یک فنجان روانشناسی برای کودک

[طنین باران]

« بسم الله الرحمن الرحیم »

در این تاپیک مطالب و عکس نوشته های روان شناسی در زمینه کودک قرار میدهم
ان شاءالله همه مون بهره ببریم . مطالب این تاپیک از خانم دکتر فاطمه کوهپایه زاده هست.

از همین پست اول شروع میکنم






احساس گناه در كودك به اين معنی است كه
من بد هستم و ديگران خوب،
و اين احساس "من بد هستم" باعث ايجاد اضطراب و تضعيف حرمت نفس در كودك خواهد شد.

☜احساس گناه در انسان باعث گرفتن تصميمات اشتباه خواهد شد.

چه كارهايی باعث ايجاد احساس گناه در كودك ميشود؟ ☟

✿ - مقصر شمردن كودكان در ناكامی و سختی های پدر و مادر

بسياری از والدين اين پيام را به كودك ميدهند كه در راه بزرگ كردن انها رنج بسيار بردند.

☜ مادری كه از زايمان سخت، افسردگی بعد از زايمان برای فرزندش صحبت ميكند تنها به كودك اين پيام را ميدهد كه وجود او در زندگی پدر و مادرش بد بوده و حتی گاهی كودكان ارزو ميكنند كاش هرگز به دنيا نمی امدند.

☜گاهی مادران منت ماندن در زندگی زناشويی را بر سر فرزندانشان می گذارند در حالی كه قربانی اصلی ازدواجهای بد كودكان هستند.
كودك كه خود را مسئول رنج بردن مادر ميداند از خود بيزار خواهد شد.

☜ زمانی ما محبت كودك به خود را در گرو انجام كاری ميگذاريم.

"اين قاشق رو بخاطر مامان بخور"
"اگر منو دوست داری اينكارو بكن"

"يعنی منو دوست نداری؟ و كودك كه مجبور است كار ناخواسته يی را به خاطر كسی انجام دهد برای ان لحظه از ان شخص متنفر ميشود و اگر ان كار را انجام ندهد همان حس بد را به خود داشته كه در انتها به حس گناه می انجامد.

☜ گاهی والدين حين عصبانيت كلماتی بر زبان می اورند كه كودك را برای همه عمر از خود متنفر ميكند.

"خدا منو بكشه از دست تو راحت بشم"
" تو منو پير كردی"
" اخر از دست تو ميميرم"
"دستم بشكنه ... كاش زبونم لال ميشد..."

☜ گاهی ما فرزندان خود را مقصر كوتاهی های خود ميدانيم.

" تقصير تو بود خواهرت افتاد"
" چرا حواست نبود يه كار ازت خواستما"

☜ گاهی فرزندان از زبان والدين خود ميشنوند كه كاش زود بچه دار نميشدند

★ هرگز در مقابل فرزندتان ديگران را نصيحت نكنيد كه
"زود بچه دار نشيا اشتباه ما رو تكرار نكن اول از زندگيت لذت ببر"

يا "بچه چيه مايه دردسر"
يا حرفی كه قديمی تر ها ميزدند " بچه دار هميشه سرش به داره"

☜ گاهی ما از دين و خدا برای ترساندن كودكمان استفاده ميكنيم. اين احساس گناه ميتواند در كودك ايجاد وسواس كند.

✻ هرگز در حين تميز كردن، لباس پوشاندن، دستشويی بردن و انجام كارهای خصوصی كودك غر نزنيد،
منت نگذاريد
به كودك حس گناه نديد.

[طنین باران]

• اگر شما دو نفر نتوانسته‌ اید در برقراری نوعی رابطه (به عنوان زن و شوهر) در کنار هم باشید و موفق، دلیل ندارد که نتوانید در زمینه دیگری یعنی همکاری در پدر و مادری کردن همسو و همگام باشید.

• به خاطر داشته باشید که شما یک هدف روشن و باارزش دارید؛ رشد و بالندگی فرزندتان. برای رسیدن به این هدف همکاری شما دو نفر لازم است و اگر سلامت و امنیت روانی فرزندتان برایتان اهمیت دارد، خوب است نکات زیر را رعایت کنید :

۱.رابطه‌ تان را از نو تعریف کنید.

