احساسات کودکان را دریابیم
احساسات كودكان را دريابيم جام جم آنلاين: برقراري ارتباط با فرزندان بويژه در سن كودكي از اهميت خاصي برخوردار است؛ زيرا در اين زمان نه‌تنها به نيازهاي عاطفي آنها در زمان حال پاسخ داده ميشود، بلكه زير بناي ارتباط اجتماعي آنها در سال‌هاي بعد را نيز تشكيل مي‌دهد. روحيات كودكان برخلاف تصور بسياري افراد، پيچيدگي‌هاي خاص خود را دارد. گاهي اوقات كودك درباره چيزي صحبت ميكند، ولي هدفش چيز ديگري است.
بسياري از گفتگوهاي كودكان معاني پنهاني دارد كه آگاهي از آنها كمك شاياني به والدين و بزرگ‌ترها ميكند. براي مثال وقتي با فرزندتان به جايي مي‌رويد و بدون توجه به او مرتب از فرزندان و كودكان ديگر تعريف مي‌كنيد، كودك احساس ميكند به طور غيرمستقيم در حال زير سوال بردن وي و خط و نشان كشيدن براي او هستيد.
وقتي مي‌گوييد دوستانت چه اتاق‌هاي مرتبي دارند؛ او اين پيام را مي‌گيرد كه اگر تو اتاقت را مرتب نكني اتفاق خاصي برايت مي‌افتد.
بسياري اوقات وقتي كودكان سوالي مطرح مي‌كنند توقع ندارند پاسخ‌هاي طولاني و منطقي ما را بشنوند، زيرا وقتي پاسخ طولاني و با جزييات ميشود بتدريج توجه كودك نسبت به صحبت‌ها كم ميشود.
در چنين مواردي والدين عموما قصد دارند با پاسخ دادن به كودك، راهنمايي‌هاي ضمني خود را نيز مطرح كنند؛ در صورتي كه كودك اين موارد را دستوراتي بيشتر نمي‌بيند. در چنين مواردي، بهترين كار اين است كه نشان دهيد احساسات او را درك كرده‌ايد، بدون اين كه او را مورد سرزنش قرار دهيد و در لاك دفاعي فرو ببريد.
احساسات كودك از اتفاقات
وقتي درباره يك اتفاق يا مساله‌اي با كودك صحبت مي‌كنيد فقط نسبت به خود مساله واكنش نشان ندهيد، بلكه نسبت به احساسات كودك در مورد آن مساله و خودش و پيرامونش هم توجه نشان دهيد.
براي مثال وقتي كودكي به مادرش مي‌گويد كه شما به برادرم بيشتر از من هديه مي‌دهيد، ممكن است مادر تصور كند بايد ابتدا شكايت او را رد و اين موضوع را تكذيب كند و توضيح دهد كه سن و نيازهاي برادرش با او متفاوت است و قول بدهد جبران كند.
اما درست‌تر اين است كه مادر بدون توضيح و تشريح مفصل درك كند كه كودك خواستار عمق روابط بيشتر با مادر است نه تعداد بيشتر هديه‌ها. پس او را در آغوش بگيرد و بگويد به تو هم هديه‌هاي بيشتري مي‌‌دهم تا مساله به خوبي و خوشي تمام شود، زيرا در اينجا كودك متوجه دقت و توجه مادر نسبت به تامين نيازهاي عاطفي‌اش ميشود.
در مواردي شبيه اين، كودك قصد ندارد حادثه يا واقعه را مورد بررسي قرار دهد بلكه مي‌خواهد احساسش را بيان كند.
در موردي ديگر، كودكي دبستاني به مادر مي‌گويد: «امروز يكي از بچه‌‌هاي بزرگ‌تر دوستم را به درون جوي آب هل داد.» او از بيان اين موضوع نميخواهد در مورد جوي آب و خيس شدن دوستش صحبت كند، بلكه قصد دارد ترسش را از اين كه او را هم هل دهند، نشان دهد. در اين مورد مادر مي‌تواند با آرامش بگويد: «اين مساله تو را ناراحت كرده؟ مي‌ترسي اين اتفاق براي تو هم رخ بدهد؟».
