد، چون مال و منال دارد. دارندگان فضيلت، دارندگان قدرت،احتياجى به دروغ گفتن ندارند، چون فضيلت دارند، قدرت دارند. عطر خودش‏مى‏بويد، نيازى به ستودن عطار نيست، وقتى به ستودن عطار، نيازمند مى‏باشد كه فاقدبوى خوش باشد.

دروغ گو، چون فاقد دانش است مى‏خواهد نقص خود را به وسيله ادعاى دروغ‏جبران كند، چون فاقد شايستگى است; به دروغ مى‏خواهد خود را شايسته بنماياند،چون فاقد ثروت است، چون فاقد فضيلت است، چون فاقد قدرت است، مى‏خواهداين خلا خود را به وسيله دروغ پر كند. لاف زدن، نشانه دست‏خالى بودن است.توپ زدن نشانه بى عرضگى است.

نظريه يك زن سياه پوست
زنى زنگى و افريقايى پسرى داشت كه بسيار مورد علاقه‏اش بود. جهانگردى بروى گذر كرد و پرسيد: كدام صفت پسرت را بيش‏تر دوست مى‏دارى؟ زن زنگى‏اندكى به فكر فرو رفته و گفت: محبوب‏ترين خوى اين پسر، نزد من آن است كه‏هيچ وقت دروغ نمى‏گويد.

معلوم مى‏شود فرزند با ارزشى بوده، چون راست گويى نشانه ارزش است، نشانه‏دارندگى و عرضه و لياقت است.

راست گويى نشانه درست كارى است و دروغ گويى نشانه بى لياقتى و خيانت‏كارى. امير المؤمنين فرمود:
راست گويى درستى است و دروغ گويى نادرستى.»

ضمانت رسول خدا(ص)

من خانه‏اى را در بالاترين درجات بهشت و خانه‏اى را در وسط بهشت و خانه‏اى‏را در ميان باغستان‏هاى بهشت، ضامن هستم، براى كسى كه مجادله را ترك كند،هر چند حق با وى باشد و براى كسى كه دروغ را ترك كند، هر چند شوخى باشد وبراى كسى كه خوش‏خوى باشد.

كار اهل جهنم

مردى به حضور رسول خدا (ص) شرفياب شد و از كاراهل جهنم پرسيد.
پيغمبر فرمود: دروغ گفتن.

اگر اهل جهنم راست گو و با حقيقت‏بودند به آتش جهنم نمى‏سوختند. دروغ گوپرده خود را مى‏درد و از حق دور مى‏شود و به گناهان بسيار، آلوده مى‏گردد و كسى كه‏چنين شد، آتش خشم خداى در انتظار او خواهد بود.
تا ديده‏ات ز پرتو اخلاص روشن است انوار حق ز چشم تو پنهان نمى‏شود كشت دروغ، بار حقيقت نمى‏دهد اين خشك رود چشمه حيوان نمى‏شود