2 -مفهوم خلاء وجودي در نظريه فرانكل

[مدیرهمدردی]

مفهوم خلاء وجودي در نظريه فرانكل

خلاء‌وجودي
خلاء وجودي يك پديده ي بسيار گسترده و شناخته شده ي سده بيستم است. اين مساله حاصل دو عاملي است كه انسان در گذرگاه تاريخي خود براي رسيدن به مقام انسانيت از آن چشم پوشيده است
1 - نخست اينكه بشر پس از تكامل ، و جدايي از حيوانات پست تر، سائقه ها و غرايزي كه رفتار حيواني او را جهت مي بخشيد و هدايت مي كرد و ضمنا حافظ او نيز بود از دست داد و انسان مجبور شد كه فعالانه به انتخاب آنچه انجام مي دهد بپردازد.

2 - ديگر، در تحولات اخير انسان متحمل ضايعه ي ديگري نيز شده است و آن اينكه ديگر آداب و سنن و ارزشهاي قالبي رفتار او را هدايت نمي كند.

هر چه تاثير دين و يا قراردادهاي اجتماعي كاهش يابد، انسان مسوول تر و تنهاتر مي شود. حالا ديگر غريزه اي به او نمي گويد كه چه بايد كرد. و سنتي نمي گويد كه چگونه بايد رفتار كرد و گاه حتي نمي داند كه در آرزوي انجام چه كاري است. در عوض او يا در آرزوي انجام كاري كه ديگران مي كنند، كه موجب پيروي و همرنگي با جماعت مي گردد و يا كاري را مي‌كند كه ديگران از او مي خواهند و مطالبه مي كنند. كه اين نيز خود تن سپردن به ديكتاتوري و تبعيت مطلق است. اين خلا وجودي اغلب به شكل ملالت و بي حوصلگي پيوسته خودنمايي مي كند، اين مطالب منطبق بر گفته شوپنهاور است كه : «بشر محكوم ابدي كشمكش ميان دو قطب متضاد پريشاني و اضطراب از يك سو و اندوه و ملال از سوي ديگرست.» در حقيقت امروزه ملالت و بي حوصلگي بيشتر از اضطراب و پريشاني مردم را راهي مطب روان پزشكان مي كند، و اين مساله به گونه اي روز افزون شدت مي گيرد.

ماشيني تر شدن شكل زندگي امروزي به بحران شدت مي بخشد، زيرا با كم كردن ساعات كار، اوقات فراغت يك كارگر متوسط زيادتر مي شود و بدبختانه بيشتر اين افراد نمي دانند كه با اوقات فراغت خود چه كنند.

نمونه ي ساده و آشكار اين مساله چيزي است كه به آن «نوروز يكشنبه» مي گوييم. (شبیه دل تنگی و غمگینی عصر جمعه در کشور ما)
نوروز يكشنبه ها، افسردگي ويژه اي است كه در اين روز به خصوص چون افراد به كار اشتغال ندارند، به سراغ آنان مي آيد. و علت آن تهاجم انديشه هايي است، كه شخص در روزهاي كار و مشغله اكثرا به آن نمي انديشد و در روز تعطيل متوجه مي شود، كه از زندگي خود خشنود نيست و معنا و ارزشي كه اين همه تلاش و زحمت را توجيه كند، وجود ندارد.
تنها شمار معدودي را كه دست به خودكشي مي زنند، نبايد از قربانيان اين خلا وجودي به حساب آورد، بلكه پديده هاي بسياري از جمله الكليسم، بزهكاري جوانان نيز از عواقب همين احساس نامطبوع هستند. بحران هاي كهولت و دوران بازنشستگي را نيز مي توان از اين زاويه بررسي كرد.(* نلسون، 2001)







===========
منبع:

Nelson-Jones.Richard.(2001).Theory and Practice of counselling & Therapy.London and New York:Continuum*