چه مقدار از آنچه واقعيت می پنداريم، واقعيت نيست؟

" درمتن زیر نتیجه ی آزمایشات ِایجاد محدودیت برای برخی موجودات زنده عنوان شده.

نتیجه آزمایشات بر حيوانات به سادگی به ما نشان می دهند که چطور محدوديتهای ذهنی تحميل شده از طرف محیط بر ما تاثیر می گذارد. آزمایشات انجام شده بر کَک، فيل و دلفين مثال خوبی هستند:


ککها حيوانات کوچک جالبي هستند آنها گاز می گيرند و خيلي خوب می پرند آنها به نسبت قدشان قهرمان پرش ارتفاع هستند .اگر يک کک را در ظرفی قرار دهيم از آن بيرون می پرد . پس از مدتي روی ظرف را سرپوش مي گذاريم تا ببينيم چه اتفاقی رخ مي دهد .


کک می پرد و سرش به در ظرف می خورد و پايين می افتد . دوباره می پرد و همان اتفاق مي افتد! اين کار مدتی تکرار میکند . سر انجام در ظرف را بر می داريم و کک دوباره می پرد ولی فقط تا همان ارتفاع! سرپوش برداشته شده درست است و محدوديت فيزيکي رفع شده است ولی کک فکر می کند اين محدوديت همچنان ادامه دارد!


فيلها را مي توان با محدوديت ذهني کنترل کرد . پاي فيلهای سيرک را در مواقعي که نمايش نمي دهند می بندند . بچه فيلها را با طنابهای بلند و فيلهای بزرگ را با طنابهای کوتاه به نظر مي آيد که بايد بر عکس باشد زيرا فيلهای پرقدرت به سادگی می توانند ميخ طنابها را از زمين بيرون بکشند ولی اين کار را نمي کنند !


علت اين است که آنها در بچگی طنابهای بلند را کشيده اند و سعی کرده اند خود را خلاص کنند و سرانجام روزی تسليم شده دست از اين کار کشيده اند!
از آن پس آنها تا انتهای طناب می روند و مي ايستند آنها اين محدوديت را پذيرفته اند.

دکتر ادن رايل يک فيلم آموزشی در مورد محدوديتهای تحميلي تهيه کرده است . نام اين فيلم "می توانيد بر خود غلبه کنيد " است


در اين فيلم يک نوع دلفين در تانک بزرگي از آب قرار مي گيرد نوعي ماهی که غذای مورد علاقه دلفين است نيز در تانک ريخته مي شود . دلفين به سرعت ماهيها را مي خورد . دلفين که گرسنه مي شود تعدادي ماهي ديگر داخل تانک قرار ميگيرند ولي اين بار در ظروف شيشه اي دلفين به سمت آنها مي آيد ولي هر بار پس از برخورد با محافظ شيشه اي به عقب رانده مي شود پس از مدتي دلفين از حمله دست مي کشد و وجود ماهيها را نديده مي گيرد . محافظ شيشه اي برداشته مي شود و ماهيها در داخل تانک به حرکت در مي آيند آيا مي دانيد چه اتفاقي مي افتد ؟ دلفين از گرسنگي مي ميرد غذاي مورد علاقه او در اطرافش فراوان است ولي محدوديتي که دلفين پذيرفته است او را از گرسنگي مي کشد .

از آنجا که نحوه ی عملکرد مغز جانوران از این نظر بسیار شبیه به هم است ما می توانيم از اين آزمايشات بفهمیم که ما هم محدوديت هايی را می پذيريم که واقعی نيستند. به ما می گويند يا ما به خود می گوييم نمي توان فلان کار را انجام داد و اين برای ما يک واقعيت می شود محدوديتهای ذهنی به محدوديتهای واقعی تبديل می شوند و به همان محکمی!

باید این سوال مهم را از خود بپرسیم که:

چه مقدار از آنچه ما واقعيت می پنداريم، واقعيت نيست بلکه پذيرش ماست؟!"



منبع : تبیان

با سلام
با تشکر از پندار، موضوع جالبی را مورد توجه قرار دادید. این مفهوم را در روانشناسی به عنوان درماندگی آموخته شده یا اصطلاحا Learned helplesseness می شناسند که اتفاقا مورد توجه بسیاری از سایتها هم قرار گرفته است.

