کودک-مسائل جنسی-والدین

[صبا_2009]

با سلام

هدف تاپیک :
جمع آوری مقالات و تجربیات مفید در زمینه کودک و آموزش جنسی و نقش و تصحیح نگاه والدین نسبت به این مسئله

از دوستان محترمی هم که تجربه شخصی مفیدی در این زمینه دارند تقاضا میکنم که تجربیاتشان را جهت استفاده سایرین بیان نمایند.

با سپاس

لینک مقالات مرتبط موجود در تالار همدردی:
بهترین زمان برای آموزش رسمی جنسی
آموزش امور جنسی به کودکان و نوجوانان
آموزش لمس بد و خوب به کودکان

پاسخ به سوالات کلیدی در ارتباط با مسائل جنسی کودکان

طرح سئوالاتي از جانب كودكان درباره مسائل مربوط به جنسيت، يكي از ظايف مهمي است كه اكثر والدين از پاسخ دادن به آن بيم دارند و در مواقعي نيز ناخرسندي خود را در برخورد با اين سئوال‌ها ابراز مي‌نمايند. برخي هم سكوت اختيار كرده و يا طفره مي‌روند. در هر حال نبايد اصل موضوع به ورطه فراموشي سپرده شود بلكه می بایست با ارائه پاسخ مناسب به سئوالاتي كه ذهن كودك را در رابطه با جنسيت مشغول نموده است راهكارهاي لازم را به‌منظور تربيت، حفظ حرمت و كنترل احساسات پاك، سالم و بي‌آلايش آنان در مواجهه با اين‌گونه مسائل اتخاذ كرد.

● كنجكاوي كودكان نسبت به موضوع جنسيت از چه زماني شروع مي‌گردد؟

درك اين واقعيت كه كودكان نيز هم‌چون ديگر انسان‌ها از تمايلات جنسي برخوردار مي‌باشند، براي والدين سخت و دشوار مي‌نمايد. همان‌گونه كه كودكان از درك مفاهيم مربوط به احساسات و روابط جنسي والدينشان عاجز و ناتوانند به‌همان نسبت نيز شناخت والدين از ديدگاه‌هاي فرزندشان به اين مسائل گنگ و مبهم است. هرگز نبايد از نظر دور داشت كه كودكان درباره ساختار اندام بدنشان كنجكاو هستند. بديهي است كه درباره آن از والدين و يا نزديكان خود سئوالاتي بنمايند.



● كودكان چه نوع رفتار جنسي‌اي را از خود بروز مي‌دهند؟

كودكاني كه به تازگي راه افتاده و به‌اصطلاح تاتي‌ تاتي مي‌كنند، بيشتر اوقات زماني كه برهنه هستند؛ چه زمان شستشو در وان حمام و چه در حال تعويض لباس‌هايشان اندام جنسي خود را لمس مي‌نمايند. آنان در اين مرحله از كودكي احساس شرم و حياء نمي‌كنند و از آن‌جا كه براي كودكان لمس نمودن اندام بدن خوشايند مي‌باشد پس والدين نبايد واكنش تندي نسبت به اين رفتار كودكان از خود نشان دهند كه آنان را دچار شرمساري و سرزنش گردانند زيرا به لحاظ سني عمل آنها توجيه‌پذير است. اما اگر به‌تدريج و با افزايش سن ملاحظه شود كه فرزند آنان به نوعي انجام تكاليف و فعاليت‌هاي روزمره خويش سرباز مي‌زنند و نشانه‌هائي از پريشاني‌، نگراني، استرس، گوشه‌گيري و پرخاشگري از خود بروز مي‌دهد، والدين مي‌بايست او را بيشتر از جنبه ارتكاب استمناء زير نظر گرفته و مراقبت نمايند، زيرا در آينده چنين كودكاني بيشتر طعمهٔ سوء‌استفاده‌هاي جنسي قرار مي‌گيرند.



● توصيه مي‌گردد كه تا حدودي نام اصلي و واقعي اندام‌هاي جنسي مورد استفاده قرار گيرد.

از هنگامي كه كودك سه ساله مي‌شود بهتر است كه اولياء استفاده از كلمات صحيح كالبدشناسي را براي ناميدن اندام تناسلي و جنسي كودك استفاده و اسامي مورد پذيرش را با توجه به شرايط سني كودك خويش به وي آموزش دهند زيرا وقتي كه كودك مي‌تواند تلفظ صحيح يك كلمه را بيان كند، دليل ندارد والدين از به‌كار بردن آن كلمه اجتناب ورزند. واژه‌هائي مانند نر، ماده، آلت مردانه، واژن، مهبل و غيره متناسب با سن كودك بايد به‌عنوان يك حقيقت محض و بدون اشارات و اصطلاحات نامتجانس توسط والدين آشكار گردد.



