بیشتر بدانیم و بهتر بشناسیم

[فرشته مهربان]

1

هدایت گری

اسلام معجزه ای است بس بزرگ که با تعلیمات روحی اش انسانهای بس مستعّدی را متحول و افق فکریشان را روشن ساخته تاازمحدوده دنیا پافراتر نهند و دلها را با معنویات پیوند دهند. اگردرست به ابعادقیام امام حسین (ع)بنگریم هرچه می بینیم هدایتگری است و ارشادکه در قالب موعظه و رجز و ارائه کرامات و اتمام حجت ها توسط حضرت درلحظه لحظه قیام بروزکرده وتجلی یافته بود..

شکی نیست که قیام حضرت برای بیداری نسلهای غفلت زده بشر و بیدا ری وجدانهای خفته وهدایت جاهلان برپاشد ومهمترین ارزش علمی حماسة عاشورا همین بود که با تعلیمات هدایتگرانه ای همراه بود و در چنین مکتبی بودکه یارانی چون بریز و زهیر و حبیب و مسلم تربیت شدند تا در راه اعلای کلمه حق از همه چیز خود گذشته واز حضور در میدان جنگ و مرگ درراه خداابائی نکنندو زرق و برق دنیا ووعده ووعیدهای دشمنان درچشم ایشان خواروکوچک آید..

چنانکه بر پائی نماز جماعت بهمراه لشکر حرّ و فرستادن حبیب بن مظاهر برای موعظه در دل دشمن و نصیحت ایشان در قا لب رجز و...همه و همه در همین راستا رقم خورد.

تأسیس کربلا نه فقط بهر ماتم است
دانشسرای مکتب اولاد آدم است

وبراین اساس حضرت درحین جنگ به معرفی خود و نیز خاندانش می پرداخت تا آنها را از جهل و غفلت برهاند و حجت خویش را بر آنها تمام سازد. چنانکه در حین جنگ خطاب به لشکر دشمن می فرمود:

" اَیُهَا الناس اَسْمَعوُا قولی وَ لا تَعْجَلوُا حَتی اَعْظَکُمْ بِما بِحَق یکم وَ حَتی اَعْذَر اِلَیْکُمْ "
ای مردم به سخنانم گوش فرا دهید و دراقدامتان عجله و شتاب مورزید تا آنکه شما را بر آنچه حق است موعظه نمایم.

و این طریق را زینب (س) وام کلثوم وامام سجاد(ع)در طول اسارت در پیش گرفتند و بدینوسیله توانستند افراد بسیاری را متحول ساخته زمینه را برای مخالفتها و شورشهای مردمی بر علیه دربار فراهم سازند.
بنابراین برخوردهای کریمانه امام با دشمن و هدایتگری ها در دل دشمن واستقبال از حرو... همه وهمه دراین راستا رقم خورده بود.چنانکه توانست انقلاب درونی در افراد بپا کند و آتش عشق درنهادیاران برافروزدو رقّت قلب و عذاب وجدان در دل برخی افراد دشمن(که زمینه هدایت داشتند وازسرجهل وغفلت وفریبهای یزیدیان به میدان آمده بودند) ایجاد نماید. واین همان سبیل رشاداست که حضرت جلوی پای همه حتی دشمنان قراردادو طریق هدایت رانشان ایشان داد.وفرمود:

" اَنَما اَدْعوُکُمْ الی سًبیل الرِشاد فًمًنْ اًطاعَنی کانَ مِنَ المر شدین وَ مَنْ عَصانی کانَ مِنَ المُهْلِکین " یعنی: من شما را به راه سعادت و رشد دعوت می کنم پس هر کدامتان از من تبعیت کند از هدایت شدگان خواهد بود و هر کس از من سرپیچی نماید از هلاک شدگان.

من آنچه شرط بلاغ است باتومی گویم توخواه ازسخنم پندگیرخواه ملال

و در اثر همین هدایتگریها وگفتارهای زلال و هدایت بخش و روشنگرانه حضرت بودکه حربعنوان اول من ظلم درکربلا که راه رابر خاندان پیغمبربسته وزهیر که خود عثمانی بود و
از خاندان علوی تبری می جست ونیز چند تن ازلشکریان حروابن زیادباآن موقعیت خوبی که درآن لشکر داشتند متحول شده واز همه چیز خود گذشتند و با روحی آزاد به جمع یاران حضرت پیوسته و به فیض شهادت نایل گشتد.

علاوه براین هدایت تاریخ وروشنگری نسلها رابدنبال داشته ودلهای زنگارگرفته آدمیان رابرای همیشه صیقلی داده وبرای همیشه پرده ازاسرارحقیت برداشته و قلوب غفلت زده بشررا درسوداء تاریخ بیداروچهره واقعی حق وباطل را پدیدارواهل بطلان وفجور را رسواو چشمان حقیقت بین عالم را به خود خیره ساخته است...

نازم آن آموزگاری را که در یک نصف روز
دانش آموزان عالم را چنین دانا کند

ابتدا قانون آزادی نویسد در جهان
بعد از آن با خون هفتادو دو تن امضا کند

عقل مات ماند ز دانشگاه سیار حسین
چون که او غوغا همی در صحنه دنیا کند

[فرشته مهربان]

2

اصلاح گری

می دانیم که جایگاه مصلحون در قرآن واسلام جایگاه رفیعی است و امام حسین (ع) در چنین جایگاهی به رشد و تحول در بشر واصلاحات دینی وهدایت وحرکت وتعالی نسلهاو همچنین ایجادامن برای مظلومین وآزادی برای زندگی برتر ا نسانها قدم برداشت .

امام حسین (ع)درست در زمانی واقع شد که بدعت ها و دین زدائی متن دین وجامعه را فرا گرفته بودو می رفت که کج اندیشیها و معضلات بکلی مردم را به تباهی کشانیده تاریخ را منحرف ودین را وارونه سازد وتنها جلوه و چهره نامتناسبی ازدین باقی بگذارد. وبدعتها دامان دین رافرابگیرد و حقیقت دین رابکلی به نابودی بسپارد.