۲.به رابطه همسر سابقتان با فرزندتان احترام بگذارید.

۳.برای راهنمایی و گفتکو با همسر سابق تان در خصوص فرزندتان با احترام صحبت کنید و عبارت‌ های دلنشین به کار ببرید.

۴.تا می‌ توانند بکوشید که همسر سابق‌ تان را در روند زندگی فرزندتان قرار دهید.

۵.سعی کنید دعوا نکنید؛ به ویژه در حضور فرزندتان.

۶.انعطاف‌پذیر باشید.

۷.به یاد داشته باشید که «همکاری در پدر و مادری کردن» همواره با «به طور مساوی پدر و مادری کردن» یکی نیست.

۸.هنگامی که می‌ خواهید برای فرزندتان تصمیم بگیرید به دور از لجاجت ابتدا فکر کنید که چه چیزی بیشتر به نفع اوست.

۹.بخاطر اینکه فرزندتان پس از طلاق به سمت شما گرایش داشته باشد یا برای گرفتن حق حضانت فرزندتان به هیچ وجه از همسر سابق تان بدگویی نکنید و نقش والدی وی را بی اهمیت و نادرست برای فرزندتان جلوه گر نکنید

[طنین باران]

هفت قانون برای نه گفتن به کودک :


1- حواس کودکتان را پرت کنید. وقتی در حال انجام کار اشتباهی است، به او بگویید: بیا یک کار جدید کنیم یا بگویید: بیا ببین دارم چه کار می‌کنم

2- فقط وقتی کودکتان در حال صدمه زدن به خود یا دیگری بود به او نه بگویید و از او بخواهید آن كار را انجام ندهد.

3- از افعال مثبت استفاده کنید. مثلاً به جای اینکه بگویید: با دست خیس کتاب را ورق نزن، بگویید: دست هایت را خشک کن بعد کتاب را ورق بزن.

4- محدودیت‌ های کودک را فقط اعلام نکنید؛ بلكه برايش توضيح دهيد كه در عمل چه كاري بايد انجام دهد، مثلا وقتی در حال به هم ریختن کشو برای پیدا کردن یک لباس است، به جای اینکه بگویید کشو را به‌هم نریز، بگویید: بعد از کارت کشو را مرتب کن.

5- به فرزندتان حق انتخاب بدهید. به جای آنکه بگویید: نه امروز پارک نمی‌رویم، بگویید: به جای پارک رفتن می‌توانیم برویم دوچرخه سواری یا خونه خاله؛ یکی را انتخاب کن.

6- قوانین را برای او از قبل مشخص کنید تا مجبور نباشید مرتب به او نه بگویید تا اثر منفي در اعتماد به نفس كودك بگذارد.

7- حرف خود را عوض نکنید. فرزندتان باید یاد بگیرد که نه، به معنی نه است و هیچ چیز نمی‌
تواند این نه را عوض کند!

[طنین باران]

اختلاف در نحوه تربیت فرزند بین همسران


حتي اگر با همسرتان در اوج تفاهم باشيد با تولد اولين فرزند بايد دوباره بر سر ميز مذاکره بنشينيد و درباره روش تربيت فرزندتان تفاهم نامه جديدي امضا کنيد. اين هماهنگي و تفاهم يکي از مهمترين کليدهاي تربيت فرزند است.

1- مادر اخم مي کند و پدر لبخند مي زند.اين فرمانده دستور حمله مي دهد و آن يکي دستور عقب نشيني. با اين وضعيت طفل معصوم هيچوقت نمي فهمد چه کاري خوب است و چه کاري بد است. اين تعارض سم مهلکي براي شخصيت کودک است. او در اين خانواده هرگز احساس امنيت نمي کند چون در هر صورت بازنده ميدان است و اين مسئله او را دچار افسردگي و اضطراب مي کند.

2- وقتي پدر به دليلي کودک را از بازي کردن با دوستانش محروم مي کند و مادر در غيبت پدر به او مجوز بازي مي دهد کودک متوجه مي شود که قانون پدر زياد هم جدي نيست. در اين خانواده نه پدر و مادر اعتباري دارند و نه قانونشان.

