انتقاد پذیری

[ویدا@]

انتقاد پذیری و انتقاد کردن مؤثر دارای اهمیت زیادی برای موفقیت سازمانی است.

با اشاره به روشهای انتقاد سازنده، آمده است: اموری چون ارزشیابی عملکرد، مشارکت در تیمهای کاری، خدمات رسانی به مشتریان، کنترل کیفیت و اداره تضاد، بستگی به بکارگیری مطلوب انتقادپذیری و انتقادکردن دارد و کار پیچیده ای است.

انتقاد با ابراز احساسات درباره موضوعات پیچیده و مشکل، میتواند تخریب کننده و حتی بسیار خطرناک باشد. به کارگیری ضعیف انتقاد، منجر به شکست افراد و سازمانها میشود؛ از سوی دیگر استفاده آگاهانه و خردمندانه از انتقاد به شکوفایی افراد و سازمان ها منجر خواهد شد.

ایجاد تحول اساسی از وضعیت انتقال منفی و غیر مؤثر به وضعیت انتقال مثبت و مؤثر، دست یافتن به روحیه خونسرد و هوشیار به هنگام انتقاد کردن و مورد انتقاد قرارگرفتن، به کارگیری انتقاد برای برانگیختن، اثر بخشی، یادگیری و ایجـاد روابط مطلوب با دیگران، انتقاد از افراد

قدرتمند و مافوق بدون ترس و خشم انتقاد نقش عمده در روابط اجتماعی ایفا می کند، از انتقادها می توان برای ایجاد تحرک در اشخاص و نفوذ در آن ها، آموزش، بیان نیازها و خواستهها و یا محرکی برای اصلاح و پیشرفت خود استفاده کرد.

انتقاد پذیری مؤثر نتایجی چون؛ افزایش رضایت شغلی، ایجاد روابط کاری مناسب، تقویت سلامتی فکری و روحی، ایجاد عزت نفس، افزایش سطح بهره وری و افزایش رقابت، برای تضمین موفقیت را به دنبال دارد.اگر انتقاد کننده و انتقاد شونده میخواهند به هدف انتقاد سازنده که همانا تغییر رفتار خاصی است دست یابند، باید با یک دیگر همکاری کنند

انتقاد اطلاعاتی است که می تواند به رشد فرد کمک کند و دانش و مهارت های مناسب را به افراد آموزش دهد. افراد با مشاهده و درک نتایج ارزشمند انتقاد، پذیرای انتقاد میشوند و یا قادر به ارائه انتقاد میشوند.

محور اساسی هر انتقاد مؤثر، توجه به نقش سازندگی است، بهبود و ارتقا؛ معادل تغییر دانش، تغییر نگرش و تغییر عملکرد فردی و سازمانی در جهت مثبت است. در واقع هدف انتقاد باید اصلاح و تکامل فکر و رفتار فرد مقابل باشد.

در انتقاد، محتوا و روش نیز بایستی لحاظ شود. با نهادینه سازی این نکته می توان از سیستم ارزشیابی خود استفاده کرد و به این وسیله از قدرت تفکر به شیوهیی غیر دفاعی بهره برداری کرد.

به شایستگیهای طرف مقابل توجه کنید، بدون این که از کلمه «اما» استفاده کنید. اغلب افراد برای انتقاد کردن ابتدا به بیان جنبه های مثبت فرد پرداخته و سپس از کلمه اما استفاده

می کنند و به بیان نقاط ضعف وی می پردازند، در حالی که کلمه اما حذف کننده ارزش پیام قبلی است؛ در صورتی که اگر از حرف ربط «واو» استفاده شود، عکس این حالت است و با

جملات قبلی انسجامی به وجود می آید. در مجموع کلمه «واو» اثر بلند مدت و نیرومندتری را به جای میگذارد.

آن چه را که می خواهید مورد انتقاد قرار دهید به طور دقیق و شفاف بیان کنید، صراحت کلام انتقاد را مؤثر میکند.

انتقاد در زمان مناسب منجر به پذیرش آن در طرف مقابل میشود. انتقاد بایستی برای عده ای بلافاصله بعد از خطا و برای عده ای دیگر با گذشت زمان انجام شود، ضمن این که ضروری است در هنگام خشم از افراد انتقاد نشود.

میتوان انتقاد را در قالب طرح یک سؤال یا مجموعه سؤالاتی عنوان کرد که جواب آن ها به هدایت طرف مقابل برای دریافت اطلاعات دقیق و اساسی منجر میشود.


منبع : روزنامه تفاهم و جامعه روانشناسان


ادامه دارد.....

[ویدا@]

شیوه درست انتقاد کردن

آيا رفتار مورد انتقاد را مي توان تغييرداد؟
- آيا شخص مورد انتقاد قرار گرفته علاقمند به شنيدن آن است؟
- احتمال قبولي طرف انتقاد شونده چقدر است؟

- از انتقاد شونده سئوال كنيد آيا منظور شما را درك كرده است؟
- به فرد انتقاد شونده تفهيم كنيد كه انتقادتان بازتاب ساده عقيده شماست.
- از انتقاد تحكم آميز دوري كنيد، زيرا اينگونه انتقادها بلافاصله فرد را در موضع دفاعي قرار مي دهد.

- سعي كنيد انتقاد را به صورت نگرش شخصي خود به موضوع بيان كنيد و كوشش كنيد او را به شيوه نگرش خود كنجكاو كنيد.
- موضوع را طولاني و انتقاد را به سخنراني تبديل نكنيد زيرا شنونده را خسته و بي حوصله مي كند.
- انتقاد را در زمان و مكان مناسب ابراز كنيد نه در لحظه اي كه طرف مقابل آمادگي شنيدن آن را ندارد. اول صبر كنيد تا مخاطب در آرامش و خونسردي قرار گيرد تا ايرادي كه از او مي گيريد موثر واقع شود.

- با توجه به سطح دانش مخاطب انتقاد را بيان كرده تا براي مخاطب قابل درك باشد. نمي توان از يك روش براي تمامي افراد استفاده كرد.
- وقتي انتقاد مي كنيد كوشش كنيد بدون سوء نيت بوده و فقط به منظور كمك و راهنمايي باشد.
- با مشكلات و احساسات فرد مقابل همدلي كنيد.

- بهتر است انتقاد حضوري و بدون واسطه باشد و از انتقاد كردن غيرمستقيم بپرهيزيد.
- براي حفظ آبروي اشخاص، از انتقاد و نصيحت كردن فرد در حضور ديگران خودداري كنيد.

- چنانچه بخواهيد انتقاد شما با واكنش مثبت و سازنده اي همراه باشد بايد نشان دهيد نه تنها به آنچه گفته ايد متعهد هستيد بلكه به رفتار فرد در مقابل انتقاد خودتان نيز ارج مي نهيد. هرگز در انتقاد، طرف مقابل را با كسي مقايسه نكنيد. مقايسه كردن باعث دلگيري مخاطب شده و ممكن است با واكنشهاي بسيار نامناسبي مواجه شويد. اگر شخصيت و احترام مخاطب در نظر گرفته نشود نه تنها انتقاد موثر واقع نمي شود بلكه مي تواند به قطع رابطه منجر شود. انتقاداتي به نتيجه مي رسند كه بسيار با دقت و هوشمندانه مطرح شوند و مخاطب بدون آنكه آزرده خاطر شود از معايب خود آگاه شود. هيچگاه در انتقاد از ديگران تصور نكنيد كه آنچه نظر شماست حتماً صحيح بوده و مي بايستي شنونده بدون چون و چرا آن را بپذيرد.


