قناعت

[باغبان]

به نام خدا




سلام




قناعت در لغت به معنی خرسندی، بسنده کردن به مقدار کم، صـرفه جـویی و خشـنودی نفـس است به آنچه از روزی و معاش قسمت او می شود ودر عرف قدما مرادف اقتصاد است (معین، 1388 :ج2 :ص2731 ) .
صاحب کتاب«اخـلاق ناصـری» در تعریـف قناعـت چنـین مـیگویـد: «قناعت آن بود که نفس آسان فراگیرد امور ماکل و مشارب و ملابس و غیر آن، و رضا دهد بـه آن چه سد خلل کند از هرجنس که اتفاق افتد» (طوسـی، 1373 :ص114 ) .
نراقـی مـینویسـد: «قناعت یک ملکۀ نفسانی است که به موجب آن، انسان به نیاز خود از اموال، رضایت میدهـد و خود را براي تحصیل بیشتر از آن به مشقت نمیاندازد» (نراقی، 1387 :ص230) .
کاشانی قناعت را از صفات اخلاقی قلمداد میکند که باعث فراغت و راحتی ابدی و عزت سرمدی میگردد: «و آن [قناعت] عبارت است از وقوف نفس بر قلت و کفایت و قطع طمـع از طلب کثرت و زیادت ،،، و هرنفس بدین صفت متصف شد و بدین خلق متخلق گشت، خیر دنیـا و آخرت و گنج قناعت و فراغت بر وي مسلم داشتند و راحـت ابـدي نصـیب او گردانیدنـد. » (کاشانی، 1389 :ص244 ) .

در روایاتی گوناگون نیز، به قناعت توجه ویژه ای شده است، بر مبنای کلام نـورانی رسـول خدا (ص)، قناعت؛ راضی بودن به حد کفاف است.
در روایتی از پیامبر (ص)، از جبرئیل سؤال کردند: «تعبیر قناعت چیست؟
جبرئیل پاسخ داد: قناعت راضی بودن به همان مقداري است کـه از دنیا نصیب شخص مـیشـود، بـه کـم قـانع اسـت و از خداونـد نیـز سپاسـگزاري مـیکنـد (حرعاملی، 1385 :ص185 ).
قناعت برمبنای کلام علوی، غایت میانه روی است «غایۀَ الا قتصـاد القَناعۀُ»: غایت میانه روی ، قناعت ورزی است (محمدي ريشهري، 1385 :ص234 ) .
امام صادق (ع) نیـز، قناعـت را، راضـی بـودن بـه آنچـه خداونـد روزي انسـان مـیکنـد، تفسیرکرده و شخص قانع را، بی نیازترین مردم معرفی میکند: «من قَنَـع بِمـا رزقـه اللهُ فَهـو مـن اَغنی النّاس» (کلینی، 1388 :ص115 ).
اما در حوزه ادبیات، شعر فارسی در طی تاریخ، همـواره محملی براي بیان آراء تربیتی بوده و با این حساب میتـوان آن را دسـتکـم، در مـواردي کـه شاعر نگاه خاص و یگانه ای به تعلیم وتربیت داشته، به عنوان نوعی بیان ادبی برای جلـوه هـای اخلاق و تربیت دانست. شاعران زیادي در باب قناعت سخن رانده اند، از جمله مولانا .


روش کار در این مقاله به این صورت هست که گزاره هایی بیان میشه و سپس با توجه به آن ، اصل تربیتی اون بررسی میشه .
ان شالله در انتهای تاپیک ، منابع استفاده شده بیان خواهد شد .