گاهي اوقات كودك، محبت و نوازش والدين را مي‌خواهد، اما در ظاهر خواهان چيزهاي ديگر است. براي مثال وقتي كودك چند ساعتي والدين را نديده است با ورود آنها شروع به بهانه‌گيري براي چيزهاي مختلف ميكند و والدين با دادن هر چيزي با بهانه جديدي روبه‌رو مي‌شوند.
اين مساله در مورد پسرها و پدرها بسيار اتفاق مي‌افتد. وقتي پسر نياز به محبت و نوازش پدر دارد شروع به اذيت ظاهري و حتي مشت زدن و جلب توجه كردن پدر ميكند. در چنين مواردي او واقعا نميخواهد پدر را عصباني كند، بلكه مي‌خواهد بگويد من به شما و محبت شما نياز دارم. به من توجه بيشتري كنيد.
تاييد و تكذيب لازم نيست
نكته قابل توجه اين است كه وقتي كودك درباره اتفاقات صحبت ميكند منظورش احساس دروني او از آنهاست، اما وقتي راجع به خودش صحبت ميكند بهتر است او را تاييد يا تكذيب نكنيم، بلكه به جزييات بپردازيم.
براي مثال وقتي مي‌گويد رياضي من خوب نيست بهتر است بگوييم رياضي درس ساده‌اي نيست و برخي مسائل آن مشكل است، اما مهم اين است كه تو سعي خود را مي‌كني تا كارت را به بهترين شكل انجام دهي.
به اين ترتيب او خيالش راحت ميشود و واقعا تمام سعي خود را ميكند. در چنين مواردي اين كه ضعف او را در رياضي تاييد كنيم و بگوييم «بله تو در رياضي ضعيف هستي، ولي شايد با كمك ما و معلمت بتواني بهتر شوي» نه تنها كمكي به او نمي‌كند بلكه به عزت نفس او نيز صدمه مي‌زند و موجب ميشود اعتماد او نسبت به خودش و شما كم شود.
كودكان احساسات متضاد دارند
شايد پذيرش اين مساله مشكل باشد، اما كودكان احساسات متضادي دارند. در يك لحظه ممكن است ما را دوست داشته باشند و در عين حال از ما بدشان بيايد.
مي‌توان با بيان احساسات متضاد كودك، موجب رهايي او از بسياري از ناراحتي‌ها و اضطراب‌ها شد. توجه داشته باشيد كه اين بيان بايد آرام و منطقي باشد تا مفيد واقع شود.
به جاي اين كه به كودك بگوييم معلوم نيست چه احساسي داري. تصميم خودت را بگير. بالاخره برادرت را دوست داري يا نه؟ بهتر است بگوييم به نظر مي‌رسد در مورد برادرت دو احساس مختلف داري. هم او را دوست داري و هم از او بدت مي‌آيد. همه احساس‌هاي تو چه خوب و چه بد طبيعي هستند و وجود دارند و بايد آنها را پذيرفت.
والدين براي كودكان مثل آيينه هستند. آيينه ما را همان گونه كه هستيم نشان مي‌دهد و قضاوت نمي‌كند. پس بايد مثل آيينه بود. اگر قرار بود آيينه مرتب بدي‌ها و زشتي‌هاي ما را گوشزد كند ديگر جلوي آيينه نمي‌رفتيم.
پس در مورد كودكان نيز بهتر است احساسات آنها را همان گونه كه هست بپذيريم و ارزيابي و نصيحت نكنيم. وقتي كودك عصباني است به جاي سرزنش و انتقاد از او بهتر است بپذيريم كه احساس خوبي ندارد و عصباني است و اين يك احساس طبيعي است. پس او را مجبور به تغيير نمي‌كنيم و با آگاهي از وضعيت، رابطه خوبي براي آرامش بيشتر و اعتماد او به خودش و ما برقرار مي‌‌كنيم.
منبع: جام جم آنلاين