انتقاد از همكاران

رقابت در تمامي سطوح هر سازماني وجود دارد. يكي از علل آن دستيابي به امتيازات بيشتر در مقايسه با همكاران ديگر است. اين امتيازات به صورت هاي گرفتن پاداش، ارتقاي شغلي و موارد ديگر از اين قبيل است. به طور كلي هر فردي با3 سطح در يك سازمان ارتباط دارد: سطوح زير دست، همكاران هم رديف و همكاران سطوح بالاتر، آنچه

بسيار حائز اهميت است آنست كه بدانيم در هر سطحي چگونه انتقادات خود را بيان كنيم. اگر بخواهيم از يك روش براي انتقاد از افراد مختلف استفاده كنيم، يك اشتباه بزرگ مرتكب شده ايم و چنين شيوه اي داراي نتايجي بسيار ناگوار است. در بسياري از سازمانها ديده شده افرادي كه به طور كلي از ديگران به ويژه از افراد مافوق خود انتقاد

مي كنند مورد بي مهري قرار گرفته و در گرفتن امتيازات و رتبه ها هميشه با مشكلات متعددي مواجه مي شوند.
بررسي روشهاي انتقاد بسيار پيچيده و داراي نكات فراواني است. انتقاد صحيح داروي تلخ ولي مفيدي است كه زماني موثر خواهد بود كه به موقع و درست تجويز شود، در غيراين صورت نه تنها باعث بهبودي نمي شود بلكه منجر به تشديد بيماري خواهد شد.


ادامه دارد....

[ویدا@]

چگونه از دیگران انتقاد کنیم ؟

هر آدمی در زمان زندگی خود ممکن است بارها توسط دیگران مورد ارزیابی قرار گیرد. برخی از این ارزشیابی ها دارای جنبه های تشویقی و برخی دیگر منتقدانه است. انتقاد از دیگران در صورتیکه هوشمندانه انجام شود آثار

بسیار ارزنده ایی خواهد داشت، درغیر این صورت ممکن است با واکنش های منفی مختلف مواجه شود. این رفتار، هنری است که باید آموخت و بدون آگاهی از روش کاربرد آن زیان بار خواهد بود.

انتقاد درست آن است که ضمن تاکید بر نقاط قوت به نقاط ضعف فرد نیز اشاره کند و با ارایه راهکارهای مناسب برای رفع آن سخن به میان آورد.

پذیرش انتقاد از دیگران بین طبقات مختلف متفاوت است. برای مثال در بیشتر مواقع انتقاد از سوی افراد یک خانواده قابلیت پذیرش بیشتری در مقایسه با سایرین دارد. به طور معمول ما در برابر قضاوت افراد بیگانه آسیب پذیری بیشتری داریم.

برخی از انواع انتقاد عبارتند از :

انتقاد سازنده:

این روش در بسیاری موارد می تواند جنبه ای سازنده و مثبت داشته باشد. اگر لحن انتقاد کننده دوستانه باشد بیشتر موثر واقع شده و شنونده بدون آنکه مورد حمله قرار گیرد از معایب خود مطلع می شود.

بی تردید برای هیچکس خوشایند نیست که بشنود » بد غذا میخورید« و یا »در لباس پوشیدن بد سلیقه هستید«. برای آنکه انتقاد سازنده و موثر باشد منتقد باید مواردی را رعایت کرده و پرسشهایی را مطرح کند که هر یک از آنها در رساندن وی به هدف خود نقش مثبتی ایفا کند. این سئوالات می بایست محتوای اطلاعاتی را که لازم است مبادله شوند در برگیرد.

همانگونه که گفتن و چگونه گفتن ارتباط نزدیکی با هم دارند، محتوا و شیوه انتقاد نیز بر هم تاثیر گذارند. در تعیین محتوای یک انتقاد باید ابتدا از خود پرسید که از چه رفتاری می خواهیم انتقاد کنیم؟

این روش می تواند بسیار مفید واقع شود، زیرا از به کاربردن جملات کلی و کلمات پوچ و آزاردهنده ای چون »همیشه همین کار را می کنی«، »هیچ وقت به موقع نمی آیی« و جملاتی از این قبیل جلوگیری می شود.
هنگامی که انتقاد از رفتار خاصی را با قاطعیت و به طور دقیق مطرحمی کنیم برای انتقاد شونده این امکان را فراهم می سازیم که منظور ما را بدرستی درک کند.

انتقادی که متوجه رفتار خاصی باشد می تواند منجر به گفتگویی دوجانبه شود تا اینکه به بحثی مبدل شود که حدود آن مشخص نیست.

انتقاد غیرمستقیم:

انتقاد می تواند به صورت غیرمستقیم بیان شود. برای مثال اگر طرف مقابل شما خصوصیت بدی داشته باشد، در خلال گفتگو به او بگویید: »به نظر شما آدمهایی که دارای این خصوصیت اخلاقی هستند، غیرقابل تحمل نیستند؟

« این شیوه انتقاد باعث می شود که یک حس هوشیاری در وی بیدار شود و وی متوجه شود که دارای چنین مشکلی است. ارد بزرگ در کتاب آرمان نامه می گوید "صدها راه برای پند و اندرز دادن وجود دارد اما بیشتر بدترین گونه آن ، که همان رو راست پند گفتن است را برمی گزینیم " حتماً این مثل را شنیده اید که می گوید به در می گویند تا دیوار بشنود. این یک مثال متداول در فرهنگ ما برای ابراز همین موضوع است.

انتقاد همراه با تعریف و تمجید: در این روش ابتدا می توان به تعریف و تمجید ویژگی های ارزشمند فردی که مورد انتقاد است پرداخت برای مثال»تو دختر خیلی باهوشی هستی«. پس از کاربرد یک مقدمه مناسب نظر انتقادی خود را بیان و سعی کنید آن را در پوششی از سخنان خوب و دلپذیر قرار دهید. البته منظور شما اصلاً تملق گویی نیست بلکه نخست خصوصیات خوب او را گوشزد کرده و بعد انتقاد خود را ابراز داشته اید.

انتقاد تهاجمی و صریح:

رک بودن نشانه صراحت و صداقت است ولی همیشه برای مخاطب خوش آیند نیست بخصوص اگر خیلی ناپخته بیان شود. این نوع انتقاد نه تنها هیچ نوع سازندگی در بر ندارد بلکه شنونده را هم در موضع تدافعی قرار می دهد. بهتر است که انتقاد با بکارگیری یک سیاست درست انجام شود.

