مطلبي در اين باره كه فرزندان شما براي موفقيت بيشتر در امتحانات چه بخورند؟
البته لا زم به ذكر مجدد است كه موارد ياد شده در صورتي ضامن موفقيت خواهد بود كه تمرين و تكرار دروس را به همراه داشته باشد
تحقيقات و مطالعات جديد حاكي از آن است كه چنانچه كودكي با رژيم غذايي نامناسب و ناكافي تغذيه شود، تاثيرات سوئي بر قابليت فراگيري كودك، تمركز حواس و هوشياري وي بر جاي مي ماند.
به خوبي روشن شده است كه سوء تغذيه پروتئين - انرژي اختلا لي است كه در اثر كمبود مواد مغذي گوناگون به وجود مي آيد و قادر به به مخاطره انداختن سلا مت مغزي و قدرت حافظه و يادگيري است.حتي كمبودهاي تغذيه اي كوتاه مدت نظير حذف يك وعده غذايي مثل صبحانه يا گرسنگي كوتاه مدت قادر به ايجاد افت تحصيلي است.
بنابراين صبح ها با بيدار كردن به موقع كودكانتان، فرصتي را فراهم آوريد تا صبحانه كاملي را ميل كنند. متاسفانه صبحانه كه مهمترين وعده غذايي است در كشور ما بسيار سهل انگارانه ترك مي شود و آزمايش ها نشان دهنده آن است كودكاني كه قبل از مدرسه به صرف صبحانه مي پردازند، توان يادگيري و تمركز در آنها به شكل چشمگيري افزايش نشان مي دهد.
از آنجايي كه راهكارهاي تغذيه اي به خوبي قادر به تامين اين مواد مغذي است، بر آن شديم تا علا وه بر ذكر مواد غذايي سرشار از ويتامين و مواد معدني (ريز مغذي ها) كه قادر به ارتقاي قدرت حافظه، يادگيري و توان مغزي هستند، به مواردي كه سبب كاهش استرس و اضطراب در كودكان و نوجوانان و كلا دانش آموزان در زمان امتحان مي شود، بپردازيم.
در زير به مواد غذايي مناسب براي دانش آموزان خصوصا در زمان امتحان مي پردازيم:
الف) تن ماهي – ماهي قزل آلا :
يك ضرب المثل انگليسي مي گويد
sea foods are brain foods يعني ماهي غذاي مغز است.
دانشمندان دريافته اند كه كمبود شديد دوكوزا هگزانوئيك اسيد ( (DHA)اسيد چرب موجود در ماهي ها)، موجب بروز اختلا لا تي در رفتار كودك مي شود و در واقع نشانه هايي مانند عدم تمركز فكري در كلا س درس، بي قراري و ناآرامي كودك حين درس يا در اثناي مطالعه يك صفحه از نوعي ناهنجاري به نام پر جنب و جوشي توام با عدم تمركز فكري و بي حواسي (ADHD) حكايت دارند كه در نهايت مانع پيشرفت تحصيلي مي شوند. در اين افراد طي آزمايش هاي انجام شده، مشخص شده كه ميزان اين اسيد چرب بسيار پايين بوده و تجويز آن موجب برطرف شدن اين اختلا لا ت شده است؛ افزون بر اين موجب آرامش كامل كودك در مواقع پر تنش ياد شده مي شود.
بنابراين اگر كودك شما از دسته دانش آموزاني است كه تخصص فراواني در تقليد صداي انواع حيوانات، موتورسيكلت و بوق ماشين در حين درس دادن معلم دارد، بد نيست وعده هاي غذايي سرشار از اين ماده غذايي را امتحان كنيد.
موارد اخير يعني انواع ماهي ها به خصوص تن و قزل آلا و ساردين با ارتقاي عملكرد مغزي و هوشياري و حافظه اي كودكان به قوي كردن عضلا ت چشم آنها نيز مي پردازد. با توجه به استفاده طولا ني مدت دانش آموزان از كامپيوتر و اينكه ساعات متمادي را در مقابل صفحه نمايش رايانه به صرف بازي هاي كامپيوتري و تماشاي تلويزيون مي گذرانند و مثلا بازي كردن GTA براي آنها از نان شب هم واجب تر است، اين امر اهميت مضاعفي مي يابد.
بنابراين استفاده از انواع ماهي ها به عنوان وعده اصلي يا ميان وعده تهيه شده از آنها بسيار سودمند است. ما تغذيه اي شامل ساندويچ كوچكي از تن ماهي را براي مدرسه كودكان بسيار توصيه مي كنيم.
