اناتومی مغز

علم آناتومی[attachment=371]
علم آناتومی علم وسیعی است و همین مقوله مرا برای این که از کجا شروع کنم دچار مشکل می کند.من در این وبلاگ سعی میکنم که راجع به بیشتر دستگاهها و احشاء بدن سخن بگویم و مطالبی را برای شما تبیین کنم.ولی قسمتهایی که در این وبلاگ بیشتر به آن خواهیم پرداخت :

آناتومی مغز (بررسی حواسّ مختلف)،آناتومی دستگاه گوارش، آناتومی دستگاه گردش خون،آناتومی دستگاه عضلانی و اسکلت بندی،و همچنین مطالبی در باره ی دستگاه هورمونی و ...


سلّول عصبی (نورون)...۱ [attachment=372]
سلّولهای عصبی یا نورون ها سازندگان دستگاه عصبی مرکزی و محیطی هستند.هر نورون از یک جسم سلّولی که دارای اندامکها میباشد تشکیل شده که جسم سلّولی نورون بر خلاف یاخته های دیگر دارای زایده یا زایده هایی میباشد.که به این زایده ها دندریت و در نورون حرکتی(که بعدا" راجع به آن خواهیم گفت) به طویلترین آنها آکسون میگویند البته آکسونها برای انجام کارهای به خصوصی تخصّص یافته اند.

جسم سلّولی:جسمی که در سلّول های دیگر هم مشترک بوده و شامل هسته و اندامکهای معمولی هر سلّول است.هسته که همانطور می دانید مرکز فعّالیتهای سلّول و حامل مهمترین مولکول سلّول(DNA) میباشد.و همچنین اندامکهایی که در سلّول پراکنده اند مانند:

میتوکندریها:نیروگاه سلّول برای تولید انرژی

ریبوزومها:مولّدان پروتیین

لیزوزوم:گوارش دهنده و به عبارتی کشتارگاه سلّول

سانتروزوم:تنظیم کنندهء تقسیم سلّولی

و...(در آینده در تشریح کامل سّولهای بدن دراین باره کاملا" توضیح خواهیم داد.)

دندریت:شاخکهای کوتاه منشعب متّصل به جسم سلّولی(نورون حرکتی) و یا شاخک بلند متّصل به جسم سلّولی(در نورون حسّی و به جای آکسون) هستند که به طور کلی کار ارتباطات را بر عهده دارند.

آکسون:رشته ای بلند متّصل به جسم سلّولی در نورون حرکتی که در غلافی از چربی و پروتیین و سفید رنگ که میلین نام دارد است.این رشته پیام عصبی را حمل کرده و در انتهای منشعب خود به کمک فضای سیناپسی(فضایی بین منشعبات آکسون و دندریت های سلول گیرنده) و به مدد حامل های شیمیایی پیام ،آن را انتقال میدهد.
محافظت از دستگاه عصبی مرکزی
محافظ مغز و نخاع

از نکاتی که می توانیم راجع به نورون ها بگوییم این است که آنها تنها یاخته های بدن هستند که تکثیر نمیشوند.بنابراین چون هر سلّول عصبی جایگزینی ندارد،این دستگاه به مرور فرسوده میشود.به همین دلیل این دستگاه و به خصوص قسمت مرکزی آن به حفاظتی قابل اعتماد نیاز دارد.به جز جمجمه و ستون فقرات و استخوان تیرهء پشت و همچنین پوست لایه های محافظ دیگری نیز مغز و نخاع را در بر میگیرند که مننژ نام دارند.مننژ که به عبارتی میتوان آن را لایهء محافظ دستگاه عصبی مرکزی نامید خود سه بخش دارد.درونی ترین لایه نرمشامه نام دارد.لایهء بعدی عنکبوتیه وسرانجام بیرونی ترین لایه سختشامه نامیده میشود.سختشامه حالتی مانند چرم دارد و به عنوان برونی ترین مننژ نقش مهمّی در محاظفت مغز و نخاع دارد درسخت شامه شریان هایی به نام سینوس وجود دارد که کار مادّه رسانی را انجام می دهد .لایه های بعدی متشکّلات نرم تری را شامل میشوند.در بین دو لایهء عنکبوتیه و نرمشامه مادّه ی شفافی به نام آبگون وجود دارد که به خوبی از مغز و نخاع محافظت می کند)این ماده همان مادّه ای است که در بطنها وجود دارد(.

