السلام علیک یا ابا عبدالله و علی الارواح التی حلت بفنائک علیک منی سلام ا لله ابدا ما بقیت و بقی اللیل والنهار ولا جعله الله اخرالعهد منی لزیارتکم السلام علی الحسین و علی علی بن الحسین وعلی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین (ع)
انسان موجودی است اجتماعی ،و دارای حالت ها و رفتارهای گوناگون است که دررویارویی با برخوردهای اجتماعی ؛واکنش های متفاوتی دارد.عزاداری بازتاب یکی از این برخوردهاست که از عواطف انسانی برمی خیزد و با رفتارهایی مانند :گریستن و فریاد زدن به دلیل ازدست دادن نزدیکان همراه است .بدین ترتیب ،گونه ای تخلیه روحی و روانی صورت می پذیرد.
برخی از این عزاداری ها با گذشت زمان ،به یک جنبش اجتماعی تبدیل شده و بخشی از فرهنگ مردم گردیده است که نوع و شکل ان اایدئولوژی هر فرهنگی سرچشمه می گیرد و با واژه هایی هم چون :ماتم ،رثا،سوگو....تعبیر می شود هرچند انگیزه ی ملت ها در برپا داشتن این ایین متفاوت است،ولی همه ی ان ها در ابراز حزن و اندوه مشترک اند. البته هرچه فرهنگ پربار تر و ژرف تر باشد این ایین ها با پیام رسانی بیشتری بر پا داشته می شود.
عزاداری امروزی
با گذشت زمان عزاداری ها از شکل سنتی درامده و با گسترش جنبش های سیاسی به حرکت معترضانه دربرابر ستم گری تبدیل شد.بدین ترتیب ،عزاداری افزون بر نمایاندن احساس و عاطفه ی مردم ،بیان گر شور انقلابی انان واعتراض به ستم زورمندان نیز بود. این اعتراض ها به شکل های زیر انجام می شد:
الف)برپایی جلسه های سوگواری ،روضه خوانی یا سالگرد .دراین جلسه ها ،نوحه سرایی انجام می شد.
ب)برگزاری جلسه های سخنرانی و خطابه برای بر شمردن ویژگی های پیشوایان معصوم (ع)و باین رخدادهای تاریخی و ستم هایی که از سوی ستم مداران تاریخ بررهروان پیام الهی رفته است.
ج)سیاه پوشی عمومی.این کار به نشانه ی اعلام هم دردی و ناراحتی از ستم هایی بود که ستم کاران بر اءمه اطهار(ع) روا داشته اند.
د)شبیه خوانی :نمایشی است مدون که برای بهتر به تصویر کشیدن مظلومیت ائمه اطهار (ع)صورت می گیرد تا درک عمق مصیبت های انان برای بینندگان اسانتر باشد.
ه)حرکت همگانی دسته های سینه زنی و زنجیز زنی درکوچه ها و خیا بان ها . این کار به نشانه ی اعلام امادگی همگانی برای گسترش فرهنگ شهادت طلبی پیشوایان دین است.
و)نذر و خیرات . این کا ردر روزهای عزاداری برای پاس داشتن روز عزا و به قصد قربت صورت می گیرد.
هدفهای عزاداریی
خداوند متعال،انسان را به گونه ای افریده است که با بهره گیری از احساس و عاطفه می تواند خود را با شرایط گوناگون سازگار سازد . این شرایط عبارتند از:شادی ،اندوه،برخورد با افراد گوناگون و برخی شرایط دیگر که قوه ی احساس و عاطفه ی ادمی را تحریک می کنند . همین احساس های گوناگون در منوقعیت های مختلف ،به او یاری می رسانند.