ب) گوشت هاي قرمز - غذاهاي دريايي:
اكثر مردم غذاها را بدون توجه به ارزش تغذيه اي آنها مصرف مي كنند، بنابراين تاثير گوشت قرمز به عنوان يك منبع عالي آهن و روي بر رفتارهاي عصبي شايان ذكر است. طبق تحقيقي در ايالا ت متحده آمريكا، توصيه مي شود كه با استفاده روزانه 2 تا 3 سروينگ 60-90(گرم) چيزي حدود 2 تا 3 قوطي كبريت در هر روز از گروه گوشت ها (گوشت، مرغ، ماهي، حبوبات و ...) به خصوص گوشت قرمز بدون چربي اين نياز را برطرف كنيد.
به خاطر آوردن و يادگيري 2 عامل موثر بر قوه ادراك و حافظه به شمار مي آيند. به طور مسلم مواد مغذي جزو بهترين عامل ها در بروز توانايي هاي ژنتيك افراد در رابطه با حافظه و يادگيري و استفاده از توان مغزي هستند.
بنابراين اگر شما در خانواده اي زندگي مي كنيد كه نسل در نسل شاگرد اول بوده ايد و كودك شما قوانين خانوادگي را مخدوش كرده و ناپلئوني قبول مي شود، بد نيست منابع حاوي آهن (گوشت، خرما، كشمش و ...) و روي (غذاهاي دريايي، سبزي ها و ...) را امتحان كنيد، زيرا تحقيقي وجود دارد مبني بر اينكه 73 دختر بالغ با كمبود آهن متوسط پس از مصرف 8 هفته اي مكمل فروسولفات (حاوي آهن)، بهبود قدرت حافظه و بالا رفتن توانايي در يادگيري لغات را نشان داده اند.
نخودچي، كشمش، فندق، گردو و ... سرشار از منيزيم بوده و كمبود آن به عنوان يكي از علل ناتواني يادگيري محسوب مي شود. در اين زمينه شعر بسيار معروفي نيز وجود دارد كه شاعر مي فرمايد: مي رم مدرسه، جيب هام پر از فندق و پسته!
ج) آجيل مغزدار - آناناس:
قبل از رواج پفك، چيپس و ساير تنقلا ت با ارزش غذايي پايين و مواد مضر گوناگون، بيشتر تنقلا ت را آجيل و مغزه هاي گياهي تشكيل مي داد، از اين رو سلا متي به شكل چشمگيري در بين كودكان وجود داشت. اين مواد مغذي (بادام، نخودچي، كشمش، فندق، گردو و ...) سرشار از منيزيم بوده و كمبود آن به عنوان يكي از علل ناتواني يادگيري محسوب مي شود. در اين زمينه شعر بسيار معروفي نيز وجود دارد كه شاعر مي فرمايد: مي رم مدرسه، جيب هام پر از فندق و پسته!
علا وه بر موارد ياد شده منيزيم در سبزي هاي پربرگ و سبزرنگ، لوبيا، نخود، آجيل مغزدار، برنج قهوه اي، نان گندم سبوس دار، دانه هاي روغني و برخي ميوه ها يافت مي شود كه از بهترين و مهمترين اين ميوه ها مي توان به آناناس، سيب (به خصوص اگر با پوست ميل شود)و خرما اشاره كرد.
بنابراين: گردو، بادام و پسته در حد معقول فراموش نشود (مصرف بيش از حد و افراطي در هر چيزي نه تنها سودي ندارد، بلكه ضررهاي بيشماري نيز به همراه خواهد داشت.)
د) عسل:
رسول اكرم(ص) فرمودند: عسل مايعي است كه به قوه حافظه كمك مي كند و هر كسي كه مي خواهد حافظه اش زياد شود، بايد عسل بخورد.
عسل از دسته موادغذايي است كه به عنوان معجزه در اختيار بشر قرار گرفته است، زيرا حاوي مواد مغذي بيشماري بوده و فوايد آن در همه جا كارآمد است. تحقيقات حاكي از آن است كه گلوكز و موادقندي موجود در عسل باعث ايجاد موفقيت در انجام تست هاي حافظه به خصوص در زمينه به خاطرسپاري لغات شده است. از طرفي ويتامين D موجود در عسل اعمال بين كلسيم و فسفر را تنظيم مي كند و در نتيجه اعصاب، كار خود را به خوبي انجام مي دهند. مشخص شده است كه نوشيدني هاي حاوي عسل در كاهش استرس و اضطراب پيش از امتحان نيز بسيار كارآمد است، از اينجا مي توان به حكمت آبميوه هاي كنكور پي برد!