محکوم کردن:

گاهی بجای انتقاد همراه با راهنمایی، انتقاد کننده مخاطب را در یک دادگاه یک طرفه محاکمه و محکوم می کند. او به خود این حق را می دهد که در مورد دیگران اظهار نظر کرده و الگوی فکری خود را به وی تحمیل کند. اینگونه برخوردها نه تنها سازنده نیست، بلکه بسیار نامناسب است.

انتقاد دیرتر از موعد: این گونه انتقادات، زمانی صورت می گیرد که هیچ کمکی به رفع مشکل نمی کند. به عبارتِ دیگر زمان برای جلوگیری از خطا وجود ندارد. بر هیچ کس پوشیده نیست که انتقاد در چنین زمانی برای جلوگیری از تکرار اشتباه بوده و اگر تشخیص داده شود که تاثیری در آینده نخواهد داشت، بهتر است هیچگاه ابراز نشود.

ادامه دارد....

[ویدا@]

روشهای عذر خواهی کردن

وضعیت اینگونه می باشد: سکوت، جوابهای سـربـالا، درب قفل شده اتاق خواب، پریشـان خـاطـری، در ایـن شرایط میخواهید موی سر خود را بکنید، رک بگوییـم، دیگر فکری بنظرتان نمیرسد و نمی دانید چه بکنید.

عذرخواهی از همسر یا نامـزدتان ممکن است مشکل بنظر برسد بخصوص زمانی که بر سر موضوعی با هم چندین بار مخالفت کرده باشید.

ممکن اسـت در خـود توان گفتن "متاسفم" را نبینید و شاید هم هرکاری را که فکر میکردید به او میفهماند از کرده خود پشـیـمـان هستید را انجام داده اید.

در این قسمت چندین روش جهت عذرخواهی مطرح شده است که تـوسـط حـل و فصل نمودن اختلافات و عبرت گرفتن از تجارب به قضیه خاتمه خواهد داد.

انتقاد را با گشاده رویی بپذیرید.

گوش دادن به حرفهای همسرتان یک موضوع مهم برای پایان دادن به جر و بحث بشمار میرود. مجادله هایی که هر دوی شما تصور میکنید، حق با شما است و مشکل مربوط به هر جفتتان می باشد. این بـخصوص زمانی صدق می کند که قبلا" نیز مکررا" بر سر موضوع فعلی بحث کرده باشید.

وقتی وی از شما انتقاد میکند، کمربندتان را از رو نبندید. اینطور نشان دهید که حرف او را می فهمید، همانگونه که انتظار دارید هنگامیکه شما صحبت می کنید، او نیز متـوجه منظورتان شود. باز فکر کنید، نظر خودتان را بدهید، ایده او را لحاظ نموده و جلو روید.

آنتراک دهید

در اوج یک مجادله، فشار خونتان بالا میرود، تپش قلبتان بیشتر میشود، و ممکن اسـت چیزهای بگویید که لزوما" از بیان آنها منظوری ندارید. همیشه به "مکانی خـلوت" نـیـاز دارید که در آن از هم جدا شده، آرام گرفته و افکار خود را جمع نمایید. البته هنـگامیـکه خیلی عصبانی هستید، از ماشینتان به عنوان یکی از آن مکان ها استفاده نکنید.

سعی نمایید کمی قدم زده و یا بدوید. یا به آشپزخانه رفته کمی از ظـروف نشـسـته را بشویید. انرژی خود را معطوف فعالیتهای مفیدتر و سودمند تر کنیــد و در عیـن حـال بـه همسر خود مقداری فرصت دهید تا با خودش تنها باشد. برگشتن به بـحـث و مـجـادلـه بعد از یک استراحت کوتاه باعث می شـود در مورد مـوضوع با دیدی باز تر و فکری آزاد تر نگریسته و امیدی بیشتری برای رسیدن به یک نـتـیـجه عـملی و منطقی در شما ایجاد شود.

گذشته را یادآوری نکنید

اگر می خواهید به نیتی در آینده دست پیدا کنید، با پیش کشیدن گذشته ها به هیـچ کجـا نخواهید رسید. مهم نیست که او بار آخر فلان چیز را گفته و یا شما چه گفتید. با هم عهد کنید که گذشته ها گذشته.

بچیزی اکنون در حال روی دادن است توجه کنید. آتش آور معرکه شدن راهـی به جـایی نخواهد برد. با فراموش کردن گذشته زود تر به توافق خواهید رسید.

دست بازی نمایید

اگر به آرامی در مورد موضوعی بحث میکنید و همسرتان به یکباره صدایش را بالا برده و از کـوره در رفـت، کـافی است به طرفش رفته و او را نوازش کنید. دست خود را به آرامی در دستان او قرار دهید. بگذارید بفهمد که این فقط یک مجادله بی اهمیت است و شمـا برای شنیدن صحبتهای او در کنارش هستید. بعلاوه نوازش نشان دهنده این اسـت کـه شما به او اهمیت داده و دشمن او نمی باشید.
توجه: او را بگونه ای جنسی نوازش نکنید.

جوی رسانا جهت ارتباط ایجاد کنید

در حالیکه او به حالت قهر به اتاق خواب میرود، چند عدد شمع روشن کـرده، یک نوشابه باز نموده، چند بالش روی زمین انداخته و از همسرتان بخواهید برای بحث و گفتگـو نزد شما بیاید. او اتاقی را که با سوسو زدن شعله های لطیف شمع روشـن مـی شـود را محلی مناسب برای تبادل نظر و اندیشه یافته و از حالت تدافعیش کاسته خواهد شد. محیط اطراف تاثیر مستقیمی روی احساسات ما دارد. عصبـانـیـت یـک احـساس خشن است اما با مراقبت همراه با توجه محبت آمیز، همیشه میتوان آرا کنترل نمود.

مشکلترین کلمه را بزبان آورید

یک عذرخواهی واقعی میتواند یکی از دشوارترین پیشنهاداتی باشدکه ما ارائه مـیکنیم. برخلاف تصور عموم، همه افراد قادر به زبان آوردن این کلمه ۶ حرفی بوده و تا بحال هیچ کسی بعد از گفتن آن غش نکرده است. می توانید پیش از اینکه تسلیم شده و بگویید "متـاسـفـم"، به بحث و جدل ادامه دهید اما بهتر است با بیان این کلمه آب را روی آتش ریخته و خیلی سریعتر قائله را ختم دهید.

تقصیر را نباید فقط به گردن آقایان انداخت. گاهی اوقات خانها نیز میـخـواهـند فـقط حرف خودشان را به کرسی بنشانند. اما تا زمانیکه نتوانید کوتاه آمده و عذرخواهـی نمایـیـد، بخصوص هنگامیکه برایتان دشوار است، نمی توان گفت که انسانی اعتذاری میباشید.

جمله ای دلپذیر به او بگویید

یک مجادله مـیتـواند بسیار خسته کنده بوده و اثرات احسـاسـی سـوئی را بطور موقتی به همراه داشته باشد. با اینکه باید روشن و صادق بود، گاهی اوقات ابراز حقیقت باعث بروز صدمه میگردد. بعد از مجادله و جر و بحثی طولانی، وقت کوتاهی را اختصاص دهید به اینکه به یکدیگر یادآوری کنید که آن فقط یک اختلاف نظر معمولی بوده و

اگر چه ممکن است برخی از عقاید همسرتان باعث اذیت و آزاد شـما شـود، امـا در عـوض بسیاری از محاسـن دیگر وی را مانند خوش مشربی او، عشقش به فرزندانتان یا جدیتش، دوست دارید. در اینصورت همسر شما نیز به احتمال زیاد دست به مقابله بمثل خواهد زد.