● در واكنش به اين سئوال كودكان كه آنها چگونه و از كجا به دنيا آمده‌اند، چه پاسخي مي‌دهيد؟

در برخورد با سئوالاتي از اين دست شما مي‌توانيد با شرح مختصري دربارهٔ چگونگي تبديل يك شكوفهٔ درخت به ميوه، تخم‌مرغ به جوجه، غنچه به گل و يا از اين قبيل را آغاز كنيد و در ادامه ضمن اين‌كه به محدودهٔ شكم خود اشاره مي‌نمائيد به او توضيح دهيد كه نوزاد از يك نطفه (هسته) كه در رحم مادر قرار گرفته است شروع به رشد و نمو كرده و پس از مدت معيني زندگي در آن جا، از محل مخصوصي از بدن مادر كه واژن نام دارد خارج مي‌شود. در اين‌جا لازم نيست كه به رابطه زناشوئي و يا شيوه تخمك‌گذاري و لقاح اشاره نمائيد زيرا كودكان قادر به درك صحيح از احساسات و عواطف عاشقانه نبوده و آن‌را به‌خوبي درك نمي‌نمايند. به‌ اين مختصر اكتفا نمائيد كه براي مثال هنگامي كه پدر و مادر وي به يكديگر علاقه‌مند شدند تصميم گرفتند كه براي هميشه نزد يكديگر بوده و هم‌ديگر را دوست داشته باشند، از يكديگر جدا نشوند، غمخوار يكديگر باشند و ... و با طرح چنين موضوعاتي به كودك بفهمانيد كه او حاصل علاقهٔ پدر و مادر خويش به يكديگر است. هم‌چنين به او بگوئيد كه وي در آغاز موجودي ابتدائي، بسيار كوچك و خرد بوده كه به‌تدريج در شكم مادر تغذيه نموده و پس از تكميل شدن از آن‌جا خارج شده است. با چنين شيوه‌اي اغلب كودكان زير شش سال پاسخ سئوال خود را دريافت كرده و قانع خواهند شد. البته استفاده از تصاوير كتبي كه در اين زمينه تأليف و طراحي شده است مي‌تواند كمك شاياني به درك صحيح مسئله و رفع ابهامات به‌و‌جود آمده در ذهن كودك بنمايد. بديهي است زماني كه به سئوالات كودكان به درستي و بدون پرده‌پوشي پاسخ مي‌دهيد، رضايتمندي آنها را از شنيدن آن اطلاعات هر چند مختصر و مفيد، ملاحظه خواهيد نمود.



● اگر مشاهده نمائيد كه كودكتان با كودك ديگر مشغول ”دكتر بازي“ بوده و اندام جنسي خود را به يكديگر نشان مي‌دهند، چه واكنشي از خود نشان خواهيد داد؟

كودكان ۳ تا ۶ ساله علاقه بسياري به بازي ”دكتر بازي“ دارند و در اين حال والدين با شنيدن و يا ملاحظه چنين رفتاري، واكنشي افراطي در مقابل آنان از خودشان مي‌دهند. در اين موقع تنبيه بدني شيوه مناسب براي برخورد با اين عمل آنان نبوده و در خيلي اوقات حضور به موقع والدين مي‌تواند عامل بازدارنده‌اي براي مقابله و جلوگيري از تكرار اين چنين رفتاري به شمار آمده و مؤثر واقع گردد. والدين بدانند كه اين رفتار كودكانه بي‌بندوباري جنسي محسوب نمي‌شود و تصور اين‌كه اين‌چنين رفتاري كودكان آنان را به بي‌قيدي در امور جنسي رهنمون مي‌نمايد كاملاً بي‌اساس است. بهتر است والدين بدون قيل و قال توجه كودك را به فعاليتي ديگر معطوف نموده و با او به گفتگو بپردازند و به طفل خود توضيح دهند كه اگرچه او تمايل و علاقه‌اي به شناخت اندام دوست خود دارد وليكن وي در حال رشد سني بوده و به‌تدريج جسم او بزرگ‌تر مي‌شود و به طور كلي از انسان‌ها انتظار مي‌رود كه هميشه به‌خصوص در انظار، جسم برهنه خود را از ديگران پوشيده و محفوظ نگه دارند. بدين طريق شما بدون اين‌كه احساس شرم و گناه را به او القاء نمائيد، در اين خصوص براي كودك خود محدوديتي ايجاد كرده‌ايد. با توجه به سن كودك با او درباره تما‌س‌هاي خوب و زشت به گفتگو بپردازيد. به او بگوئيد كه جسم او متعلق به اوست و حق مسلم اوست كه، آن را پوشيده و محفوظ نگه داشته و بدون رضايت و خواست وي هيچ‌كس حتي پدر و مادر و ساير نزديكان حق ندارند كه اندام او حتي دست و صورتش را لمس نمايند. كودك خود را توجيه گردانيد كه اگر كسي بدون رضايت او و يا به اجبار قصد لمس جسم او را نمايد و يا به هر دليلي باعث آزار و ناراحتي او گردد، وي وظيفه دارد كه از اين عمل امتناع و اجتناب نموده و سريعاً موضوع را با والدين خود در ميان بگذارد.