ه) سوپ جو:
خوردن سوپ جو در وعده صبحانه از ضعف حافظه به ميزان چشمگيري جلوگيري مي كند. البته اين اثر داراي پيش شرط هايي نيز هست با اين عنوان كه حدود۵۰ گرم سيب زميني در تهيه سوپ به كار رفته باشد، شام سبك بوده و دير خورده نشود.
و) نان هاي سبوس دار سنگك و جو:
نان هاي سنتي مثل نان سنگك به دليل دارا بودن سبوس از ميزان بالا يي ويتامين B1 برخوردارند، كه نقش اين ويتامين در سلا مت دستگاه اعصاب انكارناپذير است. اين ويتامين نقش بسيار مهمي در كاهش اضطراب دارد، به شكلي كه مصرف مكمل هاي حاوي ( B1به شكل قرص) از يك هفته قبل از فعاليت هاي استرس زا نظير (زايمان، كنكور، امتحان رانندگي و...) به عنوان درمان مورد استفاده قرار مي گيرد، همچنين اين ويتامين در ارتقاي هوش و تمركز نقش بارزي دارد.
ز) دانه هاي كنجد، سويا و سبزي هاي برگ سبز تيره:
موارد ياد شده در بالا غني از چربي هاي امگا)Wc( 6 بوده كه براي عملكرد صحيح سيستم عصبي و درمان خستگي زودرس كارآمد هستند. بنابراين نوعي ماده غذايي را به عنوان ميان وعده ذكر مي كنيم كه به آن سوخت موشك مي گويند: خرما كه هسته آن گرفته شده باشد و با مغز گردو پر شده و سپس در كنجد غلتانده شود.
ل) شير كم چرب يا بدون چربي:
براي رشد، حفظ و ارتقاي سيستم عصبي بسيار سودمند است، همچنين به دليل دارا بودن آهن، منيزيم و پتاسيم بسيار مفيد است. ويتامين هاي B6 و B2 و كلسيم كه همگي براي سلا مت دستگاه عصبي مركزي (مغز) ضروري اند بسيار توصيه مي شود. همچنين شير حاوي سروتونين است كه در آرامش روحي بسيار مفيد است، بنابراين مصرف۳ ليوان شير در روز كه 1ليوان آن قبل از خواب ميل شود بسيار توصيه مي شود. البته بايد يادآور شوم كه ويتامين B2 موجود در شير به نور بسيار حساس است، بنابراين شيرهاي كيسه اي و پاكتي يا بسته بندي شده در قوطي هاي پلا ستيكي مات و تيره اولويت مصرف نسبت به شيرهاي شيشه اي دارند.
ط )عدسي:
عدسي و ساير حبوبات به شكل پخته بسيار سودمند هستند، مصرف صبحانه به خصوص در فصول سردتر عدسي بسيار لذتبخش خواهد بود و علا وه بر آن به دليل دارابودن آهن، منيزيم و پتاسيم و عاري بودن از چربي هاي مضر، بسيار مفيداست. براي جلوگيري از نفخ اين مواد بهتر است كه قبل از مصرف آنها را خيس كرده و آب آن را 2بار عوض كنيد، استفاده از عرق نعناع يا رازيانه نيز پس از صرف حبوبات خالي از فايده نخواهد بود. بنابراين توصيه براي صبح امتحان، صبحانه اي متشكل از عدسي است.
ي) آب سالم و گوارا:
آب سالم و تميز و پاكيزه حداقل۸-7 ليوان در روز توصيه مي شود، زيرا در مقابل استفاده از غذاهاي اسيدي( محصولا ت حيواني، ماهي، پنير و...)، غذاهاي بسته بندي شده، پخته شده با ماكروويو و... به سلول هاي مغز كمك مي كند كه استرس ناشي از ورود اين مواد را كاهش بدهند، بنابراين مصرف حداقل ميزان ذكر شده به سلا مت زيستي كمك شاياني مي كند( از آنجايي كه مورد اخيرهنوز مشمول قانون سرسام آور افزايش قيمت نشده بنابراين بيشتر از ساير موارد مي توان اميد داشت كه از آن استفاده شود.)