گاهی اوقات فراموش کردن حرفهای آزار دهـنده کسی که دوستش دارید مشکل به نـظر میرسد. اما اگر چیزی قابل تعریف را با آن بیامیزید، روبرو شدن با مسئله بسیار آسان تر خواهد شد.

بگویید که دوستش دارید

بسیار تاکید می کنیم- همیشه، همیشه، همیشه هنگامی کـه مـی خواهید به حالت آشتی و صلح برگردید به همسرتان بگویـیـد کـه دوسـتـش دارید. اطـمیـنـان دادن ایـنـکـه احساس شما نسبت به همسرتان هیچگاه و تحت هیچ شرایطی تغییر نخواهد کرد، در دست یابی به یک نتیجه صلح آمیز و ماندنی نقش بسیار با اهمیتی خواهد داشت.

برای عصر برنامه ریزی کنید

بعد از ایـنـکه در خـانه اوضـاع آرام شـد، برای آزاد شدن فکـرتان از مجادله بـرای انجام یک فعالیت تفریحی آماده شوید. اگـر هـمـسـرتـان قبـلا بـرای رزرو بـلیـط سیـنــما و یا گرفتن تاکسی اقدام می کرد، این بار شما پیـش دستـی نموده و این کارها را انجام دهیـد. او تحث تاثیر این اعمال نو ظهور شما قرار خوهد گرفت و این به شما فرصتی می دهـد تـا بتوانید از این تغییر رفتاری لذت ببرید.

ممکن است زمانی توسط همسرتان "آدمی تنبل و نامرتب" مورد خـطاب قرار گرفـتــه و سریعا" نیز این موضوع را فراموش نموده باشید. اما در مورد زنان وضعیت متفاوت است آنها بسیار سخت می تـوانـنـد سخنی که برایشان گران تمام شده است را از ذهنشان خارج نمایند.

با پیشقدمی در پیشنهاد دادن یک فعالیت تفریحی، بخصوص بـعد از جــر و بحث، نتنها ذهن خود را مشغول موضوعی دیگر میکنید، بلکه به همسرتان میـفـهمانید که هنوز هم دوست دارید وقتتان را با او بگذرانید.

ببخشایید، اما همیشه فراموش نکنید

عذرخواهی تنها به ایـن مـعنا نـیست کـه بـگویید متـاسفید و آن اتفاق را برای همیشـه فراموش کنید. در حقیقت، فراموشی باعث می گـردد کـه مسئـله مـورد نـظـر مسـتـعـد بازگشت و سرایت دوباره به رابطه تان شود.

با وقـت گـذاشـتـن بـرای بـحـث و گـفـتـگوی منطقی و آزادانه در مورد مشکلات، در عین حالی که میـدانـید طرف مقابلتان را دوست دارید، خواهید توانست اختلاف نظرها را تـبـدیل به وسـیـله ای بـرای پیـشـرفت و ابـزاری آموزنده گردانید.

بیاد داشته باشید که همسرتان بهترین دوسـت شـما اسـت. از خـود بپـرسید: آیا طـرز رفتار یا صحبت من با یک دوست اینگونه باید باشد؟ آنگاه درآینده به اختلافات بگونـه ای دیگر خواهید نگریست.

ادامه دارد....

[ویدا@]

یاد بگیریم انتقاد را بپذیریم

هیچ کس از انتقاد خوشش نمی آید. ما دوست داریم باور کنیم هر کار که می کنیم درست است، حتی اگر خلاف آن حقیقت داشته باشد. وقتی مرتکب اشتباه می شویم، ترجیح می دهیم کسی متوجه نشود. اما مردم متوجه می شوند و گاهی نیز اشتباهات ما را گوشزد می کنند. شاید این حتی وظیفه آن هاست که اشتباهات ما را ببینند و به ما کمک کنند که در آینده دیگر مرتکب آن ها نشویم. هر قدر دیگران سعی کنند مثبت باشند، اما انتقاد ناراحت کننده است.

اگر انتقاد را بیش از یک بار شنیده اید حتما آن را جدی بگیرید و به آن توجه کنید. اگر افراد متعددی یک نظریه مشابه بدهند حتما اشکالی وجود دارد که باید حل شود.
منبع انتقاد را در نظر بگیرید، آیا شخصی که از شما انتقاد کرده از چیز دیگری دلخور است؟ آیا این واکنش تند دلیل خاصی دارد؟

یاد بگیرید آرام باشید. کار آسانی نیست، اما می توانید یاد بگیرید حتی در شرایط سخت آرامش خود را حفظ کنید. کشیدن نفس های عمیق و آرام کمک می کند.
خود را از رفتار خود جدا کنید. حتی آدم های خوب هم ممکن است رفتارهای نادرست از خود بروز دهند. اشتباه کردن به معنای بد بودن شما نیست.

سعی کنید چیزی یاد بگیرید. ممکن است یک انتقاد درس بزرگی برای شما در بر داشته باشد. بعدا به آن انتقاد بیشتر فکر کنید. اگر بجا بود ببینید چگونه می توانید اشکال را بر طرف کنید و پیشرفت کنید. ما با این که انتقاد را منفی می دانیم اما در واقع می تواند یک نیروی مثبت در کمک به ما برای پیشرفت به حساب بیاید. شاید هرگز از انتقاد خوشتان نیاید، اما می توانید یاد بگیرید آن را بپذیرید.

هرگز تداعی عمل نکنید. این فقط بی ثباتی و عدم اعتماد به نفس شما را نشان می دهد و در ضمن طغیان های احساسی به ندرت چیزی را حل می کنند و معمولا وضع را بدتر می کنند.

[ویدا@]

کلاس آموزش انتقاد تضمیني



یاد بگیریم چگونه یک انتقاد را هنرمندانه مطرح کنیم و چگونه از فضای موجود در جهت تایید و

تاثیر بیشتر آن کمک بگیریم انتقاد پذیری افراد هم بسیار بیشتر خواهد شد. و امید تاثیر یک

انتقاد به شکل تضمینی افزایش پیدا خواهد کرد.

انتقاد کردن

قطعا انتقاد پذیر بودن موجب اثر بخشی یک انتقاد خوب می شود اما کمتر کسی دیده می

شود که انتقاد پذیر باشد. معمولا افراد خوب و منطقی هم در مقابل انتقاد کمی مقاومت و

ناراحتی نشان می دهند. پس اگر بخواهیم با حساب کردن روی انتقاد پذیری همسرمان از

او انتقاد کنیم، هر چند حرفمان منطقی باشد، بازهم نباید به نتیجه بخش بودن آن چندان

امیدوار باشیم. یا از نتیجه عکس گرفتن، غافلگیر و مایوس شویم. انتقاد پذیری ظرفیت و

تحملی می خواهد که در اثر خود ساختگی و رسیدن به کمالات اخلاقی به دست می آید.

لذا چقدر کم اند کسانی که واقعا انتقاد پذیر باشند.

اما اگر یاد بگیریم چگونه یک انتقاد را هنرمندانه مطرح کنیم و چگونه از فضای موجود در جهت

تایید و تاثیر بیشتر آن کمک بگیریم ،انتقاد پذیری افراد هم بسیار بیشتر خواهد شد. و امید

تاثیر یک انتقاد به شکل تضمینی افزایش پیدا خواهد کرد.

هدف و احساسات ما

قبل از شروع انتقاد باید هدفمان را از انتقاد روشن کنیم و در این زمینه کاملا هوشمندانه و

واقع بینانه عمل کنیم. زیرا آدمها وقتی مغلوب احساسات مختلفی مثل خشم، هیجان و ...

می شوند، حتی خودشان را هم فریب می دهند. بسیاری از اوقات حرفی را به عنوان انتقاد

مثلا برای اصلاح طرف مقابل مطرح می کنیم اما واقعا قصد انتقام گرفتن داریم. لذا هر چند

ظاهر عبارات مودبانه و نرم هستند، اما احساسی که این عبارات نرم منتقل می کنند،

خشمگین کننده است. و ما واقعا همین را می خواهیم چون ناراحتیم و قصد انتقام گرفتن

داریم. اتفاقا بیشتر انتقادهای ما در همان حین ناراحتی و عصبیتمان بیان می شود برای

همین هم همیشه به درجه انتقاد ناپذیری افراد افزوده می شود.

وقتی اینطوری انتقاد می کنیم نباید انتظار گرفتن نتیجه مثبتی داشته باشیم. فقط حرفهای

منطقی و درست برای اتخاذ نتیجه خوب کافی نیست. نیت و احساس ما هم در حین بیان،

منتقل کننده چیزهای تاثیر گذاری است. انرژیهایی که از احساسات و نیت ما ساطع می

شود را نباید نادیده بگیریم گاهی تاثیر این انرژیهای منفی از تاثیر کلام مثبت ما بسیار

بیشتر است. لذا با وجود اینکه حرفهای خوبی می زنیم احساس بدی را منتقل می کنیم.

دو پهلو انتقاد نکنید

وقتی از کسی انتقاد می کنید ممکن است این احساس را نیز به او منتقل کنید که از دست

او ناراحت و عصبانی هستید .به دلیل فهم و درک همین مطلب احتمال بدبینی هم افزایش

پیدا می کند. لذا انتقاد های دو پهلو بیشتر با معنای بد برداشت خواهند شد. وقتی انتقاد

می کنید واضح، کوتاه ،جدی و صمیمانه و بدون موضعگیری حرف بزنید.

فضا سازی برای انتقاد موثر

قطعا برخی اوقات برای انتقاد کردن بهتر از برخی زمانهای دیگر اند. مثلا وقتی کسی عصبانی

است ، انتقاد کردن از او جز کش دادن دعوا نتیجه دیگری ندارد. اما وقتی عاطفی است زمینه

بهتری برای شنیدن و پذیرفتن دارد . در دلی که آماده پذیرفتن است اگر چیزی بکارید امید به

ثمر دادنش بیشتر است.

مثلا اگر زن هستید و می خواهید از شوهرتان انتقاد کنید لحظاتی که بدون مزاحمت بچه ها

با هم انس گرفته اید، به تقدیر از زحمات گذشته او و تعریف و تحسین از صفات خوبش

بپردازید. به هیچ وجه قصد فریب یا تظاهر نداشته باشید بلکه واقعی و از روی احساس

درونیتان حرف بزنید و به هوش و ادارک او احترام بگذارید و او را احمق فرض نکنید هر چند در

بیان کردن احساساتش چندان توانایی کلامی نداشته باشد.

به صورت جزئی بعضی از کارهای خوبش را مثال بزنید و از زحمات سختی که در روزهای

سخت زندگی کشیده یاد کنید و یکی یکی آنها را مورد تقدیر قرار دهید. بگذارید بداند که به

همه ارزشها ، خوبیها و زحماتش توجه دارید و ناسپاس نیستید. اگر مغرور نباشید و در

تعریف و تحسین از روی غرور یا بخل کوتاهی نکنید، احساسات بسیار خوبی را به او منتقل

خواهید کرد. شاید برخوردش ابتدائا خوب نباشد و حرفی بزند که ناراحتتان کند. زیاد اهمیت

ندهید و وارد معنا و احساسات ساطع شده از آن کلمه نروید. سعی کنید این کلمات را به

حساب ناواردی او در ارتباط برقرار کردن و گفتگو کردن بگذارید.

به هر حال حال خوشی را ایجاد کنید و نگران سوئ استفاده نباشید. اگر فضای عاطفی

خوبی که منتظر آن بودید ایجاد شد، خیلی کوتاه و مختصر انتقاد را مطرح کنید. مثلا بگویید

ای کاش فقط فلان صفت بد را ترک می کردی.

همسر

اما دیگر وارد جزئیات نشوید و حتی اگر خودش بحث کرد و چیزهایی گفت شما درگیر بحث

نشوید و انتقاد را مختصر رها کنید. بگذارید سکوت بقیه کار را به عهده بگیرد. اگر بتوانید بعد

از انتقاد یک سکوت موثر ایجاد کنید و به او فرصت فکر کردن بدهید ، بهتر به نتیجه خواهید

رسید. اما از ابتدا تا انتها حواستان به یک چیز باشد . اینکه قصد بحث و جدل نداریم. بلکه

می خواهیم توجه او را به چیزی که به آن توجه ندارد جلب کنیم. یا زشتی رفتاری را که از آن

غافل است را به او بفهمانیم پس جدا باید از عصبانی کردن، مسخره کردن، تهدید کردن،

موضعگیری کردن و ... بپرهیزیم.

اگر مرد هستید و می خواهید از این روش استفاده کنید می توانید همه این مراحل را طی

کنید اما توجه داشته باشید که زنان بیشتر از تقدیر، به تعریف و تحسین از زیبایی ، هنر

های خانه داری ، و میران علاقه شما به خودشان و... اهمیت می دهند. این تفاوتها را در

نظر بگیرید.

[ویدا@]

نکته مهمی که در مقابل انتقاد کردن است، انتقاد پذیری طرف مقابل است. شخصی که شنونده انتقاد است ممکن است به سرعت جبهه بگیرد و نظرات منتقد را غیر اصولی بداند و یا از انتقاد شما استقبال کند.

در سازمان ها و شرکت های موفق دنیا، مدیران سازمان، در بازه های زمانی مختلف ، فضایی فراهم میکنند که کارمندان انتقادهای خود را در مورد مسائل مختلف سازمان مطرح کنند و افراد منتقد تشویق میشوند.

در اینگونه از سازمان ها، به تک تک نظرات این کارمندان نخبه و متفکر ، بها داده میشود به تمام آنها رسیدگی میشود و برای حل مشکلات برنامه ریزی میکنند.

