موضوع: گفتار نخستین در چارچوبه ی حقوق ما

حق کسی که از شما مشورت می خواهد

به کسی که از ادمی مشورت میخواهد ،"مستشیر"گویند .گاهی اوقات فردی به شما رجوع میکند و می گوید:
من می خواهم با فلان دختر ازدواج کنم ،یا فلان منزل را بحرم . نظر شما چیست؟
حضرت می فرماید:
"اگر تو در این خصوص رای و کلام روشنی بخش و راهنمایی روشنگرانه ای در اختیار داری، خوب است در اختیار کسی که از تو مشورت خواسته است قرار دهی .ودر غیر این صورت نباید کلامی به زبان جاری کنی که ذهن او خراب شود، بلکه باید بگویی که من در این خصوص اطلاعی ندارم. بعد او را نزد فرد خبره ای که به کار او بیاید ،ببری".
یک بار مامون عباسی کسی را طلبید و به او گفت :
"برای فلان ولایت به نظر تو چه کسی برای قضاوت مناسب است؟"مشاور فردی را معرفی کرد .
مامون مکثی کرد و گفت :
"انگونه که من اطلاع دارم ،تو با این شخص اختلاف داری. چرا در اینجا مدهش کردی؟"گفت:
"بله !مخالفم!و اگر در کوچه بیابمش با هم نزاع خواهیم کرد. اما تو از من مشورت خواستی ومن لازم بود که در مقام مشاوره به عقل خودم رجوع کنم ونه احساسم !"
از مهمترین اوصاف مومن ،انصاف است وانصاف در چنین مواردی خود را نشان می دهد که تو با کسی نزاع شخصی داشته باشی ،اما وجدانا او را برای یک منصب بخصوص مناسب بدانی .
ایا در هنگام مشاوره حاضری احساس فردی خود را زیر پا نهی؟
این کار نیاز به اقتدار روحی و ایمان باطنی دارد.
حضرت می فرماید :

حق کسی که با او مشورت می کنی

این است که وقتی رایش را شنیدی ،حتی اگر نمی خواهی بدان عمل کنی ،به او پرخاش نکنی.
بعضی ها هستند که در ابتدا با حالت ملتمسانه نظر خواهی میکنند و بعد از اینکه نظر طرف مقابل را شنیدند وبه یک معنا ،تخلیه اطلاعاتی اش کردند ،با حالت بدی این نظر را تخطئه می کنند ،به طوری که مشاور برمی گردد ومیگوید:
اگر خودت به نظر واقعی رسیده ای ،برای چه از من مشورت خواستی؟!

حق کسی که از شما نصیحت می خواهد .

حضرت می فرماید:
"حق کسی که از شما نصیحت می خواهد ،این است که نصیحتش کنید".
اگر فردی نیاز به ارشاد دارد،چیزی را از تو سوال کرد،نباید با خشونت و تندی با او برخورد شود ،بلکه باید با رحمت و رافت با او سخن کفته شود.

حال اگر تو خود نیاز به نصیحت پیدا کنی

و نزد دیگری بروی تا تو را پند دهد و ارشاد کند،چگونه است ؟
حضرت می فرماید:
وقتی دیگری را نصیحت کردن به شما را اغاز کرد ،باید سعی کنید که خود را در برابر او متواضع نشان دهید و حالت کبوتری را به خود نگیرید که بالش را به زمین می نهد .
اگر احساس کردید که کلمات او منطبق با موازین عقلی و ارزشهای دینی است ،شکر خدا را به جا اورید که چنین فردی را مامور کرده است تا شما را به عمل به سوی راستی و پرهیز از کحی تشویق کند.
و اگر دیدید که کلام او موافق با موازین شرعی و عقلی نیست ،در عمل به راهی که پیشنهاد می دهد ،نروید،ولی در ظاهر هم با او پرخاش نکنید و او را به خاطر راه حل ناصوابی که ارائه می کند،توبیخ ننمایید. شاید او در ذهنش دچار بد فهمی نا خواسته و کج اندیشی شده است و به زودی اصلاح خواهد شد .
و اگر ناصح مزبور ضمن اینکه راهنمایی نا صوابی می کند،در صدد ایجاد تفرقه هم هست ،به شیوه دیگری با او معامله کنید!فرضا به شما توصیه می کند که برادرتان را مورد ضرب وشتم قرار دهید!از سوی دیگر به نزذ برادرتان رفته،او را نیز بر علیه شما بسیج کرده است ،در این صورت راه صحیح ان است که این ناصح نمای تفرقه انداز را طرد کنید و به او اعتنا نکنید.

همچنان که انسان،سایه خود را بر دیگران می اندازدو دیگران را وا می دارد که او راتحمل کنندومدعی حقوقی است که دیگران نسبت به او بر عهده دارند . این مسئولیت پذیری و قبول کردن دیگران ،یکی از ابعاد ایمان است.
ایمان به اینکه چیز دیگری غیر از من هم هست ،این معنا را دارد که ان چیزبر گردن ما حق دارد. منظور اینکه می گوییم:
"به حقانیت اتش دوزخ ،مرگ ،سوال نکیر و منکر و مانند ان ایمان داریم " این نیست که بخواهیم دایره المعارفی از حقوق تهیه کنیم،بلکه معنای "النار حق"این است که از ان بیم داشته باشیم . همچنان که معنای "الجنه حق"این است که باید در صدد تصاحب ان باشیم.

