تغييري کوچک ولي ‏تعيين کننده در عقدنامه ها.

[Niloo55]

تغييري کوچک ولي ‏تعيين کننده در عقدنامه ها

اين کار با عوض کردن يک کلمه عربي (عند المطالبه) با يک کلمه عربي ديگر (عند ‏الاستطاعه) در سندهاي ازدواج صورت گرفته، در شرايطي که احتمالاً اکثريت بسيار بالاي دختران، نه تنها متوجه اين ‏تغيير نمي شوند، که در صورت متوجه شدن نيز از الزامات حقوقي سنگين کلمه جديد آگاه نيستند، و شايد بسياري از ‏آنان اساساً معني کلمه فوق را نيز ندانند.‏

لازم به توضيح است که از حدود 70 سال پيش، در قباله هاي ازدواج در ايران، ميزان مشخص "مهريه" ذکر و تأکيد ‏مي شده که اين مهريه، "عندالمطالبه" قابل پرداخت است. يعني، هر زمان که عروس مهريه خود را مطالبه کند، ولو ‏بلافاصله پس از ازدواج، داماد موظف است آن را به وي پرداخت نمايد. وجود اين بند در قباله ازدواج و امضاي قباله ‏توسط عروس و داماد، براي زنان بسيار مهم بود. چرا که در صورت ناموفق بودن ازدواج، براي آنان امکاني – ولو ‏جزئي - را براي پايان دادن به زندگي مشترک فراهم مي آورد. ‏

مي دانيم که طبق قوانين ايران، حق طلاق با مرد است و زن، در صورت تقاضاي جدايي، جز با طي مراحل بسيار ‏دشوار براي اثبات بدرفتاري شديد همسر يا مبتلا بودن وي به مشکلات مهم رواني يا جسمي، امکان جدايي از شوهرخود ‏را ندارد. مراحلي که طي آنها به قدري سخت است که بخش بسيار بزرگي از زناني که قادربه زندگي با شوهر خود ‏نيستند، به ناچار مجبور مي شوند تا ساليان دراز و بلکه تا پايان عمر، به زندگي سخت با همسر ناسازگار ادامه دهند. در ‏چنين شرايط حقوقي تبعيض آميزي، تنها امکاني که تاکنون براي بسياري از زنان براي رهايي از زندگي مشترک دشوار ‏وجود داشته، عبارت بوده از مطالبه مهريه خود. بدين معني که زن، با توجه به "عندالمطالبه" بودن مهريه در قباله هاي ‏ازدواج، مي توانست براي الزام شوهر به پرداخت مهريه خود به دادگاه مراجعه کند و در صورتي که وي قادر به اين ‏کار نبود، زن قادر بود در قبال صرف نظر کردن از دريافت مهريه، شوهر را راضي يا مجبور به طلاق کند (عبارت ‏معروف: "مهرم حلال، جانم آزاد"). البته حتي اين شيوه هم، براي بسياري از زناني که به دلايل مختلف مايل به شکايت ‏از همسر براي دريافت مهريه نبودند يا از اين کار مي ترسيدند، راه حلي براي رهايي از يک زندگي مشترک سخت ‏محسوب نمي شد. اما در هر حال، روش ذکر شده براي بخش قابل توجهي از زناني که از زندگي مشترک خود ناراضي ‏و فاقد حق طلاق بودند، تنها راه ممکن براي رها شدن از همسر محسوب مي شد. به بيان ساده، "عندالمطالبه" بودن ‏مهريه، تنها امکاني بود که زنان مي توانستند، در فقدان حق طلاق، براي جدا شدن از شوهر خود مورد استفاده قرار ‏دهند.‏