ادمی از نخستین روز افرینش ،همیشه درتیررس دشواریهای بسیار بوده،ولی کوشیده است با بهره گیری از گریه و عزاداری با ان به مقابله بپردازد یا به دیگر سخن ،از خود دفاع کند.پس مهار طغیان روحی دربرابر دشواری ها و دست یابی به ارمش روانی را باید نخستین هدف دربر پایی هرگونه عزاداری و سوگواری دانست . این ایین ها اتفزون بربرون افکنی روحی –که جنبه ی فردی دارد-هدف های دیگری را پی گیری می کنند که این مسئله درباره ی عزاداری حضرت سیدالشهدا(ع)اشکارتر است.یکی از این هدف ها ،افشاگری و نمایاندن چهره ی واقعی کسانی است که درحادثه ی کربلا بر اهل بیت اطهار (ع)ستم رواداشته اند.بابرپایی ایین عزاداری ،شرکت کنندکان از زوایای گوناگون ،ستم کاری گروه باطل و مظلومیت سپاه حق اگاه می شوند . بدین ترتیب ،سرمشق گرفتن از نهضت اگاهی بخش امام حسین (ع) در جامعه ،نهادینه می گردد.دراین حالت ،محفل های عزاداری به کلاسی برای اموختن درس پایداری و ستم ستیز ی تبدیل می شود . هم زمان با ان ،بینش دینی مردم ،در باره ی مفهوم عدالت و ازادی در مسیر اصولی و ناب ان جهت خواهد یافت.
دیگر هدف ایین عزاداری ،پیام رسانی مستقیم و غیر مستقیم به اجتماع است . در پرتو این سنت ،بسیاری از اموزه های اسلام مانند:امر به معروف و نهی از منکر ،تولی و تبری زنده می شود.شرکت در محفل های عزاداری ،افزون بر پاداش معنوی که برای هر فرد عزا دار به ارمغان می اورد،بر علاقه مندی مردم به اهل بیت (ع)می افزاید. همچنین پیام معنوی نهضت اسلامی عاشورا را به نسل های اینده انتقال می دهد.
اجر معنوی
امام صادق (ع) فرموده است:
برای بندگان خدا،فریاد کشیدن و گریستن درهمه ی امور نا پسند است جز فریاد کشیدن و گریستن بر حسین بن علی (ع) زیرا گریه کنندگان دراین موردبه پاداش اخروی دست می یابند.
و باز می فرمایند:
حضرت امام حسین (ع)روز قیامت به درگاه الهی عرضه می دارد :خداوندا!انچه را به من وعده دادی ،عطا فرما !پس به گریه کنندگان خود رو می کند و برای انان امرزش می جوید و از پدر بزرگوار خود نیز می خواهد که برای انان استغفار کند.انگاه به گریه کنندگان خود می فرماید :ای کسی که گریه می کنی ،اگر بدانی خداوند چه چیزهایی برایت اماده ساخته است ،خوشحالی ات از اندوهت بیش تر می شود و به یقین ،که خداوند گناهان تورا به پاس اشکی که ریخته ای ،می امرزد.
ضرورت عزاداری از دیدگاه قران:
خداوند درقران می فرماید:
(لا یحب الله اجهر بالسوءمن لاقول الا من ظلم)
خداووند فریاد زدن و بدگویی کردن را دوست ندارد مگر درباره ی کسانی که به انها ستمی شده باشد.
و همچنین:
(ومن یعظم شعائر فانها من تقوی القلوب)
به یقین هر کس شعایر خدا را پاس دارد و بزرگ شمارد ،کار او از پر هیزگاری است.
این ایه ،مردم را به بزرگداشت شعایر الهی تشویق می کند . درمصداق شعایر ،اختلاف نظر وجو.د دارد .گروهی ،ان را شامل مناسک و اعمال حج می دانند و مصداق ان را در قربانی یا جایگاه منا سک حج خلاصه می کنند.در مقابل ،گروهی دیگر ان را به معنای نشانه های دین و پیروی پروردگار می دانند که این سخن با برخی روایا ت نیز هم اهنگی دراد.البته نظر اول و دوم با یکدیگر قابل جمع است .پس میان نشانه های خداوند وتقوا رابطه ای و جوددارد که خداوند ان را بیان داشته است.