برااین مبنا بودکه حضرت بااحساس تکلیف دینی واردمیدان کاروزار شد ودرمقابل کفروظلم ونفاق ایستاد چنانکه دربیان فلسفه قیام خونینش می فرماید:

" انی لم اخرج اشراً و لا بطرا و لا مظلما ولا ظالما انما خرجت لطلب الاصلاح فی امه جدی و ابی علی بن ابیطالب "
من نه از سر شرور و طغیان و نه ازبرای ظلم وفساد خروج کردم بلکه آمده ام تا اصلاح دراندیشه وکردار امت جدم و پدرم علی (ع) ایجادنمایم. .

این امربعنوان برترین محوروفلسفه همه قیام هاوحرکتهای انبیاء و اولیاء الهی درطول تاریخ ازجمله جدوپدربزرگوارش بوده است. چنانکه خرافات و کجرویها و بدعتها و انحرافات در هر زمانی زمینه برای اعتراض و مخالفت و قیام ایشان فراهم می ساخت وآنها هیچگاه در برابر انحرافات موجوساکت نمی نشستند .

در زمان امام حسین (ع) نیزشدت اوضاع چنان بودکه انحرافات فضای تنفس را براسلام ومسلمانان تنگ کرده و انحرافاتش تابدانجا
پیش رفته و شدت گرفته بود که مرزهای دین رادرنوردیده و افراد رامنحرف ساخته وحتی آنهارابه رویارویی با امام زمانشان برانگیخته بود.
بنابراین امام (ع) در نامه ای خطاب به مردم بصره در همان ابتدای راه مرقوم فرمود ند:

"انا ادعوکم الی کتاب الله و سنته نبیه فان السنه قد امینت و ان البدعه قد احییت و ان تسمعوا قولی وتطیعوا امری لهداکم الی سبیل الرشاد انما ارجولاحیاء معالم الحق و امامه البدع"
من شما را دعوت می کنم به کتاب خدا و سنت پیامبرش که سنت ها مرده و بدعتها زنده گشته اندپس اگربه سخنانم گوش فرا دهید واز امرم اطاعت نمائید شما را به طریق رشد و تعالی هدایت خواهم کردکه همانا من برای احیاء معالم حق و محو بدعتها بپاخاسته ام...

[فرشته مهربان]

3

افشاگری

در گذر تاریخ ، ظلم نابکاران در پس پرده ها مستور ماند و مردمان در حجاب غفلت خویش فرو مانده و هر آینه می رفت که حق به باطل و باطل به حق جلوه گر شود و مردم نا بخرد برای ابد در هاله ای از سکوت فرومانند . امام حسین (ع) با آوردن زن و فرزند خویش به کربلا برآن بود که به رسوا سازی ظا لمان و افشا ی ظلمشان درهمه صحنه های کربلا و مخالفت علنی خود باآنها بپردازد .ونیزبا گفتارها ورجزها وشهادت وایثاردرقالب جنگ پرده ازچهره کریه فاسدان زمان بردارد و قلعه ظالمان را فرو ریزد وباآشکارسازی دروغ وفریب ونیرنگشان درمیان هاله ای ازسکوت مرگبار ناظران آنها رابرای همیشه تاریخ رسواساخته بدینوسیله ذات نا پاک اشباه الرجال را علنی وآشکارنماید.

در کرب و بلا چون علم افراشت حسین
از مسلخ خون نخل وفا کاشت حسین

تا عدل بساط گسترده در عالم
از چهرة ظلم پرده بر داشت حسین

بنابراین وقتی که رجز می خواند پرده از ابعاد ظلم دشمن بر می داشت و دراین مکتب همگی به رسوا سازی ظالم پرداخته و رزمندگان جان برکفش نیزبسان مولایشان قبل از آغاز هر گونه درگیری با دشمن به رجز خوانی و معرفّی خود وسبب ونسبشان با امام برحقشان می پرداختند تاهم آنها را نسبت به آنچه که درپیش رویشان است آگاه و واقف سازند و هم انظار تاریخ رانسبت به این قوم شقی به شهادت و قضاوت بطلبند.

و درست برهمین مبنا بود که به اهل حرم نیزاذن می داد که صدا به العطش بلند کننداماهیچ از گرسنگی دم نزنند و قنداقة علی اصغر را به آغوش گرفته و در آن پیچ و تاب جنگ به میدان می برد تاازدست دشمن سیرابش سازداماچون باجواب مذبوحانه واقدام ناجوانمردانه آنهاوربرو می شود شقاوت وپلیدی وعنادشان باآل رسول(ص) رابرای همه تاریخ افشاء می کند. ونیز آنگاه که بااصرار از دشمن می طلبید که از حریمش دور شوند و آنها را به وجدان عربیتشان سوگند می دهد باآنکه ازشقاوت ایشان آگاه بود ومی دانست که به خیمه گاهش یورش خواهند برد در واقع می خواهدکه هم آنها وهم دیگران را به نهایت پستی وننگ و پلیدیشان واقف سازد.

درس آزادی از آن رو ساخت توأم با عمل تا خیانت پیشگان را در جهان رسوا کند و در تداوم آن راه زینب کبری و ام کلثوم(س) وامام سجاد (ع) با صلابتی چون کوه در طول مسیر اسارت وکناردروازه شام ودرمجلس یزیدو نیزدر طول راه کوفه باسخنرانیهای آتشین وافشاگرانه خویش وبرانگیختن عواطف واحساسات جمع حضار که به دعوت ابن زیاد برای تماشای اسراء گردآمده بودند به رسوا سازی ظا لم پرداخته وپرده از رخسار پلید دشمن بر داشتندودرنتیجه مرزمیان حق وباطل رادرکربلا ودرهمه زمانها روشن و زمینه رابرای بیداریها ومبارزات بعدی تا محوابدی ظلم وستم از صحنة روزگاروپاک ساختن زمین را از لوث وجودشان برای همیشه فراهم ساختند.

[فرشته مهربان]

4

عزّت و آزادگی

امام حسین (ع)فرزند پیغمبر (ص) است و عزّت آسمانی او و خاندانش از ناحیة خدا نشأت گرفته و چنین انسان بزرگی هرگزنمی تواند با فرد پستی چون یزید دست بیعت دهد .