متاسفانه، تغييري که اخيراً در قباله هاي ازدواج داده شده، همين امکان و حق اندک را نيز از زنان سلب کرده است. در ‏قباله هاي جديد، پس از ذکر ميزان مهريه، ذکر مي شود که اين مهريه، "عندالاستطاعه" (به جاي "عندالمطالبه" که قبلاً ‏وجود داشت) از سوي مرد به زن پرداخت مي شود. اين بدان معني است که شوهر، بر خلاف سابق که "هر زمان که ‏زن مي خواست" بايد مهريه او را مي داد، اکنون بايد "هر زمان که امکانش را داشت" مهريه را پرداخت نمايد. يعني ‏اگر زني از همسر خود متنفر بوده و امکان ادامه زندگي با وي را نداشته باشد، نه تنها از حق طلاق گرفتن برخوردار ‏نخواهد بود، که حتي با مراجعه به دادگاه و مطالبه مهريه خود نيز امکان جدايي از شوهر را نخواهد داشت. چرا که ‏شوهر مي تواند به دادگاه عنوان نمايد که استطاعت يا امکان پرداخت مهريه را ندارد. اين شيوه، به ويژه در شرايطي که ‏وضعيت اقتصادي اقشار وسيعي از جامعه دشوار است و اکثر مردان مي توانند با استناد به دلايل مختلف اثبات کنند يا ‏مدعي شوند که امکان پرداختن مهريه همسر خود را ندارند، امکان ايده آلي را براي مردان بدرفتاري فراهم مي کند که ‏مايلند به زور همسر درمانده را مجبور به ادامه زندگي مشترک نمايند.‏

با توجه به سخت تر شدن شرايط براي زنان پس از ازدواج به ترتيبي که شرح داده شد، آيا تمام آنچه گفته شد بدان ‏معناست که زنان ايراني، در پي تغيير هدف داري که در قباله هاي ازدواج به وجود آمده ديگر هرگز امکان استفاده از ‏اهرم "مهريه" براي دستيابي به حق طلاق را نخواهند داشت؟ ‏

بايد گفت که اين امکان، هنوز کاملاً از بين نرفته، اگر چه استفاده از آن، بسيار دشوار تر از گذشته شده است. به هر ‏تقدير، حتي در شرايط جديد، دختران در هنگام ازدواج مي توانند با هوشياري و پافشاري بر حقوقشان، جلوي از بين ‏رفتن حداقل امکانات خود براي طلاق را بگيرند. براي اين کار، لازم است که دختران در هنگام ثبت ازدواج، خواستار ‏آن شوند که در قباله آنها جمله اي به صورت دستنويس اضافه شود که تصريح کند مهريه زن بايد "عندالمطالبه" به وي ‏پرداخت گردد. درج اين شرط ضمن عقد در قباله و امضاي آن توسط زوجين، اين امکان را براي زن فراهم مي کند که ‏در صورت قادر نبودن به ادامه زندگي با همسر، با مراجعه به دادگاه خواستار پرداخت مهريه از سوي همسر شود. به ‏اين ترتيب در صورت ناتواني شوهر براي پرداخت مهريه، زن کماکان مي تواند با صرف نظر کردن از دريافت ‏مهريه، از همسر خود جدا شود.‏

راه حل فوق، البته مستلزم پافشاري خانم ها در هنگام ازدواج براي متقاعد کردن همسر آينده به امضاي شرط ضمن عقد ‏فوق است که همواره آسان يا ممکن نخواهد بود. ولي قطعاً، در بسياري از موارد دختران در لحظه ازدواج، و در ‏هنگامي که هنوز هيچ مشکلي ميان زوجين وجود ندارد و ازدواجي نيز صورت نگرفته تا در پي آن حق طلاق از دختر ‏گرفته شود، مي توانند با استفاده از روش توصيه شده، حقوقي حداقل را براي خود تأمين نمايند.‏

در اينجا، البته سوالي مهم جلوه گر مي شود و آن اينکه چند درصد از دختران نسبت به تغيير کوچک ايجاد شده در قباله ‏هاي ازدواج، تبعات بزرگ اين تغيير و شيوه مقابله با آن آگاهي دارند؟ منطقا اين درصد، خيلي بزرگ نيست.‏

[digitalman]

ممنون از مطلب مفید و تذکر ضروری شما .
ولی من جور دیگری شنیده بودم . منبع این نوشته را میشود ذکر کنید ؟
من شنیدم که در عقد نامه های جدید هر دو گزینه : عندالمطالبه و عندالاستطاعه وجود دارند که زوجه باید یکی را انتخاب کند .
حالا معنی این دو کلمه :
عندالمطالبه : یعنی هروقت خانم درخواست مهریه کرد مرد باید پرداخت کند .
عند الاستطاعه : یعنی هروقت خخانم درخواست مهریه کرد مرد در صورت توان ( استطاعت ) باید پرداخت کند .