بیماری مننژ

در صورتی که میکروب در درون لایه ها )مننژ(نفوز این تشکیلات دچار عفونت میشوند که به این بیماری مننژیت میگویند.کاهی مننژیت باعث تورّم در مننژ و ایجاد فشردگی در بافت مغز و نخاع گردیده که در این پدیده ممکن است تعداد زیادی از نورونهای دستگاه اعصاب مرکزی از بین برود.

جداسازی قسمتها

در دوران شکل گیری جنین مقداری از سخت شامه به درون مغز و نخاع نفوذ می کند و قسمتهای مختلف آن را به صورت لایه های نازکی جدا میکند.مانند چادر مخچه و ...

مرگ نورون ها

همانطور که گفتیم سلّول های عصبی بر خلاف سایر سلّولهای بدن تکثیر نشده و زیاد نمی شوند.بدیهی است که بر اثر گذشت زمان نورون ها کم کم از بین میروند.بنابراین دلیل بروز بسیاری از اختلالات ذهنی و فکری و همچنین عملی در پیری مرگ نورون هاست.همچنین عوامل دیگری مثل ضربات شدید به مغز)ضربه مغزی(نیز میتواند باعث از بین رفتن بخشی از بافت مغز شود.البته چون عامل کارهای طبیعی مانند تنفس، گردش خون، گوارش و ... مخچه است تا زمانی که مخچه کار میکند انسان از نظر مغزی نمی میرد البته در صورت فرسودگی شدید مغز انسان حالت هوشیار خود را از دست میدهد.البته در بعضی از ضربه ها یا فرسودگی های خفیف که یکی از نیمکره ها آسیب می بیند شخص کم کم یاد می گیرد چگونه از مخ یا نیمکرهء دیگر استفاده کند). راجع به کاردقیق هر یک از نیمکره های مخ بعدا" می پردازیم )


مخچه

در بخش دستگاه اععصاب مرکزی از یکی از اعضای مهمّ مغز چیزی نگفتم و آن مخچه بود.مخچه حدود یک هشتم مغز حجم دارد و در قسمت عقب ساقهء(تنه)مغز قرار دارد.کار مخچه انجام فعّالیّت هایی در رابطه با تعادل و کار ماهیچه هاست.بنابراین کار یا حرکات جالبی که در سیرک می بینیم همه را باید مدیون مخچهء فر نمایش دهنده باشیم.

دستگاه اعصاب محیطی
بهتر است قبل از اینکه این مطلب را شروع کنم راجع به عصب توضیحاتی بنویسم.عصب بر خلاف تصوّر بسیاری از شما سلّول نیست بلکه نوعی دستهء سلّولی به شمار می آید. به عبارتی هر عصب از تعداد زیادی نورون های حسّی یا یاخته های عصبی تشکیل شده که توسّط غلافی به یکدیگر متّصل شده اند و هرکدام به هدفی مشترک می روند.واگر آکسون ها را بتوان دید آنها را در عصبها می توان پیدا کرد.در هر عصب هزاران ارتباط د ندریتها(در تشریح سلّول عصبی به طور کامل راجع به آنها می نویسم) وجود دارد.