او که جنگ در برابر ظالمان را وارث مجد و عزّت می داند چگونه می تواند در برابر ظلم یزید سکوت نمایدوبه آنها دست بیعت دهد.چنانکه در جواب نامه والی مدینه درخصوص درخواست بیعت یزیدقاطعانه نوشت:

" نَحنُ اهل بیت النبوه و معدن الرساله و یزید فاسق شارب الخمر و مثلی لایبابع مثله -هیهات منا الذله یا بی الله ذلک لنا و رسوله و المؤمنون- لا و لله لا اعطیکم بیدی اعطاء الذلیل و لا افرّ منکم فرار العبید"
ما خاندان پیغمبر و معدن رسالتیم در حالی که یزید مردی فاسق و شارب الخمر است پس مثل من با مثل او بیعت نخواهد کرد.ذلت از ما دور باد که خدا و رسول و همه مؤمنین ماراازآن محذور داشته اند. نه به خدا قسم که با شما دست بیعت نخواهم داد و از شما بسان بردگان نخواهم گریخت .

و در رجز هایش دردل جنگ خطاب به دشمنان می فرمود :

الموت اولی من رکوب العار والعار اولی من دخول النار
مرگ برای من بسی برتر از ننگ بیعت با شماست امّا برای شما دشواری پذیرفتن شروط من برتر از جهنمی شدن خواهد بود .

بزرگ فلسفه شاه دین این است
که مرگ سرخ به ز زندگی ننگین است

بنابراین سعادت واقعی انسان همین است که بسان حسین (ع) آزادانه در راه حق قدم بردارد و از خود برهد و به خدا بپیوندد و عزت آسمانی از برای خویش کسب نماید . و چنین عزتی هیچ گاه با حربه های دشمن دون ویاکشته شدن از بین نمی رودبلکه جاودان وپایدارباقی خواهد ماند.

در دفتر آزادی نام تو به خون ثبت است
شد ثبت به هر دفتر با خون تو عنوانها

وشکی نیست که امام حسین (ع) این عزّت آسمانی را مرهون همان ظلم ستیزی ها ست .. و این چیزی است که امام حسین (ع) با خون خود و هفتاد و دو تن از یارانش جستجوکرد و تا دهر باقیست نام او به آزادگی و عزّت پایدارخواهد ماند . چنان عزّت جاودانه ای که در خاندان وبازماندگانش به ودیعت نهاده شد تا در آن شرایط تشنگی و گرسنگی تن به مذلت نسپر ند و غذاهای مردم کوفه و نان و خرمای شامیان در میان راه را به پیشانیشان بزنند و بگویند ما فرزندان پیغمبریم و صدقه بر ما حرام است و این صدقه بر شما گوارا وشایسته است .ونیز فارغ از همه غمها و داغها ، چنان خطبه هایی غرّاء بیان کنندکه همه درباریان را به رسوائی بکشانندو در این راه باآزادگی و عزّت بایستند تا به سرمنزل مقصود برسند.

هر که پیمان با هو المعبود بست
گردنش از قید هر موجود رست

ما سوی الله را مسلمان بنده نیست
پیش فرعونی سرش افکنده نیست

خون او تفسیر این اسرار کرد
ملّت خوابیده را بیدار کرد

[فرشته مهربان]

5

غیرت و جوانمردی

غیرت دینی با آن دامنة وسیعش ،یکی از درسهای بجامانده از تراژدی عظیم کربلاست. چنانکه مسئولیت پذیری وتوجه مدام امام نسبت به حریم خانواده در طول سفر و مدّت اقامتش در کربلا حتی در بحبوحة جنگ و حراست و حفاظت از حریم خانواده و برانگیختن برادرش عباس برای پاسبانی ازحرم بعنوان یکی ازشاخصه های اصلی ودرسهای ماندگار آن موردتوجه است.

چنانکه نوشتندبارها حضرت درحالیکه عرصه براوتنگ می شدو خستگی جنگ و شدت عطش غلبه می کردجنگ رارها کرده به سمت خیمه گاه برمی گشت و برای بارآخر چون صدای شیون والعطش بچه ها را شنید درحالی که دیگررمقی دراو نما نده بود وگرد وغبارجنگ وتنهایی ومصیبت وعطش برسیمای مبارکش نشسته و سینه اش تنگ و زمانش ضیق وحلقه محاصره دشمن تنگترشده بود به خیمه گه بازگشت و آنها را به صبوری فرا خواند تا صدایشان به گوش نا محرمان نرسدوازخدای بزرگ برای ایشان صبرطلب کردوخطاب به ایشان فرمود:

" اگر من کشته شدم گریبان چاک نزنید و سخن ناروا نگویید و برای درامان ماندن ازدست ونظرنامحرمان راه بیابان را در پیش بگیرید"

وسپس باآنها وداع کرد ودوباره به میدان شتافت وهر قدم که از خیمه دور می شد با ذکر "لاحول و لا قوه الا بالله و یا غیاث المستغیثین "آن دختران بی پناه را به خدا می سپرد و از خدا برای ایشان طلب یاری می کرد ید و با صدای بلند می فرمود :

" یا اهل النتزیل ادفعوا عن هذه الحریم و حاموا عن دین لله و ذلّوا عن حرم الله "
هان ای اهل قرآن و ای مسلمانان عالم از این حریم دفاع کنید و از دین خدا حمایت نمائید .

وبالاخره زمانی که درگودال قتلگاه افتاده بودنگاهش خیره ونگران به سمت خیمه گاه بود و چون با شقاوت و سنگدلی آن دیوان وددان روبرو شدکه علیرغم وعده ای که داده بودندبه خیمه گاه حمله ورشدند به وجدان عربیّشان سوگند داد تا شایددست ازاهل حرم بکشند.

گر شما را به جهان دینی و آیینی نیست
لا اقل مردم آزاده به دنیا باشید

بنابراین مهمترین نتیجه و درسی که از این تراژدی عظیم وازاین سخنان واقدامات می گیریم آن است که تا مرز جان از حریم و ناموس و زنان و دختران خویش حمایت نموده آنها را از منظر نامحرمان در امان داریم . چنانکه در طول مسیر اسارت بارها امام سجاد(ع) با ابن زیاد دربارة دختران پدر تذکّر می داد و با او شرط می کردکه دو مرد مسلمان وپاکدامن را به همراه زنان اهل بیت بفرستد تاآنها را از راهی به کوفه ببرند که تماشاچی ونامحرم در آن مسیرکمتر باشند . و زینب (س)نیز خطاب به ابن زیادملعون باعتاب فرمود:

"آیا این عدالت است که تو کنیزان خود را در حرمسرا نگاه داری و ما دختران پیغمبر را در جلو چشم نامحرمان بگردانی ؟"

وچون کوفیان به چشم چرانی گرد آمده بودندام کلثوم به اعتراض برخاست و فریاد زد:

" یا اهل کوفه امّا یستحیّن من الله و رسوله ان تنظروا الی حرم النبی "
ای اهل کوفه آیا از خدا و رسول حیا نمی کنید که به حرمسرای پیغمبرخدا(ص) نگاه می اندازید

و سکینه فریاد می زد سرها را جلو کاروان حمل نکنید تا تماشاچیان نظرشان به ما نیفتد . آیا مگر به خواسته هایشان عمل کردند خدا وفقط خدامی داند که در راه کوفه و شام به دختران پیغمبر چه گذشت .