ك) آب نبات ها و آدامس هاي حاوي نعناع و بدون قند:
نعناع از دير باز به عنوان ماده هوشيار كننده مورد استفاده قرار گرفته است، بنابراين اگر شما دانش آموزاني داريد كه در شيفت بعدازظهر به مدرسه مي روند و بعد از صرف نهار و درست در زماني كه خواب به طرز وحشتناكي تمركز را ضايع مي كند، مجبور به توجه و دقت براي فراگيري دروس هستند، توصيه مي شود استفاده از برگ هاي نعناع، آبنات ها و آدامس هاي حاوي نعناع بعد از صرف ناهار( نه در كلا س درس)! را امتحان كنند و در ضمن بايد يادآور شويم كه آدامس هاي حاوي نعناعي كه به صندلي معلم چسبانده مي شوند، نتيجه عكس خواهند داشت.
بد نيست در پايان به ذكر برخي موارد بپردازيم كه شايعه مصرف آنها در شب امتحان سابقه طولا ني دارد.
قهوه:
در حالي كه استفاده از 1-2 فنجان قهوه صبح ها پس از برخاستن از خواب در اغلب اشخاص براي هوشياري و فعال كردن مغز و سرحال آمدن اثر مثبتي دارد، ولي اگر هر روز مقدار زيادي قهوه خورده شود و اسراف در مصرف قهوه به عمل آيد، پس از چند روز سطح انرژي بدن پايين مي آيد و مصرف كافئين خيلي زياد مي تواند منجر به اضطراب و عصبانيت خيلي شديد، تعريق و افزايش ضربان قلب و فشار خون بالا شود، همچنين مي تواند باعث بالا رفتن ترس و تغيير رفتار اجتماعي و اختلا ل در خواب شود.
شكر و شيريني ها:
كربوهيدرات هاي تصفيه شده مثل شكر و شيريني ها باعث يك آرامش فوري ولي مقطعي و موقتي مي شوند و در واقع قند خون را به سرعت بالا برده، متعاقب آن انسولين بالا مي رود و ممكن است قندخون را خيلي پايين تر از مقدار طبيعي بياورد كه باعث ملا ل و خستگي مي شود. همچنين استفاده از شكر و شكلا ت وشيريني در كودكان بيش فعال (هايپراكتيو) سبب تشديد فعاليت آنها و بروز رفتارهاي عصبي در آنها مي شود. از اين جهت كاهش هرچه بيشتر قندهاي ساده و جايگزيني آنها با مواد بسيار ارزنده مثل عسل و خرما توصيه مي شود.
بنابراين توصيه اكيد براي دانش آموزان بر اين است كه يك صبحانه مقوي شامل: كربوهيدرا ت ها( عدسي يا نان هاي سبوس دار يا كورن فلكس و پوره سيب زميني و...) پروتئين ها ( پنير يا تخم مرغ يا عدسي يا ماست) و ويتامين ها ( ميوه ها به شكل مخلوط يا آبميوه ها ) را در نظر داشته باشند. عسل و خرما حتما در برنامه غذايي آنها وجود داشته باشد و ميان وعده هاي مغذي مثل دانه هاي گياهي، ساندويچ هاي كوچك (تن ماهي، مرغ، نان و پنير و سبزي و گردو و...) را در برنامه غذايي روزانه بگنجانيد.
به ميزان لا زم آب بنوشيد و از مصرف شير و لبنيات غفلت نورزيد، مصرف چربي ها و موادي كه ارزش تغذيه اي پايين داشته و داراي ضررهاي بيشمار هستند(سوسيس، كالباس، نوشابه ها، كنسروها و چيپس، پفك و...) را به حداقل برسانيد.
هيچگاه وعده هاي غذايي را حذف نكنيد تا سلا مت اعصاب و روان و موفقيت هاي تحصيلي را در پيش رو داشته باشيد.
مهمترين نكته كه از اهميت بيشماري برخوردار است، اين است كه تمام موارد ياد شده در صورتي ضامن موفقيت خواهد بود كه تمرين و تكرار دروس را به همراه داشته باشد و به خاطر داشته باشيد اگر تا شب قبل از امتحان كتاب هاي خود را ورق نزده ايد، چنانچه تمام روز را به خوردن مواد مغذي بگذرانيد و صبح امتحان راهي شركت در آزمون شويد، هرگز از راه هاي شرافتمندانه (بدون تقلب) موفق به دريافت نتيجه مطلوب نخواهيد شد!:D
صدف كوه كن- كارشناس تغذيه و رژيم درماني
یادمان باشد اگر
خاطرمان تنها شد
طلب عشق
ز هر بی سر و پایی نکنیم
علاقه مندی ها (Bookmarks)