[شیلا]

سلام
ممنون نیلوجان مطالب خوبی بود ممکن بود کلاه سرمون بره!!!!
ما بیچاره ها از این دنیا یه حق کوچولویی داشتیم که همین هم کلی براش تبصره گذاشتند . یک کلام همین رو هم کلا ازمون بگیرند تا خیال همه راحت بشه.
آخه خانمی که با هزار امید وارد زندگی جدیدش می شه اگر خدایی نکرده دچار مشکل شد باید چه کار کنه ؟ در صورتی که می گن مرد می تونه بدون هیچ پرسشی همسرش رو طلاق بده ( اونم بدون هیچ مهریه ای یا اینکه بخواد قرون قرون روی هم بزاره و بده که اونم به درد خودش می خوره)!!!
واقعا کجای این عدالته؟

[sedmammad]

سلام
بحث 70 سال نیست. مهریه از زمان قدیم مرسوم بوده و بصورت یک اصل عرفی و شرعی وجود داشته است. و از همان اول هم بصورت عندالمطالبه بوده. یعنی مهریه حقی است از زن به گردن شوهر که باید همیشه آمادگی پرداختش را داشته باشد. در زمانهای گذشته و نه چندان دور و هنوز هم در برخی فرهنگ های کشورمان، مهریه بصورت آنلاین و درجا از طرف مرد به زن تقدیم می گردد.
دو مطلب که باید بیشتر به آن بیندیشیم:
1: پسرها و دخترهای دم بخت حواسشون به عدد و رقم ها ی مهریه باشه. 1365 تا سکه برای یک جوونی که تازه سرکار رفته و ازدواج کرده، نه تنها به معنای عندلاستطاعه بودن نیست، بلکه به منزلی شوخی و خنده و اصلا ندادن است. راه های زیادی هم داره چه شرعی و چه قانونی که می شه مهریه رو مالوند! و البته بعدش باید جواب خدا رو هم داد. پس مراقب باشید که چه شروطی می گذارید یا به چه شروطی گردن می نهید.
2: عندالمطالبه قانون خداست. مثل نماز خواندن، روزه گرفتن، عبادت کردن و همه چیزهائی که دین مبین اسلام برای آسایش و آرامش و راحتی پیروانش فراهم آورده است. همونطور که نماز واجب است از سوی خدا، ایضا عندالمطالبه بودن مهریه زنان نیز به هکذا. ایضا نفقه نیز به هکذا، حالا اگر کسی میاد می گه که نه! بکنیدش عندالاستطاعه، خوب لابد فکر می کنه که عقلش بیش از خدا می رسه.
یاران:
به آنچه که بعنوان دین و شرع و حکم خدا به شما ارائه می شه توجه کنید. بهتون نندازن! هر چیز خوبی، تقلبیش هم ارائه می شه. دین خوب اسلام هم از این قضیه مستثنی نیست. مراقب باشید که دین تقلبی نخرید، و اگر خریدید اون رو با دین اوریچینال اشتباه نگیرید. اگر اشتباه کنید دیگه جبران نمی شه...

و پیامبر بزرگ ما فرموده اند:
بهترین زنان امت من کسانی هستند که مهریه پائین تقاضا می کنند.
حالا 2 تا کار می شه کرد. یکی اینکه از اهرم مهریه استفاده کنیم برای دوام و بقای زندگیمون! و یکی دیگه اینکه از اهرم قول و ضمانت پیامبر معصوم و مهربان و بدون اشتباهمون استفاده کنیم و با اعتماد به فرمایش و قول ایشون، با مهریه کم پیمان زناشوئی ببندیم. آن بزرگوار هرگز زیر قول خودشون نمیزنن. می زنن؟ کسی شک داره؟

پیروز باشید.