حق الله

حق خدا بر بنده این است که او را عبادت کند و شرک نورزد .و عبادت چیزی جر تسلیم در برابر ذات ذوالجلال نیست . اگر چنین روحی در انسان پدید اید ،حتی اگر گهگاه مرتکب گناه شود،امید صلاح و فلاح او وجود دارد ،مشروط بر اینکه گناه برای او اصل نباشد .
باید مومن به مرحله ای برسد که خدا را مسبب الاسباب بداند .در هنگام بیماری سراغ دکتر برود ،ولی خدا را شافی بداند .این تعبیر که در میان عرف ما رایج است که می گویند :"بعد ازخدا شما امید من هستید ."تقریبا قابل قبول و بدون اشکال است .
انسان باید بسیار مواظب باشد ودقیقا در پی عبادت خدا باشد ودر زندگی به خاطر نعمتها وقدرتهایی که در اختیار دارد،نباید خود را بی نیاز از خدا کند.اگر انسان چنین شد ،خداوند بر خود الزام می کند که در تمام مسائل به فرد متوکل یاری رساندو او را کفایت کند.
حضرت امام سجاد در اغاز رساله حقوق می فرماید :
"حق الله الاکبر علیک ان تعبده و لا تشرک به شیئا،فاذا فعلت ذلک باخلاش جعل لک علی نفسه ان یکفیک امر الدنیا و الاخره"
"بزرگترین حق خداوند بر تو این است که او را عبادت کنی و به هیچ وجه به او شرک نورزی ،پس اگر با اخلاص چنین کردی خداوند بر خود واجب میگرداند که امور دنیا و اخرت ترا کفایت کند "
انسان باید به این باور برسد که خیال نکند از مسیری غیر از مسیر خدا به او منفعتی خواهد رسید.
حتی اگر به ظاهر کمکی برسد و انسان ان را به امید دستیابی به سرچشمه اصلی که خزانه پایان ناپذیر الهی
است ،ترک کند ،خداوند خود برای رفع حاجت او اقدام خواهد کرد و راه را برای او هموار خواهد نمود.
در پیش پا افتاده ترین مسائل از قبیل خرید گوشت مثلا ،باید این اندیشه را در خود تقویت کنیم که اگر چه از دست قصاب گوشت میگیریم ،اما خداست که سد جوع ما را به عهده دارد.
انسان نباید در برابر غیر خدا کرنش کند
اگر رئیس اداره به تو وام میدهد ،نباید بیش از اندازه خود را مدیون ومرهون او بدانی و در برابرش کرنش کنی .
حتی اگر احساس کردی او مایل است تو در برابرش خضوع کنی ،از خیر ان وام بگذر !خدا خود جبرای خواهد کرد.
البته خدا همواره کارش را از طریق وسائل انجام می دهد وایرادی هم ندارد که ما به وسائل توسل کنیم ،ولی باید وسیله را وسیله ببینیم و ان را جای هدف و مسبب اصلی ننشانیم و راه را اشتباه نرویم .
خدایی که از رگ گردن به انسان نزدیکتر است ،روزی رسان ،شافی و کافی است .

سلام ترمه جان همه مطالب شما جای تشکر داشت، مخصوصاً این مطلب آخر " حق خدا "که کاش میشد چندتا تشکر بکنم.

حق خود انسان برخودش

انسان باید اساسی ترین حقی که به گردن اوست—یعنی حق خدا – را بپذیرد وتسلیم ان شود و در مرحله بعد به حقوق خویشتن توجه کند .

از همین رو امام زین العابدین در رساله الحقوق اشاره فرموده اند که:
اول به حق خدا توجه کن و در مرتبه بعد حق خودت را در نظر آر!

واقعیت این است که کسی که خود را محترم نشمارد ،دیگران را هم نمی تواند محترم بشمارد.
حق انسان نسبت به خود چیست؟
یکی از حق کلی است که انسان بدن و امکاناتی را که خدا به او داده است ،در راه خدا مصرف کند.
حتی فرصتی را که به انسان داده شده است ،سرمایه اوست وانسان حق ندارد حتی وقت خودش را تلف کند .
تک تک اعضا و جوارح بدن باید زیر نظر انسان باشد و ادمی ملزم به مراعات حال انهاست .
باید بداند حق زبان چیست و این عضو کوچک چه انتظاراتی از او دارد؟
حق زبان این است که انسان ان را گرامی بدارد و از تلفظ حرف های کم ارزش تا چه رسد به فحش ونا سزا بپرهیزد .این عضو را می توان در مسیر خیر به حرکت در اورد و طوری عادت داد که حرف های اضافی را تکلم نکند .
در روایات امده که باید انسان"ترک الفضول"کند ،یعنی به قدر نیاز زبان را در دهان بگرداند.

عضو دیگر انسان گوش است که باید از افات،منزه و مصون بماند .پرهیز از شنیدن غیبت و استماع انچه حلال نیست،حق گوش است.

عضو حساس دیگر ،چشم است . این عضو هم دارای حق وحقوقی است . وقتی خدا برای چشم پرده ای به نام پلک در نظر گرفته است ،معنایش این است که در روز قیامت ،از انسان چشم چران باز خواست می شود ،پلک ها را مقابل دیدگان نکشیدی ؟