1 - مقدمه ای بر آزادی (اختیار ،انتخاب و مسؤولیت)

مقدمه ای بر آزادی (انتخاب، اختیار و مسئولیت)

آزادی(انتخاب و اختيار) :
آزادی به عنوان یک پدیده ی انسانی، مختص انسان است. آزادی انسان یک آزادی محدود است. انسان از قیدِ شرایط آزاد نیست ، ولی انسان آزاد است که در برابر شرایط، موضعی اتخاذ کند. (1 - فرانكل، 1383)

آزادی به معنای رهایی از 3 چیز است .
1- غریزه ها
2 – خوی و عادات خوب و بد به ارث رسیده
3 – محیط (2 - فرانكل، 1366 )

آزادی بخشی از یک ماجرا و نیمی از حقیقت است، آزادی چیزی جز جنبه منفی از کل یک پدیده نیست؛ که جنبه مثبت آن مسئولیت است. اگر آزادی با مسئولیت همراه نباشد ، ممکن است در معرض انحطاط تا خودکامگی صرف قرار گیرد. (3 - فرانكل، 1383)

مولانا از مفهوم اختیار نیز در مورد آزادی استفاده می کند.

اختیاری هست ما را بی گمــــــان *** حس را منکر نتانی شد عیان *** 5: 2967

بدون شک ما دارای اختیاری هستیم، تو نمی توانی آشکارا احساس خود را انکار کنی.
(مراد از حِسّ در اینجا وجدان فطری آدمیان است. مولانا به جای آنکه همچون متکلّمان در این باب به قیل و قال بپردازد از طریق فطرت سلیم این بحث را به نتیجه می رساند. زیرا قضیه جبر و اختیار را تا صبح قیامت نیز نمی توان با مناقشات کلامی حل کرد.(4 - زمانی))

این که فراد این کنم یا آن کنــــم *** این دلیل اختیار است ای صنم *** 3024:5 وآن پشیمانی که خوردی زان بدی *** ز اختیار خویش گشتی مهتدی *** 3025:5

ای محبوب اینکه می گویی: فردا این کار را انجام دهم یا آن کار را، همین تردید دلیل بر اینست که تو مختاری.
و همچنین آن پشیمانی و ندامت که به دنبال ارتکاب عملی زشت بر تو عارض می شود به سبب اختیاری است که در وجود تو نهاده شده و به همان وسیله نیز به راه هدایت باز آمدی






===========
منابع:
1 - فرانكل، ويكتور اميل. ترجمه مصطفي تبريزي و علي علوي نيا( 1383). فرياد ناشنيده براي معنا:‌ روان درماني و انسان گرايي. تهران: انتشارات فراروان.
2 - فرانكل، ويكتور اميل، ترجمه فرخ سيف بهزاد(1366).پزشك و روح. تهران: نشر ويس
3 - فرانكل، ويكتور اميل. ترجمه مصطفي تبريزي و علي علوي نيا( 1383). فرياد ناشنيده براي معنا:‌ روان درماني و انسان گرايي. تهران: انتشارات فراروان.
4 -- زماني، كريم(1374). شرح جامع مثنوي معنوي ( جلد اول تا ششم). تهران: انتشارات اطلاعات