و امّا دستگاه اعصاب محیطی 31 جفت عصب خارج شده از نخاع ومنشعبات آنها را دستگاه اعصاب محیطی میگویند.کار دستگاه اعصاب محیطی نسبت به مرکزی بسیار ساده تر است و عصبهای آن را عصبهای حسّی و حرکتی تشکیل می دهند.در زیر پوست ما هزاران عصب حسّی (عصب:درد،فشار،و… و همچنین در اندامهای حسّی عصب: بویایی،شنوایی،چشایی،بساوا یی،بینایی،تعادل)وجود دارند که در صورت وجود محرّک تحریک شده و پیغامهایی را به مغز و نخاع می فرستند.در واقع دستگاه اعصاب محیطی به عنوان رابطی دستگاه عصبی مرکزی مغز:مرکز فعّالیّت های بدن که 12جفت عصب از آن منتشر می شوند و به اعصاب جمجمه ای معروفند.مغز از اجتماع تعداد زیادی نورون واسته تشکیل شده است که پیامهایی را که حواسّ مختلف بدن از طریق نورون ها و یا یاخته های حسی به آن می فرستند را تعبیر و از طریق نورون های حرکتی به ماهیچه ها می فرستد.البته لازم به ذکر است که نخاع،عضو دیگر دستگاه عصبی مرکزی نیز بخشی از این کار را انجام میدهد.

مغز منشاء تمام افکار،گفتار،و از همه مهم تر حافظهء ما می باشد.مغز از یک عضو بزرگ به نام مخ تشکیل شده که این عضو از طریق زایده ای به نام جسم پینه ای به دو نیم کره ی بزرگ تقسیم می شود.مخ بزرگترین عضو مغز است که تمام سطح آن را پوشانده است،لایهء خارجی مخ که لایهء خاکستری نام دارد و خاکستری مایل به صورتی است.این لایه که خارجی ترین لایهء مغز است حالتی شبیه مغز گردو داردو همین حالت آن به زیاد شدن سطح تماس آن کمک میکند.لایهء داخلی مخ را لایهء سفید تشکیل می دهد.عضوهای دیگر مخ را بطنها نیز تشکیل می دهند و شامل مادّهء شفّافی به نام آبگون می باشند.این بطنها به عنوان تشکی محافظ،بخش داخلی مغز را حفاظت می کنند.از اجزای دیگر مهمّ مغز :

هیپوتالاموس:پردازندهء بسیاری از پیام های حسّی و همچنین حسّ گرسنگی وحسّ چشایی می باشد و درتعبیر آنها نقش اساسی را ایفا می کند.(راجع به هیپوتالاموس و کار آن بعدا" به طور مفصّل خواهیم نوشت.)

بادامک مغز:این عضو در واقع مادر هیپوتالاموس بوده و هیپوتالاموس از آن منشاء میشود،و کار آن نیز پردازندگی اطّلاعات حسّی است.

و همچنین اعضایی مانند هیپوکامپوس و تالاموس...

بخش دیگر عمدهء مغز ساقهء مغز است که کنترل کنندهء بسیاری از اعمال خودکار بدن مانند تنفّس،تپش قلب،و همچنین گوارش است.این اعمال توسّط دو دستگاه بسیار هماهنگ که عدم هماهنگی آنها سبب اختلال می گردد انجام میگردد که سمپاتیک و پاراسمپاتیک نام دارند(راجع به کار این دو عضو هم بعدا" مفصّلا" می پردازیم)

ساقهء مغز ازاجزایی مانند مغز میانی که کار اصلی را آن بر عهده دارد وبصل النّخاع که درست قبل نخاع قرار دارد و دو عصب اصلی مغز در آن نقطه یکدیگر را قطع میکنند تشکیل می کنند.

وامّا طناب نخاعی:عضو دیگر دستگاه عصبی مرکزی که به طور کلی 31جفت عصب از آن منتشر میشود وکار آن نیز فرستادن پالسهای حرکتی به ماهیچه های دست و پا وهمچنین مثانه و... می باشد.
[attachment=373]
:103:یادت نره:72: