ساده سازی های ساده انگارانه

گاهی ما فراموش می کنیم :
فراموش می کنیم که انسان هستیم.
فراموش می کنیم که انسان در همه ابعاد پیچیدگی های فراوانی دارد.
فراموش می کنیم که انسان در تفکر، تعقل، احساسات، رفتار و گفتار شگرف و حساب شده آفریده شده است.

خب با این فراموش کردنها چه نوع اتفاق های پیش می آید؟!
یکی از اتفاقات رایج که این روزها خیلی شاهد آن هستیم
و از ساده سازی های ساده انگارانه بعضی از ما هست. اینه:
چون بعضی افراد از آن طرف پشت بام افتادند، ما برویم به آنطرف پشت بام (و در معرض افتادن قرار بگیریم.)
بعضی افراد، با بعضی دیدگاههای افراطی در بعضی وقتها و در بعضی جاها از یک طرف پشت بام افتادند. حالا ما برای حفظ خود به صورت افراطی به طرف دیگر پشت بام هجوم می آوریم.
این یک ساده سازی ساده انگارانه هست که برای هر افراطی راه تفریط پیش بگیریم.
این یک ساده سازی ساده انگارانه هست که تندروی یا کندروی داشته باشیم.
این یک ساده سازی ساده انگارانه هست که هر روش و حرف و فکری که تندروانه هست ما با کندروی به جنگ آن برویم یا اگر کندروی هست با تندروی به مقابله با آن برخیزیم.





مثالهای بی شماری می توان یافت که ما با همین روش ساده سازی ساده انگارانه با بعضی گفتار، رفتار و احساسات افراطی یا تفریطی برخورد اشتباه می کنیم.

قضاوت دیگران:
افراط :
همه زندگی خودمون را بر اساس نظرات دیگران تنظیم کنیم تا همه بپسندند و ما را خوب قضاوت کنند.

تفریط :
قضاوت دیگران مهم نیست. مهم اینست که هرچه دلمان می خواهد عمل کنیم.

میانه روی و روش صحیح:
آن دست از قضاوتهای مردم که مبتنی بر عقل سلیم، شرع و قانون هست مهم هستند و باید به آنها توجه کرد مثلا:
قضاوت مردم در خصوص دزدی، قتل، خیانت، اعتیاد، حسدورزی ، خودخواهی، ناسزاگویی، فحاشی، ظلم کردن، حق خوری، مردم آزاری، هرزگی و .... منفی هست. و این قضاوت ها هم صحیح هست. و ما باید حتما به قضاوت های صحیحی از این دست حساسیت نشان دهیم و اثر بگیریم. لیکن اگر قضاوتی از مردم بر اساس احساسات شخصی، کم آگاهی آنها و خارج از چارچوب های عقلی، شرعی و قانونی انجام می گیرد فاقد اعبتار هست و نباید به آنها توجه کرد.




جایگاه زن:
افراط:
زن بی ارزش هست، زن نقشی در زندگی ندارد. به زن نباید بهاء داد، مرد باید سالار باشد. زن نباید تحصیلات داشته باشد، زن نباید شغل داشته باشد، زن در خانواده نقشی ندارد.
تفریط:
مرد ارزشی ندارد. زن عین مرد هست. زن باید سالار و مدیر خانواده باشد. زن باید در هر کاری و هر شغلی که هر مردی فعالیت می کند او هم فعالیت کند و هر کاری مرد کرد او هم باید انجام دهد. پوشش زن، شغل زن، نوع احساس زن و .... همه مانند مردها باید باشد.

میانه روی و صحیح: زن و مرد هر کدام از نظر جسمی، از نظر روانی از نظر توان از نظر پتانسیل و استعداد، از نظر جایگاه ، از نظر حقوقی و .... با هم تفاوت دارند و به خاطر این تفاوتها قابل مقایسه نیستند. زن و مرد هر دو در انسان بودن شبیهند، اما تفاوتهایی هم دارند که قابل انکار نیست.





شناخت برای ازدواج:
افراط:
دختر و پسر نیازی نیست که با هم صحبت کنند و همدیگر را بشناسند. نیازی نیست که به هم علاقه داشته باشند، فقط باید خانواده ها تصمیم بگیرند پس نباید همدیگر را ببینند و می توانند نشناخته ازدواج کنند و بعد یکدیگر را تحمل کنند.

تفریط:
دختر و پسر فقط باید خودشون همدیگر را بپسندند. و عشق و علاقه به تنهایی برای زندگی کافیست و می توانند سالها یواشکی ارتباط داشته باشند و علیرغم تفاوت خانواده ها و حتی با مخالفت خانواده ها با هم ازدواج کنند. و اگر هم بعدا سختی در زندگی بود تحمل لازم نیست، می توان طلاق گرفت.