3- والدين گاهي به خاطر مصلحت فرزندشان خطوط قرمزي قرار مي دهند و آنها را از بعضي از کارها منع مي کنند. اما بچه ها هم سياستمداران خبره اي هستند. آنها خيلي خوب مي توانند با استفاده از اختلاف سليقه والدينشان تحريمها را دور بزنند.

4- چاره اي نيست بايد با يکديگر در تربيت فرزندتان هماهنگ شويد. زيرا آسيبي که از اختلاف والدين متوجه کودک مي شود از عمل کردن به روش يکي از والدين حتي اگر اشکالاتي در آن باشد بدتر است. پس درباره مسائل تربيتي فرزندان خوب مطالعه و گفتگو کنيد تا به توافق برسيد. اگر در موقعيتي سردرگم شديد با روان شناسی که در اين زمینه متخصص است مشورت کنيد. اگر توافق ممکن نيست يکي از والدين بايد کوتاه بيايد و صحنه را خالي کند. اما اينطور نباشد که هميشه نظر پدر يا هميشه نظر مادر اعمال شود.

5- اختلاف شما و همسرتان بايد مثل يک راز سر به مهر باقي بماند. پس هرگز در مقابل بچه ها درباره اين مسائل بگو مگو نکنيد و مسئله را بين خودتان حل کنيد.

6- اطرافيان کودک بخصوص مادربزرگها و پدربزرگها هم بايد با شيوه تربيتي والدين کودک همراه باشند. البته همراه کردن آنها کمي دشوار است اما اگر والدين کودک به اندازه کافي با يکديگر هماهنگ باشند ديگران نيز با آنها همراه خواهند شد.

[طنین باران]

چگونه رفتار کنم تا فرزندم خجالتی و کم رو نباشد؟



كودك خجالتي كودك "مضطربي"ست كه باور دارد من بد هستم همه بد هستند، و اين افراد بد اگر از بدي من اگاه شوند به من اسيب مي زنند. خجالت به معني عدم حرمت نفس همراه با اضطراب مي باشد.

١) هميشه احساس كودك را تاييد كنيد. وقتي ترسيد نگيد اين كه ترس نداره يا نترس، بايد گفت ميدونم ميترسي. در صورت نفي و رد احساس كودك، او به اين نتيجه ميرسد كه من هيچي نميفهمم، هر چه احساس ميكنم اشتباه است و شروع به نفي احساس خود و شخصيت خود ميكند.

٢) كودك را به صورت مستقيم تصحيح نكنيد. هرگز او را جلوي دوستانش يا در مقابل جمع يا حتي جلوي خواهر و برادرش اصلاح نكنيد. اگر كلمه ای گفت كه اشتباه بود، در جمله يي از ان كلمه استفاده كنيد. در صورت لزوم، در اتاقش به تنهايي درباره كار اشتباهش صحبت كنيد.

٣) وقتي با شما صحبت ميكند به او توجه مخصوص نشان بدهيد. اگر در حال تلفن حرف زدن، صحبت با دوستانتان، كار با كامپيوتر، يا تماشاي تلويزيون هستيد لحظه يي كارتان را متوقف كنيد، به چشمانش نگاه كنيد، و در صورت لزوم از او بخواهيد بعد از اتمام كارتان با او صحبت خواهيد كرد.

٤) از او بخواهيد برايتان كتاب بخواند، اواز بخواند، فیلم تعريف كند و نشان بدهيد مشتاق شنيدنيد.

٥) هرگز به او يا كارهايش نخنديد. مخصوصا در جمع حتي به كارهاي بامزه ش نخنديد مگر انكه خودش اين خواسته يا انتظار را داشته باشد.

٦) بعد از شش سالگي با كمك مربي خصوصي او را در زمينه يك ورزش "گروهي" مثل فوتبال يا بسكتبال بسازيد تا زمين ورزشي بدرخشد.

۷) هرگز با فرزندتان درد دل نكنيد (تجاوز غير جنسي به كودك با عوارضي شبيه تجاوز جنسي) بدي ديگران مخصوصا همسر خود را هرگز به او نگوييد.

۸) روزي چند بار به جا به موقع به او بگوييد تو خوبي. مرسي پسر خوبم، ممنونم دختر خوبم.

۹) از ظاهر او ايراد نگيريد او را با كسي مقايسه نكنيد.