[فرشته مهربان]

7

توکّل و شجاعت


قال الله تعالی:

"اللذین قال لهم الناس ان الناس قد جمعوا لکم فاخشوهم فزادهم ایمانا قالوا حسبنا لله و نعم الوکیل"

سرتاسر قیام امام حسین (ع) با شجاعت و دلاوری مانوس بود . شجاعتی همراه با اراده ه ای قوی ونشأت گرفته از قهر ا لهی .شجاعتی به ارث برده شده از سردار بدروحنین واحدوخیبر مولا علی (ع) که دل شیر با نام او به لرزه می افتاد . چنانکه با یک یورش او لشکر دشمن تار و مار می شدو با رجز آتشین و صدای رعد آسایش فضا مبهوت می گشت.وبایک حمله وبرق شمشیرش طومارشان در هم می پیچید.

درباره آقااباعبدالله(ع)درتاریخ جنگهای مختلف درصدراسلام شجاعتهای فراوانی ثبت شد که پرداختن به نقطه تعالی وتمام وکمال رشادتهای آنحضرت درجنگ مظلومانه و نابرابر کربلا که صحنه های آن تجسم صفین بودهرگوینده وشنونده ای را مجذوب خود می سازد.

روز عاشورا صحنه نمایش عزم واستواری به خدا بود چنانکه با زمزمة توکل و عزمی جزم و اراده ای آهنین یک تنه در برابردشمنان می ایستاد وتنهااز خدا طلب یاری می کردومی گفت:

" اللهم انت ثقفی فی کل کرب و بلا و رجائی فی کل شده و رخاء و انت لی فی کل ما ترل بی ثقه عنده"
خدایا تو تنها پناهگاه من در هر مصیبت و بلائی و تومایة امید من در هر سختی و مشکلاتی و از برای من درهرحال امین و معتمد و پشتیبانی.

وبا رجزهای آتشین خویش رعب به دل دشمن و لرزه براندامشان می افکند. چنانکه به دیگر یاران خویش نیزقوت وتوان می بخشیدوجانانه به میدان رزم وکاروزار می شتافت و شجاعانه به دل دشمن شبیخون می زد. برخی ازرجزهای حضرت درخطاب به لشکردشمن چنین است:

"البحر من طعنی و ضربی یصطفی و الجو من سهمی ویبلی یمتل"
"اذاً حسامی فی یمینی یبخلی ینشق قلب الحاسد المبخل"

بنابراین وجوددو خصلت شجاعت و توکل در وجود آقاابی عبدلله(ع)ویاران وفادارش در کنار هم دلالت داردبرایجادرابطه عمیق آن بزرگواران با اراده ومشیت و قدرت الهی که بی تردیدبه امرخداودرراه رضای او بکارگرفته شده اند. و درکنارهم قدرت استقامت و رویا رویی جانانه ومثال زدنی به یاران بظاهرقلیل حضرت درمقابل توده لشکرسیاه دشمن بخشیدند. وسروحکمت آنهمه شجاعتها همین بودکه حضرت ویارانش هیچ از مرگ در راه حق نمی هراسید ندو و آنهمه مصائب ذره ای از عزم استوارشان نمی کاست . چنانکه بنابر شهادت بازماندگان وشاهدان عینی وحتی اقراردشمنان چهره نازنین آقاابا عبد الله (ع) باوجودتنگ ترشدن حلقه محاصره درظهرعاشورا وعلیرغم تحمل داغ مصیبت عزیزان و یارانش دریکروزبا جوع وعطش فراوانی که داشتندلحظه به لحظه نورانی ترو عزمش استوار تر واراده اش قوی تر وتوکلش به خدابیشتر می شد .ومدام ذکرش این بود:

"حسبی الله و نعم الوکیل نعم المولی و نعم النصیر"

"ولاحول ولا قوه الا بالله العلی العظیم"

[فرشته مهربان]

7

توکّل و شجاعت


وجوددو خصلت شجاعت و توکل در وجود آقاابی عبدلله(ع)ویاران وفادارش در کنار هم دلالت داردبرایجادرابطه عمیق آن بزرگواران با اراده ومشیت و قدرت الهی که بی تردیدبه امرخداودرراه رضای او بکارگرفته شده اند. و درکنارهم قدرت استقامت و رویا رویی جانانه ومثال زدنی به یاران بظاهرقلیل حضرت درمقابل توده لشکرسیاه دشمن بخشیدند. وسروحکمت آنهمه شجاعتها همین بودکه حضرت ویارانش هیچ از مرگ در راه حق نمی هراسید ندو و آنهمه مصائب ذره ای از عزم استوارشان نمی کاست . چنانکه بنابر شهادت بازماندگان وشاهدان عینی وحتی اقراردشمنان چهره نازنین آقاابا عبد الله (ع) باوجودتنگ ترشدن حلقه محاصره درظهرعاشورا وعلیرغم تحمل داغ مصیبت عزیزان و یارانش دریکروزبا جوع وعطش فراوانی که داشتندلحظه به لحظه نورانی ترو عزمش استوار تر واراده اش قوی تر وتوکلش به خدابیشتر می شد .ومدام ذکرش این بود:

"حسبی الله و نعم الوکیل نعم المولی و نعم النصیر"

"ولاحول ولا قوه الا بالله العلی العظیم"

.

[فرشته مهربان]

8

کرامت و وفاء


قالَ الله تَعالی :

اوفوا بعَهْدالله اذا عاهَدتم و لا تَنْفَضوا اْلایمان بَعد توکیدها"
وفای به عهد پیشه کنید آنگاه که وعده نمودید و ایمانتان را بعد از پایداری سست و پایمال نسازید .