میانه روی و صحیح:
دختر و پسر باید همدیگر را بشناسند، خانواده های همدیگر را هم بشناسند، باید نسبت به هم علاقمند باشند، باید معیارهای منطقی و مناسبی هم داشته باشند. باید از خانواده اشان و از مشاوران مشورت بگیرند. نباید درشناخت یکدیگر عجله کنند. لیکن نباید ماهها و سالها هم با احساسات بدون معیار، رابطه را بدون قطعی کردن زمان، ادامه دهند.






نقش عشق در ازدواج:
افراطی:
عشق به تنهایی برای خوشبخت شدن کافیست.

تفریطی:
برای خوشبختی عشق نقشی ندارد. حتی اگر دختر و پسر از هم بدشان می آید تنها بر اساس معیارها باید ازدواج کنند و عشق بعدش می آید.

میانه روی و صحیح:
برای خوشبختی هم نیاز هست که دختر و پسر به همدیگر علاقه داشته باشند و هم معیارهای و خصوصیات آن دو مناسب هم باشد. تا بعد از ازدواج بر اساس این علاقمندی و با فراهم بودن تناسبات عشق آنها افزوده شود.






نقش اراده وانتخاب در موفقیت ما
افراطی:
هر چه بخواهی به آن می رسی و هیچ محدودیتی نیست.

تفریطی:
هر چه بخواهی به آن نمی رسی و موقعیت ها و متغیرهای دیگر ما را در موقعیتی قرار می دهند.

میانه روی و صحیح:
انسان توانایی و اراده بسیار بسیار بزرگی دارد که در رسیدن به اهدافش نقش اساسی دارد. لذا انسان در چارچوب استعداد، تربیت، ژنتیک و ابزار و امکاناتی که دارد می تواند به سوی اهدافش حرکت کند و البته هر انسانی بسته به شرایطش محدودیت هایی هم دارد.







اختیار و جبر
افراطی:
ما هیچ اختیاری نداریم. ما مجبور هستیم. قضا و قدر و خواست خدا هر چه بخواهد همان می شود. ما اسیر مکان و زمان و موقعیت ها و توانمندی های خویش هستیم.

تفریطی:
خواست خدا، و سایر امکانات و متغیرها هیچ نقشی در زندگی ما ندارد. ما خدای خویش هستیم و اختیار مطلق داریم. و هیچ محدودیتی برای هیچ کاری نداریم.

میانه روی و صحیح:
انسان مختار هست. اما طبیعی هست این اختیاراتش از میزان توانمندی و پتانسیل و محیط و متغیرهای دیگر تاثیر می گیرد. مثلا فردی که توانایی بینایی دارد در استفاده از اختیاراتش با فردی که بینایی ندارد متفاوت هست. همچین ضریب هوشی، توانمندی اقتصادی و... می توانند محدوده اخیتارات مرا مشخص کنند.






تاثیر تربیت روی انسان:
افراطی:
تنها عامل موفقیت یا شکست انسان تربیت اوست. یعنی این خانواده هستند که مشخص می کنند که فرد خوشبخت باشد یا شکست بخورند.

تفریط:
تربیت مهم نیست. و خانواده نقشی در موفقیت یا شکست انسان ندارند.

میانه روی و صحیح:
انسان در زندگی تحت تاثیر ژنتیک و وراثت خویش ، همچنین تحت تاثیر تربیت و محیط هست و اراده و اختیار خود هم بسیار مهم هست. پس ا نسان تحت تاثیر ژنتیک، محیط و اراده خویش مدیریت زندگی خود را به عهده می گیرد. و هر کدام عامل مهمی هستند در موفقیت یا شکست او







خلاصه:
مثالهای زیادی از نوع آنچه که ما به عنوان نمونه در بالا به آن اشاره کردیم می توانید شما هم در نظر بگیرید.
مواظب باشیم با ساده سازی های ساده انگارانه دچار افراط و تفریط نشویم.
سعی کنیم برای هر موضوع و پدیده ای همه جوانب آن مسئله را به خوبی بررسی کنیم.
مسائل انسانی ساده و دو وجهی نیست.
نمی توان صفر و یک کرد.
نمی توان سفید و سیاه کرد.
باید بررسی کامل کنیم و نقش هر متغیری را روی یک موضوع خوب بررسی کنیم.

متاسفانه این روزها این ساده سازی های ساده انگارانه در محیط های مجازی خیلی رایج شده است. قصارهای اشتباه در این خصوص زیاد ترویج می شود.
بیاییم تحت تاثیر ساده انگاری های مجازی قرار نگیریم. عمق به دانسته هایمان بدهیم.