۱۰) به خاطر اشتباهش او را تنبيه نكنيد.

۱۱) اجازه بدهيد اشتباهات بي خطر كند و در صورت نياز بدون منت كمكش كنيد.

۱۲) به او احساس گناه ندهيد. مثلا خسته شدم از دستت، پيرم كردي، كاش بميرم راحت بشم. به خاطر شما تو اين خراب شده موندم، تو هم لنگه بابات/مامانت هستي.

۱۳) از كودك به عنوان جاسوس استفاده نكنيد.

۱۴) با او قهر نكنيد.

۱۵) از خجالتی بودن او در جمع حرفی به میان نیاورید کودکان خجالتی در برابر حرف ديگران حساسند. کودکان خجالتی بیش از قضاوت های منفی به قضاوت های مثبت محتاج اند.

۱۶) در پی هر پیشرفت کوچکی او را تحسین کنید. "به تو افتخار مي كنم كه.." ..

[طنین باران]

چگونه می توان بهانه گیری کودک را کنترل کرد


* کنترل خود را از دست ندهید
بهانه گیری کودکان واقعا آزار دهنده است. علاوه بر جیغ زدن و غرغر کردن شاید کودک لگدپراکنی کند یا پاهایش را به زمین بکوبد، اشیا را به اطراف پرت کند، دیگران را کتک بزند یا حتی نفس خود را حبس کند تا کبود شود. تحمل و کنترل این رفتارها راحت نیست اما والدین باید مدیریت رفتار و کنترل خشم داشته باشند

* هنگامی که کودک در حال جیغ و داد کردن است به حرف ها و دلیل های شما گوش نمی دهد و با حالتی منفی به فریادها و تهدیدهای شما پاسخ می دهد. هرچه بیشتر سر او داد بزنید که آرام تر شود، او با صدای بلندتری جیغ می زند. در این مواقع شاید بهترین کار این است که کنار او بنشینید و چیزی نگویید. به طور کلی، بودن در کنار کودک هنگام بدرفتاری هایش روش خوبی است. کودکان خودشان هم از خشمی که دامن آنها را گرفته است می ترسند و بودن شما در کنار آنها موجب آرامششان می شود.

* اگر تحمل بهانه گیری های او را ندارید چند دقیقه کوتاه بیرون بروید و وقتی کودک دست از گریه و جیغ برداشت دوباره به اتاق بازگردید. اگر شما آرامش خود را حفظ کنید او نیز سریع تر آرام می شود.

* وعده یا رشوه دادن به کودک در این شرایط نتایج خوبی در پی ندارد. تا حد امکان به بهانه گیری های بی مورد او اعتنا نکنید تا خودش خسته و ساکت شود.
مهم نیست بهانه گیری های کودک شما چقدر طول می کشد، خواسته های غیرمنطقی او را پاسخ ندهید و به هیچ وجه با او بحث نکنید. به نگاه ها و تفکرات اطرافیان نیز خیلی بها ندهید. همه آنها روزی چنین تجربیاتی داشته اند. اگر در نتیجه بهانه گیری های کودک به او چیزهایی که می خواهید را بدهید در واقع به او می آموزید داد و فریاد کردن بهترین روش برای به دست آوردن خواسته هاست. این طرزفکر برای کودک شما در بزرگسالی ایجاد مشکل خواهد کرد. سعی کنید کودک به هیچ عنوان متوجه نشود که شما خودتان هم روی رفتارهایتان هنگام عصبانیت کنترل ندارید.

* بهانه گیری و کج خلقی کودک به مرحله ای رسید که شروع به کتک زدن دیگران، پرتاب وسایل یا جیغ های بی وقفه کرد، او را به مکانی امن همچون اتاق خواب خودش ببرید و به او بگویید چرا او را اینجا آورده اید (زیرا دوستت را کتک زده ای) و کنار او بمانید تا آرام شود.

* عشق خود را به کودک ابراز کنید
هنگامی که کودک آرام است و می توانید با او صحبت کنید، او را در آغوش بگیرید و بگویید چقدر دوستش دارید. این رفتار برای کودک آموزنده است و می تواند با آرامش بیشتر در مورد کج خلقی های خود صحبت کن

[طنین باران]

* احساسات کودکتان را تصدیق کنید:" می دانم که دوست نداری در تاریکی تنها باشی، شاید چون نمی توانی چیزی را در اتاقت ببینی ناراحتی".