[شیلا]

زنان امت پیامبر مردانی امثال پیامبر و یارانش رو داشتند زمانه تغییر کرده . البته نمی خوام خدایی نکرده به کسی توهین کنم ولی قبول کنید که خیلی سخت می شه به کسی اعتماد کرد . اگه اون اعتماد حاصل بشه چه اشکالی داره که مهریه پایین باشه.
یک چیز دیگه اینکه زن اگر قصدش زندگی باشه هیچ وقت برای چندرغاز زندگی خوبش رو به هم نمی زنه

[sorena_arman]

سلام
ممنون نیلوجان مطالب خوبی بود ممکن بود کلاه سرمون بره!!!!
ما بیچاره ها از این دنیا یه حق کوچولویی داشتیم که همین هم کلی براش تبصره گذاشتند . یک کلام همین رو هم کلا ازمون بگیرند تا خیال همه راحت بشه.
آخه خانمی که با هزار امید وارد زندگی جدیدش می شه اگر خدایی نکرده دچار مشکل شد باید چه کار کنه ؟ در صورتی که می گن مرد می تونه بدون هیچ پرسشی همسرش رو طلاق بده ( اونم بدون هیچ مهریه ای یا اینکه بخواد قرون قرون روی هم بزاره و بده که اونم به درد خودش می خوره)!!!
واقعا کجای این عدالته؟

می شه بگید دلیل این حقتون چیه؟ یعنی به دنیا اومدنتون به عنوان جنس مونث حق مهریه 100 میلیونی رو بهتون بده؟

[sorena_arman]

البته در باره احمقها(=مردان احمقی(یی که به مهریه بالا تن می دهند حقشون هست هر بلایی سرشون بیاد. من هم موافق عند المطالبه شدن هستم. احمقها لایق زندگی نیستند

[شیلا]

البته در باره احمقها(=مردان احمقی(یی که به مهریه بالا تن می دهند حقشون هست هر بلایی سرشون بیاد. من هم موافق عند المطالبه شدن هستم. احمقها لایق زندگی نیستند

تا حالا کدوم مردی مهریه خانمش رو که همون هزارو چند صدتا سکه رو داده می شه بگید؟
از چی می ترسید خدارو شکر دولت پشتتونه با بیمه و قسط بندی و هزارتابهانه مثل در صورت استطاعت و نمی دونم هزارتا چیز دیگه
اونم با قسطی که ماهی پنجاه هزار تومن توی این وضعیت گرونی بدر خودشون بیشتر نمی خوره اونم بیچاره خانم ها چون که باز به خجالتش نمی ارزه ازش می گذرند.
آقایی که مهریه خانمش 12سکه به نیت 12 امامه و به هر بهانه ای و دعوایی می خواد مهریه خانمش رو بده و طلاقش بده چه برخوردی باید باهاش کرد ؟ اون موقع انصافه ؟
من نمی گم خیلی زیاد ولی در حد عرفش لازمه!!
مردان زمان پیامبر رو هم نخواستیم حداقلش یک جو مردانی و انصاف توی وجودتون باشه به خدا کافیه!!
خانمی که قصد زندگی کردن داره هیچ وقت به هیچ مقداری زندگی خودش رو نمی فروشه آقای محترم

[sedmammad]

حس اعتماد:
اینکه کسی ( دختری) با همه وجودش به تو اعتماد کرده، و تو هر قدمی که خلاف این اعتماد برداری به چنین اعتماد بی شائبه ای خیانت کرده ای و با خدای بزرگ او طرف خواهی بود.
اینکه در نیت اون دختر حتی ذره ای تردید و شک در خوشبخت شدن با تو وجود نداشته و تو موظفی که متقابلا به این اعتماد جواب بدی.
باور می کنی؟

[شیلا]

سلام
ببخشید ولی خیلی شاعرانه بود شاید از نظر شما این طور باشه ولی من به مورد های خلاف این برخورد کردم . یه موقع فکر نکنید من بدبین هستم اصلا این طور نیست ، با چشمم دیدم که می گم
خدا که همیشه وجود داره و بندگانش رو تنها نمی گذاره اما ما هم نبایدنقش خودمون رو در آینده مون بی تاثیر بدونیم. انسان قابل تغییره شاید یه موقعی یه زمانی ناخواسته و خواسته مرتکب اشتباهی شد.
این رو قبول دارم اگر همسری خدایی نا کرده بد باشه مهریه سنگین شاید نتونه واقعا مشکلشون رواساسی حل کنه ولی می شه مقداری طرف مقابل رو ترسوند و سرجاش نشوند.
در هر حال مرسی از جوابتون دلیل جالب و قابل تأملی بود...