عاشورا مکتب کرامت و وفاء بود چنانکه در همة صحنه های آن جلوة وفا به چشم می خورد و ما در این مختصر بر آنیم تا به معرفی برخی از آن جلوه ها و پیامها که عموماازناحیه وجود نازنین آقااباعبدالله(ع)درعم وگفتارصادرشده بپردازیم:

1- اول آنکه امام (ع) خود آغازگر جنگ نبود و یاران وفادارخودرا نیز از ابتداء به جنگ باز می داشت.و دشمن را نسبت به عواقب دنیوی واخروی آن بیم می داد وبا معرفی خود به اتمام حجت باآنها می پرداخت تامباداازسرجهل وغفلت باحضرتش به جنگ درافتند. اگرچه بارها زمینه برای جنگ و حتی غلبه بر لشکر دشمن فراهم می شد امّا حضرت اقدامی نکرد و در مقابل اصرار زهیر بن قین مبنی بر کشتن شمر و پافشاری یارانش برای تار و مار ساختن لشکر حرّ درهمان آغازراه مخالفت کرد و این آیه را تلاوت فرمود :

" فَمَنْ اعتَدی عَلَیْکُم فَا عندوا عَلَیْهِ بِمثل ما اعتدی وَ اتَقوا الله"
هرگاه کسی بر شما ظلم و تعدی نمود پس با او به مقدار همان ظلمش برخورد و مقابله کنید ودر این راستا تقوای الهی پیشه نمائید .
نه ظلم کن به کسی و نه زیر بار ظلم برو که این مرام حسین است و منطق دین است
امادرمقابل این لشکر دشمن بودکه بارهااقدام وابتداء به جنگ نمود.چنانکه لشکر حرّ راه رابرکاروان بست ودرروزعاشوراء همین شمرلعین بودکه به نزدیک خیمه گاه آمد و اقدام به فحاشی نمودودرنهایت امام ویارانش راواداربه جنگ ودفاع جانانخه نمود...


2- امام (ع) در کشاکش جنگ همواره خود عرصه دار و میدان دار بود و رفتن به میدان را به کسی تحمیل نمی کرد و بارها حتی در شب عاشورا بیعت خود از یارانش برداشت و خطاب به آنها فرمود:" تمام هدف این قوم منِ حسین است و اگر همة شما کشته شوید دشمن دست ازکشتن من برنمی دارداگرچه به صحاری وبیابان پناه آورم..."وبا اصرار از یک یک ایشان می خواست که به مدینه بازگردند و به زندگی خویش ادامه دهند.
اما آنها که درکناریک چنین مولائی و تحت تربیت جدشان رسول خدا(ص)وباب مظلومش علی(ع)وزیرسایه ولوای اوبودندمگرمی توانستند مولایشان را تنها بگذارند ودرقبال آن خاندان کرم بی وفائی نشان دهند.آنجابودکه مسلم بن عوسجه و سعد بن عبدلله و زهیر بن قین و … خطاب به مولایشان ازجان ودل عرض کردند :

" فولله لانفارقک ولکنَّ اَنفُسَنَا لَکَ الفَداء وَنسقیک بِنحورَا وَ جباءها وَ ایْدینَا فَاِذا نَحْنُ قتَلنَا"
بخدا قسم از تو جدا نخواهیم شد و جانمان را در راه تو فدا خواهیم کرد تا در این راه کشته شویم .

اگرچه دراین میان برخی افرادبه بهانه های مختلف ازتاریکی شب بهره جستند وازآنجا گریختند اما حضرت به همان یاران جان برکفی که باقی ماندند درشدت تنهائی ونیاز روز عاشوراء به سختی اذن میدان میداد .


3- از دیگر مظاهر کرامت حضرت که خود دریای کرم بود ودر کربلا موج می زد سیراب نمودن همه تشنگان حرم و رزمندگان وحتی لشکردشمن بود. چنانکه نقل است امام حسین (ع) سه بار اهل کوفه را سیراب نمود یکی وقتی بود که خشکسالی کوفه را فرا گرفت و مردم کوفه به مولا یشان علی (ع) مراجعه کرد ه بودند تادعاء استسقاء بدرگاه خدا کند.اما حضرت با اشاره به حسینش که طفلی در گهواره بودازمردم خواست که به او متوسل شوند.آنگاه مردم دل شکسته دست به قنداقه اش بردندتابلکه به حاجت خویش برسند به اذن خدااین طفل زبان به دعاگشودودیری نپاییدکه باران گسترده نازل شد و همه دشت ودمن زندگان را سیراب ساخت .
صحنه دیگر در جنگ صفین بود که وقتی لشکرعلی(ع) بر کوفیان غلبه یافتند و یک یک دشمنان را به اسارت گرفتند، آنحضرت اسراء ورزمندگان و حتی مرکبهای تشنه دشمن رابادستان مبارک خویش سیراب ساخت.
و دیگر صحنه جانسوز ش آنجابودکه بعد از لشکرکشی و ارعاب لشکر حرّوتوقف چندین ساعته آنهابرای بستن طریق عبورکاروان حضرت آن امام رئوف دستور داد تا با مشک های آبی که به همراه قافله داشتند سربازان ومرکبهایشان را سیراب سازند.
علاوه براین در روز عاشورا در آن گرماگرم جنگ وغلبه حرارت وتشنگی هر یک از یارانش را به نحوی سیراب ساخت چنانکه نوشتند برخی از یارانش را درشدت جنگ از میان دو انگشت مبارک و برخی ازجمله علی اکبر را با آب دهان سیراب ساخت. و درروزعاشوراحین جنگ به خیمه ها برمی گشت و چون بچه ها را در سوز عطش دید بادستان مبارکش نهر کوچکی جاری ساخت و حتی نوشتند که به دل دشمن زد وبرای آخرین باربرای اهل حرم ازفرات آب آورد اما خود با لب تشنه شهید شد .

"وَ احسرتاً عَلَی الْقوم قَتَلوک وَ ما عَرفوک وَ مَنْ شربهِ ماءَ مَنْعوکَ"
حسرت واف بر قومی که ترا کشتند وحقت را نشناختند و از نوشیدن آب منعت ساختند.