* اگر خودتان قبلا از تاریکی می ترسیدید، در این مورد با فرزند خود صحبت کنید و توضیح دهید که هر چه بیشتر در مورد دنیای اطرافتان آموختید، ترستان کمتر شد.


* بگذارید کودک ببیند که حتی وقتی چراغ ها خاموشند، اتاق همان اتاق است. این کار را می توانید با نورهای مختلف انجام دهید. به این ترتیب که ابتدا در حالتی که همه ی چراغ ها روشن هستند در اتاق راه بروید و به اشیاء نگاه کنید. کم کم با نورهای کمتر و کمتر و در نهایت با نورِ ضعیف چراغ قوه، این کار را انجام دهید. سایه های شبح مانند را در تاریکی انتخاب کنید، بعد همان نقطه را با چراغ قوه یا چراغ خواب روشن کنید تا کودک ببیندآن شیء ناشناس واقعا چه چیزی است.


‍ * بگذارید چراغ خواب و حتی لامپ معمولی اتاق خواب فرزندتان روشن بماند. می توانید از ریسه های چراغ های رنگین کوچک نیز در اتاق خواب کودکتان استفاده کنید. بسیاری از بچه ها حتی زیر پورنورترین چراغ ها به خواب می روند. ممکن است این نیاز به نور پس از مدتی از بین برود.


* سعی کنید گاهی شرایطی را فراهم کنید که کودک فرصت تجربه ی برخی وقایع را در تاریکی داشته باشد تا تاریکی آن قدرها هم برایش اسرارآمیز نباشد. به طور مثال، یک بار شام را با نور شمع بخورید، هنگام غروب قدم بزنید و یا شبی که آسمان صاف است، پتویی در حیاط و یا بالکن پهن کنید و از تماشای ستاره ها لذت ببرید.


* نگذارید فرزندتان فیلم های ترسناک ببیند یا کتاب هایی بخواند که او را می ترساند. این قاعده شامل سراسر روز می شود زیرا بچه ها حافظه ی خوبی دارند و می توانند چیزی را که صبح دیده اند، هنگام خواب به یاد آورند. مراقب فرزندتان باشید، ممکن است آنچه که از دید او "ترسناک" به نظر می رسد، شما را نترساند.


* این نکته را مدنظر قرار دهید که برخی از ترس ها مربوط به سن کودک می باشند. این گونه ترس ها به مرور زمان از بین می روند، در نتیجه سعی کنید واکنش های شدیدی به این مساله نشان ندهید.

[طنین باران]

چگونه رفتار کنیم که کودک احساس کند دیده شده و درک می شود ؟


نیاز اضطـــــراری كودكان دیده شدن است. برای همین كودكان دست به كارهای عجیب غریب میزنند حتی حاضرند كتك بخورند (توجه منفي )اما دیده شوند.
كودكاني كه ديده نمي شوند تبدیل به كودكانی با عزت نفس بسیار پایین میشوند


* به كودكان باید بیشتر از بزرگسالان احترام گذاشت. به همین دلیل كودكان این اجازه را دارند كه حرف بزرگترها را قطـــــع كنند. كار یا صحبتتان را قطـــــع كنید به چشمان فرزندتان نگاه كنید، اگر عجله دارید از او بخواهید صبر كند تا كارتان یا صحبتتان را تمام كنید بعد با او صحبت میكنید و سر قولتان بمانید. هرگز به او نپرید كه بی ادب وسط حرف من نپر یا ساكت شو یا به اتاقت برو یا مگر نمیبینی من سرم شلوغه!


* احساسات كودك را نفی نكنیم: "این ترس نداره" "بزرگ شدی گریه نكن" "انقدر غر نزن" - احساسات او را تایید كرده بر زبان بیاورید؛ وقتی فرزندتان می گوید "امروز كسی با من بازی نكرد" مادر می گوید "حتما ناراحت شدی" و كودك احساس درك شدن و ديده شدن می كند، اما اگر بگوید "قرار نیست همه با تو بازی كنند" كودك احساس بدی خواهد داشت.