اما در سازمان های مدعی موفقیت، به کارمندان منتقد یک برچسب “سیاه نما” میزنند و به نظرات و انتقادات او هیچ بهایی که نمیدهند هیچ، او را تحقیر هم میکنند که شما از این چیزها سردر نمی آورید و فقط به مسائل کاری خود فکر کنید



سازمان یا مدیر انتقاد پذیر باید موارد زیر را رعایت کند:

هرگز کارمندان منتقد را تحقیر نکند

انتقادهای کارمندان را یادداشت و پیگیری کند

نتایج پیگیری انتقادهای کارمندان را به اطلاع خود آنها برساند

راه حل های پیشنهادی کارمند منتقد را جویا شوند کارمند منتقد را حتی با یک تشکر خشک و خالی ، تشویق کنید

هرگز به کارمندانی که از قسمت های مختلف سازمان انتقاد میکنند، ایراد نگیرید

محیطی را فراهم آورید که کارمندان بدون ترس و تعارف ، با شما صحبت کنند

از فرد منتقد بپرسید که اگر جای شما بود با این مشکل چطور برخورد میکرد

سعی کنید که فرد منتقد، به صورت شفاف و بدون حاشیه به انتقادها بپردازد

با کارمندان منتقد طوری رفتار کنید که افکار آنها پرورش یابد و ایده های بهتر به ذهنشان خطور کند

هرگز از انتقادهایی که میشنوید ناراحت نشوید

فرد منتقد را یک کارمند دلسوز به سازمان بدانید

[ویدا@]

تفاوت بین نقد و قضاوت

خیلی مهم است که فرق بین انتقاد و قضاوت را بدانیم زیرا بااینکه بعضی افراد این دو را به جای هم استفاده می‌کنند، هرکدام معانی و مفاهیم مختلفی دارد. هر دوی این کلمات دیدگاه منفی کسی را درمورد چیزی یا کسی نشان می‌دهد اما قضاوت تصمیم نهایی آن فرد است و انتقاد به استقبال بحث می‌رود زیرا فرد هم جوانب مثبت و هم منفی یک فرد، اثر هنری، فیلم یا هر چیز دیگر را مطرح می‌کند.

وقتی صحبت از نقد کردن می‌شود، وقتی کسی قصد تحلیل چیزی دارد می‌توان از این واژه استفاده کرد. معمولاً درمورد آثار ادبی، فیلم‌ها، بازی‌ها و پیشنهادات تجاری نقد انجام می‌شود. وقتی از کلمه نقد استفاده می‌شود، بار منفی واژه کمتر است. دلیل آن این است که یک منتقد خوب هم نقاط مثبت و هم منفی یک موضوع را بررسی می‌کند؛ ازاینرو یک منتقد خوب باید عادل بوده و تعصب نداشته باشد.

انتقاد و نقد کردن

انتقاد کردن شکل منفی‌تری از نقد کردن است. وقتی کسی از کسی یا چیزی انتقاد می‌کند، به جای اینکه هم نقاط مثبت و هم منفی آن را بررسی کند، روی نقاط منفی آن فرد یا چیز متمرکز می‌شود. حتی ممکن است چیز یا کسی که خلاف میلش باشد را، معمولاً به دلایل متعصبانه، کاملاً خرد کند.
قضاوت را هم می‌توان با دید منفی نگاه کرد. دلیل آن این است که وقتی می‌بینیم کسی، فردی دیگر را قضاوت می‌کند، به نظرمان می‌رسد که تصورات او سریع و بی‌فکر است و ناعادلانه و اغلب منفی‌بافانه تصور می‌کند که آن فرد نوع خاصی است و هیچ تلاشی برای شناخت او نمی‌کند. قضاوت کردن معمولاً برای بررسی تبعیضات نژادی و جنسیتی استفاده می‌شود.

قضاوت در دادگاه

قضاوت در دادگاه تصمیمی نهایی و رسمی است. وقتی می‌خواهیم یک قضاوت دادگاهی را توصیف کنیم، این واژه منفی یا مثبت دیده نمی‌شود زیرا تصمیماتی که در دادگاه اتخاذ می‌شود، جایز‌الخطاست اما ساختاربندی‌شده است و درمورد آن خوب فکر می‌شود. یک قضاوت در دادگاه ممکن است به تعهد یا بدهی‌های اتخاذشده با تصمیم دادگاه برگردد یا حتی فرد اصلی که این تعهد یا بدهی را لیست می‌کند.

قضاوت و تصمیم‌گیری

از قضاوت می‌توان بعنوان راهی برای توصیف گرفتن یک تصمیم استفاده کرد. کسی که تصمیمات خوب می‌گیرد معمولاً فردی با «قضاوت بهتر» یا «قضاوت خوب» قلمداد می‌شود. به این ترتیب، از قضاوت می‌توان به جای ارزیابی استفاده کرد. فرد می‌تواند یک موقعیت را با ارزیابی همه انتخاب‌های خود قضاوت کند. بعد از قضاوت یک موقعیت، می‌تواند تصمیم‌گیری کند که چه کاری باید انجام دهد. این یکی از اختیاری‌ترین راه‌های استفاده قضاوت است زیرا وقتی کسی موقعیتی را قضاوت می‌کند، از تمام زوایا آن را برسی می‌کند و بنا بر تصورات قبلی تصمیم‌گیری نمی‌کند.

مردمان - پورتال جوانان ایرانی  | تفاوت بین نقد و قضاوت

[ویدا@]

چگونه انتقاد كنيم تا نتيجه بهتري بگيريم؟

انتـقاد کنید نـه تحقیر ....



همه ما در برخورد و ارتباط با دیگران گاهی به مواردی برخورد می‌کنیم که دوست داریم نظرمان را درباره نوع رفتار، پوشش یا هر موضوع دیگری درخصوص خود آنها بیان کنیم؛ ولی تا به حال چندبار این کار را کرده‌اید و بعد پشیمان شده‌اید یا طرف مقابل را آزرده‌خاطر کرده‌اید؟

در این هنگام با خود فکر کرده‌اید که آیا درست بود که موضوع را با او در میان گذاشتم؟ آیا این مکان و زمان، موقعیت و زمان مناسبی برای طرح این موضوع بود؟ در واقع هدف من از بیان این موارد چه بود و... ؟ ما بارها توسط دیگران ارزیابی می‌شویم و خودمان نیز رفتار دیگران را ارزیابی می‌کنیم. بعضی از این ارزشیابی‌ها جنبه تشویقی و بعضی دیگر هم جنبه منتقدانه دارند. انتقاد از دیگران درصورتی که درست و هوشمندانه انجام شود می‌تواند بسیار مفید باشد اما اگر بجا و خوب بیان نشود هم می‌تواند ناراحت‌کننده و آزاردهنده باشد.

وقتی قصد داریم موردی را به کسی تذکر دهیم یا از او انتقاد کنیم بهتر است درنظر داشته باشیم ضمن تأکید بر نقاط قوت فرد، موارد ضعف او را هم خاطرنشان کنیم. بدین‌ترتیب شاید بتوانیم بیشتر به او کمک کنیم، ضمن اینکه او را هم آزرده‌خاطر نخواهیم کرد.