و درست در همین مکتب وفاء بود که برادرباوفایش ابوا لفضل درشدت عطش باآنکه دستش به فرات رسید اما بیادلب عطشان حسین(ع)وفرزندانش از آب ننوشید.

رفت در آن آب روان ، ساقی و لب تر ننمود
جان به قربان وفاداری آن باده پرست

به دریا پا نهاد و تشنه لب بیرون شد از دریا
مروت بین جوانمردی نگر غیرت تماشا کن

و آنگاه که امان نامة عبیدلله بدستش رسید گریه کرد و نامه را پاره کرد و به خود چنین خطاب کرد:

یَا نَفس مِن بَعْدَ الْحسین هُو نی مِنْ بَعدهِ ان کُنْت ان تَکون :


4- از دیگر کرامات و عنایات آقا ابی عبدلله (ع) در کربلا توجه عمیق او نسبت به دوستان وهدایت کردن ودادن فرصت به دشمن وپذیرفتن توبه آنها ازجمله حرّ که اول من ظلم در کربلا بود وبرخی ازلشکریان او و یزیددر روزعاشوراء و پذیرش جانانه آنهاو برخورد کریمانه باآنها بودچنانکه سرشان رابدامان می گرفت ودرلحظه شهادت که به اصرار از حضرت اذن میدان می طلبیدند به بالینشان می شتافت.

کجاماراکنی ازخویش محروم
توکه بادشمنانت این نظرداری

علاوه براین حضرت درقبال یاران باوفایش که تمام آرزویشان این بود درلحظه آخر سرشان بردامن مولایشان باشد وچهر ه به چهره اوبالبخندرضا جان به جان آفرین تسلیم کنندنیزچنان بودکه وقتی صدای استغاثة یاران را می شنید بیاریشان می شتافت و صورت به صورتشان می نهاد وخاک و خون ازچهره شان می زدود و با کلمات شیوا تسکینشان می داد و با لبخند رضا مرهم به زخمشان می نهاد و درحقشان دعا می کرد.

گر طبیبا تو بیائی بر سر بالینم
بدو عالم ندهم لذت بیماری را

همچنانکه کناربدن غلام سیاهش جون شتافت وصورت به صورتش نهاد وچنین دعاکرد:

"اللهم بیّض وجهه و طیب ریحه و احشره مع الأبراروعرّف بینه وبین محمّدو آل محمّد "
خدایا چهره اش را سفید و رایحه اش را نیکو گردان و او را با نیکان محشور و با محمّد و آل محمّد همنشین فرما.

و در این میان به سراغ مجروحی شتافت که طاقتش را ربود و آن بدن پاک علی اکبر (ع) بود :

" فوضع خده علی خده فتبسّم ثم صار إلی ربّه"
یکجا رخ غلام و پسر بوسه داد و گفت در دین ما سیه نکند فرق با سفید

[فرشته مهربان]

10

عزاداری وپیام رسانی


عزاداری ابی عبدلله (ع) ریشه در اعماق تاریخ دارد چنانکه انبیاء عظام و حتی ملائکه آسمان هر کدام بنحوی برای آن حضرت اقامة عزا کردند .وبنا بر روایات بعدازواقعه عاشورا وشهادت حضرت هوا تاریک و غبار سیاه آسمان کربلا را فرا گرفت و سنگریزه ها و حتی ماهی دریا ونیز آسمان چهل شبانه روز برای حضرت گریستند .

"انَّ السماء بکی عَلی مَصاب الْحُسین اَربَعین صَباحاً"

ای در غم تو ارض و سماء خون گریسته
ماهی به دریا و عرش به هامون گریسته

از حیای دیدة تو دیدة آب گریست
و ز غم تو کرببلا اندر تب و تاب گریست

عزاداری برای آن حضرت بعنوان یک سنت دیرینه وامری ازناحیه خدا ورسول (ص) است. چنانکه حضرت بوسه بر لبان و حلقوم مبارک حسین(ع) می زد و می گریست و می فرمود :

" انّی اقبل مواضع السیّوف "

وبه دخترش زهرا(س)درباره اهمیت عزادای برای حسین (ع) فرمود :

" یا فاطمه کُلّ عَیْن باکیَه یَوم الْقیامَه اْلاعین بکت عن مَصاب ا لْحسین فانها ضاحکه مستبشره بنعیم الجنه"
فاطمه جان هر چشمی روز قیامت گریان است مگر چشمی که بر مصائب حسینم بگرید و آن فرد در قیامت به بشارت بهشت و نفحات آن خندان و شادمان خواهد بود .

ونیزپدربزرگوارش برای او اقامه عزامی کردچنانکه یک صحنه معروفش بنابرنقل وقتی بودکه در راه صفین به همراه یارانش به سرزمین نینوا (کربلا)رسیدندودستوردادقدری تامل کنند.پس آنگاه برزمین نشست ودستان مبارکش را بر خاک گرم آن دیار نهاد و گریست . وچون اطرافیان ازحضرت علت راجویا شدند فرمود :

"ههنا مناخ رکابهم ومسفک دمائهم ومحط رحالهم "
اینجاهمان جایی است که فرزندم حسین (ع) به همراه یاورانش به شهادت می رسند و خون تا رکابشان را فرا خواهد گرفت ...

علاوه براین مادربزرگوارش حضرت زهرا(س)بنابرتاکیدات والهامات رسول خدا(ص) از کنار گهواره تا لحظه شهادت باذکرغربت ومظلومیت حسین(ص) برای اواقامه عزامی کرد وبه دخترش زینب(س)سفارشات لازم برای همراهی بابرادرش درکربلا می نمود.

وخود حضرت نیز بارها در طول مسیرکربلا وبادیدن صحنه هایی که علا متی گویا از پیشگوئی های جدوپدربزرگوارش مبنی بروقوع حادثه ای عظیم بود ازجمله بادیدن نامه عبیدالله -شنیدن خبرشهادت مسلم وهانی وبستن راه کاروان توسط لشکرحرکه نقل است آیه استرجاع برزبا ن جاری می کرد.و در شب عاشورا بابسته شدن آب در جمع یاران و بارها درکنار اهل حرم محفل عزا بپا می کرد و با فرزندانش وداع می نمود و طبق نقل به چهره یک یک جوانان بنی هاشم می نگریست و می گریست :

"فَنَظَر الیهم ثُمَّ بکی ساعَهً"

وازاهل حرم می خواست که برای او بگریند ومخصوصا خواهرش زینب (س)وفرزندبزرگوارش زین العابدین(ع)را مامورساخت که بعدازشهادتش به ذکرمصیبتهای اودرمنزلگاههای مسیراسارت بپردازندتاندای مظلومیت آ نهارابه گوش همگان ازجمله شامیان غفلت زده برسانندوبابرپایی محافل عزاوتشویق شیعیان به این امرپیام عاشوراء رابه آیندگان منتقل سازند...

