موضوع: چگونه خود را باور کنیم؟

عزت نفس یك ماهیت درونی است نه حالت ساكن و قابل لمس كه بتوان آن را مستقیما مشاهده و ارزيابی كرد.
در اختیار داشتن بعضی از الگوهای قابل مشاهده در زمینه‌ی حسن عزت‌نفس، انگیزه شما را برای رسیدن به هدفتان تقویت حواهد كرد. حال این سوال پیش می‌آید كه چگونه می‌توان فردی را با حسن عزت‌‌نفس قوی تشخیص داد؟ بعضی خصوصیات ظاهری و رفتاری آن‌ها عبارت است از:
1) حتی در زمان‌های چالش‌های سخت در ظاهر راحت و كنترل‌شده عمل می‌كنند.
2) همیشه با آراستگی در دید عموم قرار می‌گیرند و نشاط و سلامت خود را نشان می‌دهند.
3) از لحاظ فكری و جسمی پرانرژی هستند و هدف مشخصی دارند.
4) ظاهر و باطن یكسانی دارند.
5) مثبت و خوش‌بین هستند.
6) مستقلا و خودمختار عمل می‌كند و در قبال كارهای خود مسئولانه عمل می‌كنند.
7) صمیمی و قابل اعتماد هستند و از خوشبختی دیگران ناراحت نمی‌شوند.
8) از حق خود دفاع می‌كنند در عین حال حق دیگران را ضایع نمی‌كنند.
9) به خود می‌اندیشند و در كنار موفقیت‌ها، معایب خود را دیده و در رفع آن می‌كوشند.
بنظر می‌رسد به محض اینكه ما خود را بعنوان یك فرد احساس كردیم دانه‌های عزت‌نفس در ما جوانه می‌زند. گاهی عزت نفس ما قوی و گاهی ضعیف می‌شود و البته در این زمینه دوران كودكی ما نیز بسیار حائز اهمیت می‌باشد زیرا عادت‌‌های اصلی ما در آن زمان شكل می‌گیرد.


چند نمونه از عواملی كه عزت‌نفس كودكان را كاهش می‌دهد عبارت است از:
1) بی‌توجهی به آن‌ها و احساساتشان
2) مورد تمسخر و تحقیر قرار گرفتن
3)‌برطرف نشدن نیازهای اساسی آنها
4)‌مقایسه كردن آن‌ها با دیگران
5) حمایت بیش از حد
6) تنبيه بیش از حد و ...


بررسی‌ها نشان داده‌اند كودكانی كه در معرض چنین ضربه‌هایی قرار می‌گیرند در دوران بزرگسالی از دو مسئله به‌شدت رنج می‌برند:


1) حالت شخصیت قربانی: هیچ قدرتی برای دفاع از خود ندارد و خوشبختی‌های خود را ناپایدار می‌پندارند و هیچ انگیزه‌ای برای رسیدن به خواسته‌هايشان نخواهند داشت
2) نقص در مهارت‌های اجتماعی و شخصیتی: قادر به حفظ روابط خود نیستند و اعتمادبه‌نفس ندارند و حتی در برابر تحسین دیگران دستپاچه می‌شوند
اما در زندگی روزمره كنونی حتی اگر دوران كودكی لذت‌بخشی داشته باشیم ممكن است عزت‌نفسمان آسیب ببیند و بعضی از مواردی كه به عزت‌نفس در بزرگسالی اسیب می‌رساند عبارت‌اند از: مورد بی‌توجهی و عدم پذیرش قرار گرفتن، مورد قضاوت غيرمنصفانه قرار گرفتن، فریب خوردن بخصوص از طرف فردی معتمد و …
و البته نباید تسلسلی كه به محض دریافت یكی از این ضربه‌ها در ما آغاز می‌شود را فراموش كنیم. آسیب این ضربه‌ها بر افراد مختلف، متفاوت است و بستگی به عواملی از جمله: شدت ضربه و میزان قدرت و وضعیت اجتماعی، سلامتی جسمانی ما، كیفیت مهارت‌های خود حفاظتی كه ما را قادر می‌سازد به مقابله بپردازیم و توانایی ما برای مقاومت، دارد.
بنابراین امری ضروری است بدانیم در دفاع از عزت‌نفس خود، چگونه باید از روش‌های موثر هدف‌دار و حتی جسورانه استفاده كنیم.

ده كلید طلایی عزت‌نفس


بسیاری از ما در صورتیكه فلسفه‌ی كاری كه انجام می‌دهیم بدانیم احساس تعهد بیشتری نسبت به آن خواهیم كرد. ما در این فصل به بررسی اصول بنیادین پرورش عزت‌نفس می‌پردازیم.
1)بررسی دقيق: قبل از ایجاد هرگونه تغییری، منطقی است كه مطالعه دقیقی از وضعیت موجود داشته باشیم
2) توضیح: زمانیكه كه اطلاعات خود را جمع‌آوری كردیم، باید آنها را تا حد امكان تجزیه و تحلیل كنیم و مسئولیت هر آنچه را نتوانستیم تغییر دهیم به دیگران واگذار كنیم.
3) عشق: دوست‌داشتن خود باید به سرعت و كاملا در تمامی روش‌های عملی و قابل‌اجرا در نظر گرفته شود.
4) تمركز: باید در هر برنامه شما تنها بر روی یك مسئله تمركز كنید و به عمق آن توجه كنید
5) تصور: ایجاد تصویری روشن كه شخصیتی كه مایل به رسیدن به آن هستید باعث ايجاد انگیزه و پیشرفت می‌شود
6) خط ‌مشی: طرح و برنامه خود را با یك سازماندهی عالی تقویت كنید. در كنار هر هدف طولانی‌مدت سه هدف كوتاه مدت داشته باشید.
7) محرك‌ها: شناختن محرك‌های كاهش عزت‌نفس در ما، كمك می‌كند اقدام های مناسب را در مورد آنها انجام دهیم.
8) تشویق: از آنجا كه افراد با عزت‌نفس ضعیف از تشویق كردن خود غالبا پرهیز می‌كنند.ما همواره نیازمند فردی هستیم كه دائما شما را به خاطر پیشرفت‌هايتان تشویق كند.
9) تجربه: مطمئن‌ترین راه برای آزمودن روش مناسب برای تقویت عزت‌نفس، تجربه شخصی آن است .
10) ارزیابی: باید بطور منظم و كامل پیشرفت‌های خود را ارزیابی كنید.