الگوهای نا‌سالم در روابط زناشویی

[آویژه]

ازدواج همچون گياهى است كه نياز به رسيدگى و مراقبت دائمى دارد و درصورت بى دقتى و سهل انگارى دير يا زود پژمرده و واژگون مى شود. گاهى وقت ها بى مبالاتى ها در آغاز، خود را نشان نمى دهد بلكه در گذر زمان موجب فرسودگى و تخريب گياه مى شود.در يك ارتباط سالم هر يك از طرفين تلاش مى كنند، كيفيت ارتباطى خودرا بهبود بخشند، در حالى كه در یك ارتباط ناسالم طرفين روز به روز زخم هاى ديگرى را عميق تر مى كنند و از هم فاصله مى گيرند. قدر مسلم در چنين رابطه اى باورها و رفتارهاى ناسالم بسيارى وجود دارد كه متاسفانه اغلب زوج ها حتى اين باورها و رفتارهاى ناسالم خودشان را نمى شناسند. براى آن كه بتوانيم بر رفتار خود مسلط شويم، ابتدا لازم است براى مدتى رفتارهاى خود را مورد مشاهده قرار دهيم، همانند فردى كه از بالكن به حياط مى نگرد، سپس الگوهاى تكرار شونده رفتارى خود را شناسايى كنيم، الگوهاى سالم و ناسالم را بشناسيم و آنها را تفكيك كنيم، آنگاه براى حذف الگوهاى ناسالم و ارتقاء الگوهاى سالم برنامه ريزى نمائيم. آيا شما الگوهاى ناسالم رفتارى را در روابط زناشويى مى شناسيد؟ در اينجا برخى الگوهاى ناسالم ارتباطى توضيح داده شده است. دانستن اين موارد به ما كمك مى كند تصوير واقع بينانه ترى ا ز رفتارهاى خودمان داشته باشيم يا كاستى هاى رفتارى خود را ببينيم و در نهايت سهم خودمان را در بروز مشكل پيدا كنيم. حال به الگوهاىناسالم در روابط زناشويى توجه كنيد:


حمله به شخصيت طرف مقابل (انتقاد)
دلخور شدن و وجود گله و شكايت در رابطه زناشويى امرى اجتناب ناپذيراست اما نحوه بيان اين دلخورى، هنرى است كه متاسفانه بسيارى ازهمسران فاقد آنند. وقتى از فردى انتقاد مى كنيم كل شخصيت او را زيرسوال مى بريم، در حالى كه روش صحيح اين است كه رفتار خاصى را موردهدف قرار دهيم و درباره آن رفتار صحبت كنيم. انتقاد باعث مى شود طرف مقابل در موضع دفاعى رفته و بحث پيچيده تر شود . به مثال زير توجه كنيد:خانم س (انتقاد/غلط): "خيلى آدم بى احساس و فراموشكارى هستى كهسالگرد ازدواجمون برام گل نخريدى".
خانم س (شكايت / صحيح): " از اينكه ديروز براى سالگرد ازدواجمون برامگل نخريدى ناراحتم، اين روز خيلى برام مهمه."
به جاى حمله به شخصيت طرف مقابل به روى رفتار مذكور تمركز كنيد

سرزنش و اهانت
چنانچه انتقاد تند و تيزتر شود، توام با الفاظ و كلماتى مى شود كه اهانت آميزخواهد بود. اين مورد را نيز با مثال قبل توضيح مى دهيم. خانم س: "خيلى آدم بى احساس و فراموشكارى هستى، تو تربيت و فرهنگدرست و حسابى ندارى و ..." حمله و توهين رابطه را خراب تر و زخم ها را عميق تر مى كند و كمكى بهحل مشكل نمى كند.


ارتباط جنسى نامطلوب
در يك رابطه زناشويى سالم و دلنشين، لازم است علاوه بر رابطه عاطفى و معنوى، ارتباط جنسى متناسب و رضايت بخش وجود داشته باشد، در غيراينصورت رابطه مشكل خواهد داشت.