● چه زماني براي گفتگو درباره موضوعات و حقايق مربوط به مسائل جنسي مناسب است؟

آموزش و ارائه اطلاعات لازم درباره جنسيت به كودكان نبايد فقط يكبار براي هميشه صورت پذيرد. اين آموزش و يادگيري يك فرآيند دائمي است و مي‌بايست كودك در طول زندگي و به اقتضاي سن و موقعيت اجتماعي خود آن‌چه را كه نياز به آموختن دارد فراگيرد. اگر كودك شما در مورد مسائل جنسيت و اندام‌هاي جنسي و غيره سئوالي نمي‌پرسد بدين معنا نيست كه شما هم اين موضوعات را به كلي ناديده انگاشته و فراموش نمائيد. از حدود سن ۵ سالگي شما مي‌توانيد كتاب‌هائي را كه به‌صورت علمي و با رعايت تمام جوانب اخلاقي تدوين گرديده به فراخور سن كودكتان انتخاب و به او معرفي و وي را در اين زمينه راهنمائي نمائيد. شايد يافتند كلماتي در خور و بدون اشاعهٔ فرهنگ مبتذل براي اين‌چنين موضوعي مشكل به‌نظر آيد وليكن با مطالعه كتب مفيدي كه در اين زمينه به تحرير در آمده است اين كار چندان مشكل نمي‌نمايد.



● از چه سني مي‌بايست از برهنگي كودك در منزل جلوگيري به‌عمل آيد؟

هر خانواده موازين و اصول خاصي را براي رعايت برهنگي، حفظ عفت و خلوت خود در نظر دارد هر چند معيار ارزش‌ها در خانواده‌ها متفاوت است وليكن آموزش نكات مربوط به رعايت مسائل جنسي به كودكان از اهميت خاصي برخوردار مي‌باشد. مي‌بايست به والدين آموخت كه همگي به‌طور يكسان و در يك سطح محدود و مبتني بر حقايق دربارهٔ مسائل مربوط به جنسيت با كودكان خود گفتگو و به آنها آموزش‌هاي لازم ارائه نمائيد، به‌طوري‌كه كودكان در يك معاشرت پنهاني مرتكب اعمال گناه‌آلود و جرم‌خيز نگردند.



● والدين به چه ميزان مي‌توانند به آموزش مسائل مربوط به جنسيت در مواردي متكي باشند؟

والدين بايد روند آموزشي مسائل مربوط به جنسيت را قبل از شروع دوران مدرسه آغاز نمايند. معرفي و آموزش مسائل جنسي كه مقيد به آداب و رسوم و احكام الهي باشد در كلاس‌هاي درس متفاوت است. لازم است اولياء هر از چندگاه اين مطالب را در منزل و بر اساس موازين اخلاقي و در سطح دروس آموخته شده در مدارس با كودكان خود مرور نمايند. بايد توجه داشت كه مدارس بيشتر گرايش به آموختن مراحل علمي و عملي اين مسائل بر اساس متون تدوين شده دارند تا به ارزش و شأن آنها. پس در اين‌جاست كه وظيفه خطير و مهم والدين در آموزش ارزش‌هاي والاي انساني هويدا مي‌گردد.



● در چه سني بايد با دختران درباره قاعدگي گفتگو كرد؟

دختران بايد از حدود سن ۸ سالگي اطلاعاتي را درباره قاعدگي دريافت نمايند شايد در مدارس نيز ممكن است به طور خلاصه اشاراتي به آن شده باشد. در هر حال كتاب‌هاي آموزشي مفيدي نيز در اين زمينه به چاپ رسيده است در ضمن مادران مي‌توانند تجارب اولين دورهٔ قاعدگي خويش و مسائل روحي، رواني و جسماني حاصل از آن‌را به دختران خود انتقال دهند و به آنان يادآور شوند كه قاعدگي يك پديدهٔ طبيعي در دختران و بانوان بوده و مانند ساير مسائل مربوط به ارگانيسم كالبد آنان است و نبايد موجب نگراني گردد.
منبع