این مفهوم معرف منفی ترین حالت درک از خود است. این موضوع که پیامدهای رفتار مستقل از رفتار فرد هستند، ابتدا توسط مارتین سلیگمن مورد پژوهش قرار گرفت.
سلیگمن مفهوم درماندگی آموخته شده را به عنوان حالت ویژه ای که اغلب در نتیجه اعتقاد فرد مبنی بر اینکه رویدادها در کنترل او نیستند در او ایجاد می شود، تعریف کرد.

بنده اینجا دارم مبتلا به یکسری تناقضات میشوم: ببینید مثلا من بارها شنیده ام که جهان را نمیتوان تغییر داد و برای آنکه بهتر با محیط اطرافمان بتوانیم تعامل داشته باشیم و کارهامون پیش بره و دپرس هم نشیم باید خودمان را با دنیا و با دیگران سازگار کنیم و این یعنی اینکه موانع بزرگی وجود داره که ما باید درست عین اون کک مورد آزمایش پرش مان را تا ارتفاع خاصی کنترل کنیم و توقعاتمان را تا حدی پایین بیاوریم: حالا این سازگاری است یا آموختن درماندگی؟ نمیدانم!. حالا البته مفهوم درماندگی آموخته شده را فکر کنم به درستی میدانم و مثالش هم مثلا اینکه ما فکر کنیم که چون یکسری تلاشهای ما در یک زمینه خاصی و برای رسیدن به هدف مشخصی نتیجه نداده پس دیگر دست از هر تلاشی به طور کل یا برای رسیدن به آن هدف خاص برداریم حتی در مواقعی که ممکن است هیچ مانعی هم سر راه ما نباشد. اما من کسانی را میشناسم که در زمینه های دیگری همین ویژگی را دارند: مثلا خانواده ای پدر سالار که دو فرزند یکی آنکه اکثر حرفها و رفتارهی پدر را چه درست چه غلط قبول کرده و روی آن حرفی نمیزند حتی در مورد تحصیل و ازدواج و غیره هم برایش تصمیم گرفته اند و این آدم در آینده با دیگران هم معمولا سازگاری دارد و مورد به به و چه چه است و کم تر چالش ایجاد میکند و موانع را قبول دارد و فراتر از آنها پیش نمیرود. اما فرزند دوم همان خانواده با مانع به کرات برخورد میکند و باز هم آنقدر برخورد میکند که یا برایش مجبور میشوند بردارند یا خودش مانع را دور میزند و یا متوجه میشود که مانع نیست و اتفاقا خیلی جاها موفق هم میشود اما این آدم اینجا رفتارهاش مورد قبول خیلی ها نبوده و ناسازگار تلقی میشه درست مثل اون فیله که وقتی بزرگ شده بخواد طنابش رو بکنه و بره اما خوب این مطلوب اون فیلبان یا نگهبان و مسوولین و اینا نیست. و اینجا بنده یاد خودم می افتم که در یک جاهایی موانع را نپذیرفتم و به بیرون پریدم اما دیگران دوست داشتند که بنده خیلی کنترل شده و محدود حرکت کنم و برای همین یک جاهایی واقعا پوستم کنده شد و در حال حاضر می بینم آنهایی که محدودیتها را راحت پذیرفتند خیلی جایگاه بدی هم ندارند. شاید بهتر باشد بگوییم در جوامع فرد گرا که یک مقداری آدم اجازه دخالت بیشتری در امورات خود دارد ( بیشتر به لحاظ هنجارها و عرف جامعه منظورم هست نه به لحاظ سیاسی) میتوان درماندگی را نیاموخت؛ اما وقتی مجبور باشی خیلی خودت را سازگار کنی با همه چیز! خوب این یعنی درماندگی و واقعا هم انرژی زیادی میبرد و هزینه زیادی دارد که بخواهی امتحان کنی که مانع هنوز هست یا نه! مثل اینکه دو سال برای دکترا درست بخوانی اما بعد ببینی دانشگاه مورد نظرت فقط یکسری آدمهای خاص خودشونو بعد از طی یکسری کلاسها و یک امتحان فرمالیته از همانها فقط قبول میکنند! این درماندگیها را باید از همون اول آموخت و رفت سراغ یه کار دیگه چون معلوم نیست اون موقعیکه آقایون هوس میکنند مانع رو بردارند دیگر در تو نای پریدن مانده باشد!