* به فرزندتان حق انتخاب دهید. مثلا هنگام لباس پوشیدن دو لباس به او داده تا انتخاب كند.


∆ تعریف و تحسین نابجا هم اسيب زاست پس به اندازه از موفقیت و كار و تلاش فرزندتان تعریف كنید.

∆ هنگام انتقاد از كودك شخصیت او را زیر سوال نبرید، از احساسات خودتان بگویید. به جای انكه بگویید "پسر بدی هستی و من دوستت ندارم " بگویید "من هميشه تو را دوست دارم ولي این كار تو مرا ناراحت كرد".

* هنگامي كه عصبانی هستيد با كودك پرخاش نكنيد و با حرف هايتان احساس طردشدن را در كودك ايجاد نكنيد بلكه حتي در شرايط عصبانيت نيز نبايد كودك اماج بي مهري شما قرار بگيريد.

* از فرزندتان انتظـارات مناسب با سن او داشته باشید.

* با اشتباهات فرزندتان برخورد درست داشته باشید. اشتباه كردن لازمه رشد رواني ، یادگیری و پیشرفت در كودكان است. تمسخر، سرزنش، تهدید و تنبیه به یادگیری و اعتماد به نفس و عزت نفس كودك خدشه وارد میكند.

* كودكی كه به جای ترس و واهمه از والدین خود، عشق و احترام و توجه به اندازه مي گيرد از سلامت روان بيشتري در بزرگسالي برخوردار خواهد بود

[طنین باران]

دعوای والدین و آسیب های روانی آن بر فرزندان


هر چقدر هم که همسران رابطه عاشقانه ای داشته باشند باز هم گاهی اختلاف سلیقه ها باعث بحث ها و دعوا در خانواده می شود هرچند بیشتر وقتها مشکلات حل می شوند اما برای بچه هایی که شاهد ماجرا هستند آسیبهای جدی به همراه دارد. استرس، ویران شدن اعتماد به نفس، و از بین رفتن اعتماد کودک به والدین، ایجاد پرخاشگری و افسردگی گوشه ای از این آسیبهاست

☘ رعایت نکات زیر را به والدین گرامی توصیه می کنیم.

1- اولین و مهمترین نکته این است که والدین تلاش کنند مشاجراتشان در مقابل بچه ها نباشد. البته برای دعوا نمی توان برنامه ریزی کرد اما می توان صدای قدمهایش را از دور شنید. مثلاً هر کسی بعد از سالها زندگی مشترک خوب می داند که همسرش از چه موضوعاتی عصبانی می شود پس بهتر است این موضوعات را در مقابل بچه ها مطرح نکند و...

2- اگر ناگهان در حضور بچه ها خودتان را در وسط معرکه یافتید سعی کنید عصبانی نشوید و اوضاع را کنترل کنید. البته خیلی سخت است که هنگام دعوا انسان بخواهد ملاحظه حضور بچه ها را بکند. اما اگر بدانیم با هر فریاد چه آسیبی به روان فرزندانمان وارد می کنیم کنترل خشم و عصبانیت برای ما آسان تر خواهد شد.

3- اگر کار بالا گرفت و متوجه شدید که دیگر کنترل صحنه ممکن نیست از فرزندتان بخواهید که از اتاق بیرون برود.

4- یادمان باشد این طفل معصوم قاضی دادگاه خانواده نیست که به نفع یک طرف رأی صادر کند. پس نباید پای بچه را وسط بکشیم. پدر و مادر، هر دو برای بچه عزیز هستند و برای او بسیار تلخ است که بخواهد علیه یکی از آنها چیزی بگوید.

5- بچه ها کلماتی را که والدین در زمان عصبانیت به زبان جاری می کنند کاملاً جدی می گیرند. پس باید کلمات تهدید آمیز را از فرهنگ لغاتمان حذف کنیم.

6- بچه ها از رفتارهای ما هنگام عصبانیت الگو می گیرند. کلمات ما را یاد می گیرند و شاید روزی همان کلمات را به خود ما یا کسانی که برای آنها احترام زیادی قائل هستیم بگویند.

7- اگر والدین به هر دلیل در مقابل بچه ها با هم مشاجره کردند بهتر است آشتی کردنشان هم در مقابل بچه ها باشد

[طنین باران]