ومخصوصاخطاب به شیعیان سفارش وتاکید می کرد که بابرپایی چنین مجا لس عزا به احیاء امراو بپردازند.
و در پیامها ونامه ها و نوشته هایش به شیعیان ازآن بعنوان استوانه پیامهای عاشورائی معرفی می کرد و می فرمود:

" انا قتیل العبره قتلت مکروباً فلا یذکرنی مؤمن ا لّا بکی "
من کشته اشکم و به بدترین وضع کشته می شوم پس مومنی بیاد من نمی افتد مگر آنکه بگرید .

بنابراین عزاداری ابی عبدلله (ع) و گریه بر اوریشه در نهاد دینی و اعتقادی ما داردومطابق روایات متعدد حامل آثاروبرکات فراوان است .ازجمله آنکه دلها را صیقلی و چشم ها را روشنی می دهد و جانها را تعالی می بخشدو ماهیت آن روح حماسی و ظلم ستیزی به حق طلبان عطا می کند و درهای رحمت و کرم الهی را بر همگان می گشاید .

ولذاحسینی بودن و حسینی زیستن همواره با نام و یاد او و احیای مجالس عزایش ، تحقق می یابد و باید اذعان نمود که اغلب حماسه های تاریخ اسلام از این نقطه سرچشمه و قوّت گرفته و پویایی این روح متعا لی دربرپایی همین مجا لس واقامه عزا نهاده شده و تا نام و یاد آن حضرت با عشق و محبّت دردلها وزبانها جاریست آموزه هاوپیامهای آن قیام خونین ماندگار وجاودانه درمیان نسلهاباقی است.

براین اساس نقل است که بعد از شهادت آن بزرگوار و یاران کرامش خیمه گاه غرق عزا و همه بازماندگان سیه پوش گشته ناله های جانسوزسرداداند .وطبق نقل یکی از شروط و خواسته های اصلی امام سجاد(ع) از ابن زیاددرآغازمسیراسارت آن بود که فرد مومنی رابه دنبال کاروان بفرستد تا زمینه برای اقامه عزا و سوگواری برای مصیبت دیدگان در منازل مختلف فراهم باشد. و به خواسته خدادشمن این شرط را پذیرفت و نعمان بن بشیر را بنابر خواستة خود حضرت بدنبال قافله فرستاد .ودر طول مسیر اسارت هرکدام به طریقی به عزاداری وبیان ابعاد مظلومیت شهداء وسالارشهیدان کربلا پرداخته وبدینوسیله زمینه برای رسوایی دشمنان وتنویراذهان نسبت به حق و باطل فراهم ساختند .

بشیر که خودمحب اهل بیت(ع)بود چنان تحت تأثیر این مجا لس وعزاداری ها مخصوصا سخنان امام سجاد وزینب وام کلثوم(سلام الله علیهم)درطول مسیرومنزلگاههاقرار گرفته بود که به شدّت می گریست و آنگاه که به همراه کاروان به مدینه رسید زودتر از آنها به میان مردم رفت و با ناله هایی جانسوز اهل مدینه را باقصیده ای بلند وسوزناک ازوقوع چنین مصیبتی عظمی خبردارساخت که دوبیت ازآن چنین است:

یا اهل یثرب لا مقام لکم قتل الحسین فارمعی مدرار
الجسم منه بکربلا مضرّج و الرأس منه علی الداریداراً

هان ای اهل مدینه دیگر جایی از برای ماندن شما باقی نمانده چرا که حسین کشته شد پس جامه ها را چاک بزنید که جسم پاکش در کربلا پاره پاره شد. و سر مبارکش برسر دار ( نی ) اینک گردانده می شود .

مردم مدینه باشنیدن این خبرمضطرب و گریان ازخانه هابیرون دویدندو صدا به شیون و ناله بلندکرده اجتماعی عظیم گرد آوردند تا به استقبال این کاروان مصیبت زده بشتابند.خدا می داندکه بارسیدن این قافله چه و لوله ای در مدینه بر پا شد و چه شیون و ناله هایی که به آسمان رفت و زنان مدینه چگونه دختران مصیبت زده پیغمبر رادر پرده و پرگرفتند و مردمان چگونه زین العابدین بیمار و غمبار را درآغوش کشیدند و خدا می داندچه قیامتی برپاشد.

راستی این مردم کجابودندکه به ندای استغاثه و غربت مولایشان درکربلا پاسخ دهند؟وچراکسی نبوددرطول راه اسارت خارمغیلان ازپای دختران حسین(ع) برداردورقیه سه ساله رابه کاروان برساند؟

وازآنجابودکه کم کم خبر به همه جا سرایت کردو مجالس عزا گسترش یافت. چنانکه تاجائیکه در روز اربعین جمعیت انبوهی ازاطراف واکناف عالم به سوی قبور مطهرشهداء کربلا وسالارشهیدان حسین(ع) شتافتند. خیمه امام سجاد (ع) بر پا شدجمعیت کنار حضرت گرد آمدند و همه به تسلای او پرداخته بوسه بر دست و پایش می زدند. مردان صدابه شیون بلند کرده و صیحه می زدند و زنها صورت می خراشیدند. دراین میا ن چیزی که بیش از همه توجه عزاداران را بخودجلب می کرد ناله های جابر بن عبدالله انصاری تنها صحابی بازمانده رسول خدا(ص) و زمزمه های او با قبر حبیبش حسین (ع) بود که باگریه وشیون به نقل خاطرا ت محبت آمیزوپیشگوئیهای پیغمبر(ص) درخصوص امام حسین(ع)ووقوع چنین حادثه ای می پرداخت. و بدینوسیله باگسترش مجالس عزا بنیان مکتب عزاداری ابی عبدالله(ع) درسراسرعالم برپا شدوحق منجلی وباطل خوارو رسوا گشت و بالاخره بااین طریق همواره زمینه برای سقوط ونابودی بنی امیه ویزیدهای زمان فراهم گردیدو.....