انتقاد درست

اما شرایط یک انتقاد درست چیست و چطور از یکدیگر انتقاد کنیم تا ضمن رنجش‌خاطر کمتر به نتیجه بهتری برسیم؟ برای اینکه بتوانیم نتیجه بهتری از انتقاد بگیریم بهتر است ابتدا دید درستی نسبت به آن داشته باشیم. فراموش نکنید شما هر شغل و مقامی که داشته باشید دیگران نسبت به شما، شیوه کار و برخوردتان انتقاداتی دارند. پس بهتر است با روحیه‌ای مثبت از انتقاد استقبال کنیم و هنگام شنیدن نظر دیگران درباره خودمان حالت تدافعی نداشته باشیم و در مقابل آن مقاومت نکنیم.

گاهی بهتر است خودمان بخواهیم دیگران رفتار و کارهای ما را ارزیابی کنند و صادقانه از آنها بپرسیم چگونه می‌توانیم کارهایمان را بهتر انجام دهیم. هنگامی هم که خودمان می‌خواهیم از دیگران انتقاد کنیم از خود بپرسیم دقیقا چه چیزی را می‌خواهم بگویم یا تغییر دهم و انگیزه اصلی من از انتقاد راجع به دیگران چیست و چطور می‌توانم به بهترین نحو این کار را انجام دهم.

نکته‌ای که باید قبل از هرگونه انتقادی از خود بپرسید این است که چگونه می‌توانم نظر و انتقاد خود را مطرح کنم تا دیگران پذیرای آن باشند؟ برای این کار بهتر است طوری نظر خود را بیان کنید که موجب اعتماد به‌نفس بیشتر طرف مقابلتان شود؛ مثلا به او بگویید: «مطمئنم که اگر اینگونه رفتار کنی حتما موفق می‌شوی چون تو سزاوار این موفقیت هستی.» بدین‌ترتیب ماهیت انتقاد شما به جای سرکوب‌گرایی به سمت بهبودگرایی سوق می‌یابد.

نکته مهم دیگری که هنگام انتقاد باید درنظر داشته باشید این است که از کلمات سرزنش‌آمیز و تحقیرکننده استفاده نکنید زیرا در غیراین صورت امکان کمی برای فهم مثبتی از آن باقی می‌ماند. به‌علاوه شما باید اعتماد او را جلب کنید و رفتارتان به‌گونه‌ای باشد که فکر نکند قصد دخالت در کارش یا توهین به او را دارید.

برخورد صحیح با انتقاد

معمولا ما از شنیدن نظر مخالف خود احساس خوبی نداریم و دوست داریم بیشتر از ما تعریف شود تا انتقاد! ولی اگر درباره انتقاد هم درست فکر کنید می‌توانید برخورد بهتری با آن داشته باشید و نتیجه بهتری از آن بگیرید. البته اهمیت انتقاد همیشه هم ثابت نیست؛ گاهی بعضی افراد قصد توهین و تحقیر ما را دارند. ما می‌توانیم با گذاشتن کمی وقت و دقت این دو را از هم تشخیص دهیم اما خودمان هم برای دستیابی به نقدی سازنده و شایسته از دیگران بهتر است این موارد را درنظر داشته باشیم:

هنگامی که می‌خواهید از کسی انتقاد کنید بهتر است خود او را هم در این کار شرکت دهید. بدین‌ترتیب هر دو به نتیجه بهتری می‌رسید؛ مثلا اگر فکر می‌کنید کسی خیلی زود عصبانی و ناراحت می‌شود، به او بگویید: «تا حالا فکر کرده‌ای چرا اینقدر زود عصبانی می‌شوی؟ این‌طوری اوقات سختی خواهی داشت. تو زیادی به‌خودت سخت می‌گیری. اینکه اجازه می‌دهی دیگران آسان تو را برنجانند و تحت‌تأثیر قرار می‌گیری خیلی تو را آزار می‌دهد. بیا ببینیم برای اینکه اوقات بهتری داشته باشی و کمتر اذیت شوی چه کار می‌توانی بکنی و...».
بدین‌ترتیب او می‌بیند شما صلاح او را می‌خواهید؛ به‌علاوه نتیجه بهتری هم می‌گیرید چون شاید وقتی هر دو با هم رفتار او را بررسی کنید به نتیجه بهتری هم برسید.


هنگام انتقاد، طرف مقابل را با شخص دیگری مقایسه نکنید چون علاوه بر اینکه نمی‌توانید نتیجه مطلوبی از کار خود بگیرید باعث دلگیری و دلخوری او می‌شوید و ممکن است با واکنش‌های نامناسبی هم مواجه شوید.
هیچ‌گاه فکر نکنید نظر شما حتما درست است و دیگران باید بدون چون و چرا آن را بپذیرند. شما فقط می‌توانید نظرتان را بیان کنید و به آنها اجازه دهید خودشان در مورد صحیح یا غلط بودن آن تصمیم بگیرند.
هنگام انتقاد از دیگران توجه داشته باشید که به آنها بی‌احترامی نکنید. حتی اگر رفتار دیگران شما را ناراحت کرده، دلیلی ندارد شما هم آنها را برنجانید؛ زیرا در این صورت مشکلی به مشکل قبل اضافه می‌کنید و به نتیجه دلخواه خود هم نمی‌رسید.

بهتر است انتقاد به‌صورت مستقیم و واضح بیان شود. در واقع شما باید به دیگران بگویید که دقیقا چه چیزی از آنها می‌خواهید. برای این کار بهتر است خودتان بدون هیچ واسطه‌ای و بدون حضور دیگران نظرتان را مطرح کنید؛ مثلا اگر دوستتان همیشه بدقولی می‌کند یا دیر سر قرار حاضر می‌شود، به‌طور مشخص به او بگویید که این رفتار او شما را ناراحت می‌کند و وقتتان را هدر می‌دهد.


هنگامی که می‌خواهید از کسی انتقاد کنید یا موردی را به او گوشزد کنید، موضوع را زیاد طولانی نکنید. در این صورت مخاطبتان علاوه بر اینکه خسته می‌شود، فکر می‌کند شما دارید به او امر و نهی می‌کنید یا می‌خواهید در کارش دخالت داشته باشید. ضمنا حتما زمان و مکان مناسبی را برای این کار درنظر بگیرید؛ مثلا بهتر است موضوع را به تنهایی و نه در میان جمع با طرف مقابلتان مطرح کنید و زمانی را برگزینید که او آمادگی شنیدن حرف‌هایتان را داشته باشد و بتواند به خوبی گوش بدهد. همچنین به‌خاطر داشته باشید که با عصبانیت از کسی انتقاد نکنید زیرا ممکن است تحت‌تأثیر احساسات و هیجانات قرار بگیرید و نتیجه‌ای هم نگیرید.