حضرت علی بن موسی الرضا (ع)به ابن شبیب می فرماید:
ای پسر شبیب!محرم ،ماهی است که مردم دردوران جاهلیت ستم و قتل را دران حرام می دانستند ،ولی گروهی از مسلمانان ،این حرمت را نشناخته اند ،فرزند پیامبررا به قتل رساندند و رنان و فرزندانش را به اسارت بردند .اگر خواستی بر کسی بگریی ،برای حسین بن علی گریه کن،زیرا اوراممانند گوسفندی ذبح کردند . هم چنین هیجده تن از اهل بیت اورا که درروی زمین، کسی شبیه انان نبود ،به شهادت رسانیدند . این مصیبت چنان بزرگ است که اسمانها و زمین در شهادتش گریسته اند .روز عاشورا ،چشم های ما را خون بار کرد ،دلهای مارا سوزاند واشک های مارا روان ساخت و عزیزان ما را خوار کرد. سرزمین کربلا تا روز قیامت برای ما سختی و بلا بر جای گذاشت پس بایستی گریه کنندگان بر کسی مانند حسین گریه کنند و بدانند که گریستن بر حسین ،گناهان انسان را می ریزدو انسان را پاک می کند.
و همچنین فرموده اند :
هرکس مصایبی را که برما روا داشته اند به یاداورد وبر ان بگرید ،در قیامت همراه باما خواهد بود .هرکس به یاد مصائب مابگرید ودیگران را بگریاند درروزی که همه چشم ها گریان است ،چشمان او گریان نخواهد بود هم چنین هر کس در جلسه ای بنشیند که دران مجلس ،امر ما بر پاداشته می شود،درروزی که دلها می میرد دل او زنده می شود.
اموزه های عزاداری:
فرهنگ عزاداری ،ایینی پربار و متعالی است که از ورای سالها رنج و دشواری که اهل بیت عصمت و طهارت
(ع)به جان پذیرفته اند واز میان دریای از خون به نا حق ریخته شده ی نسل های گذشته به دست ما رسیده است.این فرهنگ ،بیش از هزاران درس و پیام اموزند برای ما به ارمغان اورده است.
الف)اموزه های فرهنگی- اعتقادی
1-خداباوری
2-بازگشت
3- شفاعت
4- جایگاه امامت
ب)اموزه های فرهنگی _اخلاقی :
1-ایثارو ازادی
2- توکل
3-برد باری
4-عمل به وظیفه
5- مبارزه با نفس (جهاد اکبر)
6- شجاعت
ج)اموزه های فرهنگی –عرفانی:
1- عشق
2-یاد خدا
3- اخلاص
اموزه های اجتماعی:
-1جامعه
2-خانواده
اموزه های سیاسی :
1- ولایت پذیری
2-ستم ستیزی
3-ژرف بینی
دانه ی اشک
مرا که دانه ی اشک است،دانه لازم نیست
به ناله انس گرفتم ،ترانه لازم نیست
زاشک دیده به خاک خرابه بنوشتم
به طفل خانه به دوش ،اشیانه لازم نیست
نشان ابله و سنگ و کهب نی کافی است
دگر به لاله ی رویم ،نشانه لازم نیست
به سنگ قبر من بی گناه بنویسید
اسیر سلسله را تازیانه لازم نیست
عدو بهانه گرفت و زد وبه او گفتم:
بزن مرا که یتیمم ،بهانه لازم نیست
مرا زملک جهان گوشه ی خرابه بس است
به بلبلی که اسیر است ،لانه لازم نیست
به کودکی که چراغ شبش سر پدر است
دگر چراغ به بزم شبانه لازم نیست
وجود سوزد از این شعله تا ابد«میثم»
سرودن غم ان نازدانه لازم نیست
«غلامرضا سازگار»
علاقه مندی ها (Bookmarks)