باز این چه شورش است که در خلق عالم است
باز این چه نوحه و چه عزاو چه ماتم است

باز این چه رستخیز عظیم است
کز زمین بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است

جن و ملک بر آدمیان نوحه میکنند
گویا عزای اشرف اولاد آدم است

گویا طلوع می کند از مغرب آفتاب
کاین چنین ولوله در اطراف عالم است


منبع :صالحین نجف آباد

[فرشته مهربان]

6

حق پروری و عدالت

ازدیگر ارکان و ابعاد قیام امام حسین (ع) حق پروری وبر پایی عدل ودادبود چنانکه این محورمهم وخطیر همواره دغدغه انبیاء عظام و اولیاء دین درطول تاریخ محسوب می شد وهیچکدام از ائمه (ع) در برابر حکومتهای جور و اوضاع نابسامان زمان خویش بی تفاوت نبودند و مخالفت های آنان در هر زمانی به مقتضای آن زمان پدیدار بود .
وبی تردیداوج چنین عدالت خواهی وحق طلبی بعنوان یک هدف متعالی در کربلا دنبال شدتابه نتیجه ای برتروجاودان دست یافت ودر آن وادی مرز میان حق و باطل و ظلم و عدل پدیدار گشت و کنگره ظلم ظا لمان فروریخت . واین مقصودمتعالی در ظلّ مبارزات حضرت بر علیه حکومت ظالمان ، شکل گرفت و این هدف از همان ابتدا در کلام امام حسین (ع) دنبال می شد چنانکه وقتی قافله درمنزلگاهی بنام ثعلبیه در مسیر کوفه که کاروانش برای استراحت فرودآمده بودندوحضرت در نیم خوابی که داشتنددرعالم رؤیا جدش رسول الله(ص)رادیدندکه به اونوید وصل می دهد و....
حضرت سراسیمه ازخواب جهیدوبه ذکرآیه ارجاع"انالله وانالیه راجعون"پرداخت. علی اکبرکه جوان زیرک وهمدل وهمدم پدر بودومتوجه چنین حالتی بود موضوع رازپدرجویا شدوحضرت ماجرارا بآرامی بیان کردوسپس پرسید:

پسرم چگونه خواهی بودآنگاه که مرگی ترادرنوردد؟

واوکه تربیت شده دامان امامت بود بی درنگ پرسید:

"اماکنا بالحق "
پدر جان آیا ما در این راه بر حقیم ؟

حضرت پاسخ داد:

" بلی والّذی الیه مرجع العباد "
آری قسم به آن خدائی که همه بندگان به سوی او خواهند رفت.

آنگاه علی اکبر بارضایت وشادمانی گفت :

اذا لا نبالی نموت محقین"
پس دیگر چه ابائی داریم ازمرگ که بسراغ ما آید.

دراین راه علی اکبرها فقط وفقط به حق می اندیشیدندو دررا ه حق جانهای گرامیشان رافدا می کردند.چراکه این قافله برمبنای" لیحق الحقّ و یبطل الباطل و لو کره المجرمون "بدنبال آن بود که حق را احقاق و باطل را ابطال سازد چنانکه سیدوسالاراین قافله در طول مسیرکربلاونیز در گرما گرم جنگ همواره درسخنانش بر این محور مهم تکیه داشت و بر آن صحّه می گذاشت وفریاد میزد:

" افلا ترون أن الحق لا یعمل به و أن الباطل لا یتناهی عنه فلیرغب المؤمن الی لقاء الله محقاً – ا علموا رحمکم الله انّکم فی زمان القائل فیه بالحق قلیل"
مگر نمی بینید که به حق عمل و از باطل نهی نمی شود پس باید که در چنین زمانی هر مؤمن به لقاء پروردگارش شائق گردد.پس بدانید( رحمت خدا بر شما باد) که در زمانی واقع شدید که گویندگان حق و عاملان به آن درآن بسیار اندک اند.

سروری می سراید:

کرد رایج در جهان آیین عدل و داد را
ساخت ویران از شهامت کاخ استبدادرا

چون بساط ظلم را برچیدن آیین من است
جان فدا کردن به راه دین حق دین من است

در کربلا اگر چه یاران بر حق بظاهر اندک بودند امّا بر توده ای کثیرو نا بحق که گروهی سست عنصر و شکست خورده بودندغلبه یافتند .و اراده الهی راتحقق دادند که فرمود:

" کَم مِن فِئَه قَلیلَه غَلَبَت فِئه کِثیرَه باذن الله"
چه بسا عدة قلیلی که(با پشتوانه های بلند و حمایت اهل آسمان و زمین ودلهای هموار و چشمانی منتظر )به اذن خدا بر توده های کثیر غلبه یابند( به پیروزیهای عظیمی دست یابند)

امام خمینی آن احیا گر طریق حق ورهروراه حسین بن علی(ع)ومجاهدکبیروظلم ستیز جهان معاصر چنین می گوید :

" عاشورا قیام عدالتخواهان باعدادی قلیل است که اعتراضی بزرگ در مقابل ستمگران کاخ و غارتگران بود و دستور آن است که این برنامه سرلوحه زندگی امت در هر روز و هر سرزمین باشد"

ظلم بر محوعدالت سخت می کوشد هنوز
ظالم از خون دل مظلوم می نوشد هنوز

تا عدالت را کند جاوید د ر عالم حسین
خون پاکش بر بساط ظلم می جوشد هنوز

وبه تبع آن مردان حق همواره این واقعیت را از کربلا فراگرفتند که حقّ و عدل کانون حیات و سرچشمه سعادت بشر و خواسته درون همه انسانها وحیات واقعی بشردرگروآن است .بنابراین به تبع از همان حماسه عظیم ودرتمسک به همان امام عادل برحق توسط حسینیان زمان تداوم پیدا کرد و جانهای گرامی بسیاری در دین راه پرارج نثار شد..

ابن ابی الحدید معتزلی دراین باره می نویسد :

(( حسین بزرگترین انسانی هست که دلاوری و پایداری را زیر باران شمشیر و سرنیزه و انواع ضربه و صدمه در راه پاسداری از حق وپیکار با باطل به انسانها آموخت ))