به طرف مقابل خود فرصت بدهید. هنگامی که می‌خواهید موضوعی را با کسی مطرح کنید، بعد از طرح چند سؤال به او هم فرصت دهید تا حرف‌هایش را بزند. بدین‌ترتیب مخاطب می‌تواند از خودش دفاع کند و در مورد موضوع مورد بحث توضیح دهد. به این صورت شاید متوجه شوید که سوءتفاهمی پیش آمده و نظرتان نسبت به موضوع مورد انتقادتان تغییر کند.
اشتباهات خود را بپذیرید. هنگامی که در میان حرف‌هایتان اقرار می‌کنید که خودتان هم اشتباهاتی دارید، طرف مقابلتان هم راحت‌تر می‌تواند اشتباهات خود را قبول کند. ضمنا سعی کنید علاوه بر انتقاد، به شایستگی‌های مخاطبتان هم توجه داشته باشید و آنها را بازگو کنید.

چطور بگویم...

با توجه به اینکه انتقاد نقش عمده‌ای در روابط اجتماعی ما دارد، چگونگی بیان آن نیز بسیار مهم است. متأسفانه معمولا آنچه می‌گوییم و نحوه گفتارمان هنگام انتقاد، به‌گونه‌ای است که نتیجه‌ای خلاف میل ما به‌دنبال دارد؛ یعنی اگر هدف ما از انتقاد، تغییر شرایط حاضر برای رسیدن به وضع بهتر است، اگر درست بیان نشود امکان دستیابی به آن وجود ندارد؛ یعنی هر یک از موارد ممکن است کاملا بجا و درست و بیانگر رفتار نادرستی باشد که می‌تواند مورد انتقاد واقع شود؛ اما نحوه گفتن آن و لحنی که از آن استفاده می‌کنیم می‌تواند به‌جای آنکه نتیجه مثبتی به‌دنبال داشته باشد باعث رنجش و کدورت مخاطب شود. به همین دلیل معمولا افراد تجربه خوبی از انتقاد کردن و مورد انتقاد واقع شدن ندارند؛ چون معمولا هنگام انتقاد به این مسائل توجه نمی‌شود. اما اگر انتقاد بتواند به ما کمک کند و تغییر مثبتی را به‌دنبال داشته باشد، چرا باید از آن بترسیم یا از آن فراری باشیم؟ این موضوع بیشتر به این دلیل است که ما چنان به جنبه‌های منفی انتقاد توجه داریم که جنبه سازنده‌اش را فراموش می‌کنیم، به‌علاوه اغلب نمی‌دانیم چگونه باید درست انتقاد کنیم.
تخریب نکنید!
همه ما قصدمان از انتقاد کردن رسیدن به رشد و نتیجه بهتر است. اما بعضی انتقادها در واقع هیچ هدف سازنده‌ای را دنبال نمی‌کنند؛ ناراحت کردن، خجالت دادن یا تحقیر کردن طرف مقابل از نتایج تخریبی این نوع انتقادها به شمار می‌روند.
شرمنده کردن دیگران به غیر از اینکه رفتاری غیراخلاقی است، روشی تخریبی در انتقاد هم به شمار می‌رود. همچنین این روش موجب بروز حالت تدافعی و مقابله به‌مثل هم می‌شود. بدین‌ترتیب به دوری باطل تبدیل می‌شود. در واقع استفاده از این روش می‌تواند انتقادی را که به راحتی قابل پذیرش است به انتقادی غیرقابل‌قبول تبدیل کند؛ مثلا هنگامی که در جمع دوستان به کسی می‌گویید: «فکر نمی‌کنی بیش از حد چاق شده‌ای! واقعا باید به فکر غذا خوردنت باشی. چطور متوجه نیستی...» مخاطب علاوه بر اینکه احساس شرمندگی می‌کند، درصدد برمی‌آید مقابله به‌مثل و به نوعی نیز کار خود را توجیه کند!

ارائه راهکار

وقتی موارد انتقاد به‌طور واضح مشخص نشده باشد احتمال کمی وجود دارد که انتقادشونده آن را بپذیرد و به آن عمل کند؛ مثلا اگر در محل کار کسی کارش را درست انجام نمی‌دهد باید دقیقا به او بگویید که کجای کارش ایراد دارد، چه کار باید بکند تا نتیجه بهتری بگیرد و چرا چنین مشکلی به‌وجود آمده؛ یعنی باید کاملا مشخص کنید اشتباه او چیست و برای تصحیح و جبران آن‌چه کاری باید بکند. در غیراین صورت وقتی شخصی نمی‌داند اشکال کار کجاست، فکر می‌کند حالا که هر کاری می‌کنم تغییری حاصل نمی‌شود، پس چرا اقدام خاصی درخصوص آن انجام دهم! ‌بنابراین این روش به جای آنکه باعث اصلاح شود، معمولا سبب تکرار ناخواسته اشتباه می‌شود. اما اگر با انتقادی که درباره تخصص و حرفه ما می‌شود واقع‌بینانه برخورد کنیم متوجه می‌شویم که برای ما فواید زیادی دارد و باعث ارتقای موقعیت شغلی‌مان خواهد شد.
بهتر است برای گرفتن نتیجه بهتر تا جایی که ممکن است از حالت آمرانه انتقاد بکاهید. انتقاد در محیط کار باید جو اطمینان‌بخشی به‌وجود آورد که بر پایه آن، بازدهی کار و روحیه افراد نه‌تنها صدمه نبیند بلکه بهتر هم بشود.بزرگ‌ترین مانعی که هنگام انتقاد در محیط کار باید به آن توجه داشته باشیم و آن را از سر راه برداریم تا بتوانیم نتیجه خوبی از آن بگیریم این است که نشان دهیم قصد تجاوز به قلمرو اختیارات یکدیگر را نداریم. متأسفانه حتی در مواردی که شما قصد کمک دارید، ممکن است دیگران فکر کنند می‌خواهید در کارشان دخالت کنید. پس باید به‌گونه‌ای رفتار کنید که همکارانتان در محیط کار انتقاد شما را به جای دستور، نوعی پیشنهاد همکاری تلقی کنند و آن را مرتبط با کار و مسئولیت شما بدانند.

هیچ‌کس کامل نیست

باید توجه داشته باشیم همه ما ایراداتی داریم و هیچ‌کس نمی‌تواند بدون ایراد و کامل باشد ولی تصویری که انسان از خود دارد باید به‌گونه‌ای باشد که بتواند با اعتماد به‌نفس به رفع معایب خود بپردازد. اما اگر به‌خاطر مشکلاتی که داریم دائم خود را سرزنش کنیم توان لازم را برای انجام صحیح کارها از دست می‌دهیم. در واقع باید بپذیریم که همه ما گاهی دچار خطاهایی می‌شویم و اشتباهاتی می‌کنیم اما نفی احساسات درست و بجا از ابراز عواطف سالم و ضروری هم جلوگیری می‌کند.

سرزنش کردن بی‌دلیل خود به‌خاطر بعضی احساسات باعث می‌شود فکر کنیم هیچ کاری از ما برنمی‌آید و بسیار ناتوان هستیم. بنابراین سعی کنید همیشه در انتقاد از خود یا دیگران با توجه به همه عوامل، شرایط و موقعیت‌های موجود نظر بدهید و انصاف را رعایت کنید.

همشهری آنلاین: انتـقاد کنید نـه تحقیر