خود خواه بودن
اگر تنها به نيازها، آرزوها، علايق يا خواسته هاي خودتان فكر كنيدو بخواهيد همچنان خودتان در اولويت باشيد، به احتمال خيلى زياد به مشكل مى رسيد. وقتى ازدواج مى كنيم من تبديل به ما مى شود.پس بيشتر به اين بينديشيد كه ما چگونه احساس مى كنيم، ما به چه چيزى نياز داريم، ما چه چيزى مى خواهيم.هنر شما پس از ازدواج حفظ هويت من در مقابل هويت ما وحفظ هويت ما در مقابل هويت خانواده است.ضمن پرداختن به نيازهاي خودتان، به نيازهاي طرف مقابل نيز توجه كنيد و در اينميان تعادل برقرار كنيد.


فرو خوردن خشم به جاى حل مساله
آسيب روانى و دلخورى مى تواند به سرعت تبديل به خشم شود وخشم نيز خيلى سريع موجب تلخى رابطه مى شود. براى پيشگيرىاز چنين حالتى، بايستى مهارت هاى مديريت خشم و حل مسئله را بياموزيد تا بتوانيد به جاى فرو خوردن خشم به مديريت آن بپردازيد. خشم پنهان بيش از هر كسى به خود فرد آسيب مى زند.توجه داشته باشيد، فروخوردن خشم در بعضي مواقع لازم و ضروري است ولي چنانچه اين مسئله بدون حل شدن، همواره تكرار شود،آسيب زا خواهد بود.


هميشه و همه جا با هم بودن
هميشه و همه جا با هم بودن در صورتى كه حد و مرزى نداشته باشد،يك نوع وابستگى افراطى ايجاد مى كند و به استقلال فردى آسيبمى رساند. كيفيت ارتباط به مراتب مهمتر از كميت آن است. اگر دائما و در همه مكان ها با هم باشيد ممكن است نسبت به هم خرده گيرشويد و به خودتان حق بدهيد كه در همه تصميم گيرى هاى يكديگردخالت كنيد، اين امر عامل مهمى براى تنش و دلخورى مى باشد وبه روح رابطه آسيب مى زند. شما مى توانيد فعاليت هاى مشتركىبراى خود تدارك ببينيد و در عين حال براى فعاليت هاى شخصى
خودتان نيز برنامه ريزى كنيد.


عدم صداقت در ارتباط
هر فردى مى تواند براى خود رازهايى داشته باشد كه مايل نباشد باهيچ كس ديگرى حتى همسرش در ميان بگذارد، اما زمانى كهموضوعات مشترك، مورد پنهان كارى قرار مى گيرد، رد پاى عدمصداقت ديده مى شود. مسائل مالى پنهانى، ارتباطات پنهانى و هرموضوعى كه منافع طرفين را در بر مى گيرد جاى پنهان كارىندارد و در صورتى كه توسط ديگرى كشف شود، آسيب زا مى شود.ضمن حفظ حريم شخصى خودتان با شريك زندگى خود صريح
و بى آلايش باشيد.

جبهه گيرى كردن و انتقام جويى
اگر از طرف مقابل ناراحت ايد، بهترين شيوه، مذاكره سالم استچنانچه همچون دو كودك لجباز در صدد انتقام جوئى و جبرانبرآييد دائماً در كشمكش و تعارض خواهيد بود. جبهه گيرى نتيجهبازنده – بازنده به همراه دارد كه قطعا براى هيچ يك از طرفينگزينه خوبى نيست. درحالى كه يك مذاكره سالم مى تواند نتيجهبرنده – برنده به ارمغان آورد.

مسائل مالى
صرف هزينه هاى اضافى و غير مسئولانه مسايل جدى به بارمى آورد. سعى كنيد هر دو به طور دقيق در جريان مسائلاقتصادى زندگى تان باشيد و براى هزينه هاى جارى زندگى برنامه ريزى دقيق داشته باشيد. ضمناً هرگز خريدهاى گران قيمترا بدون نظر طرف مقابل انجام ندهيد.


سكوت
اگر دائما به شريك زندگى خود انتقاد كنيد و او را مورد اهانت و پرخاشگرى قرار دهيد، به تدريج از شما فاصله مى گيرد و در غار خود مخفى مى شود. در واقع فرد آسيب ديده ديگر حوصله اى براى حل مساله ندارد و با بى اعتنايى از درگيرى اجتناب مى كند. اين رابطه در ظاهر آرام و ساكت به نظر مى رسد ولى در نهان آتشى مخوف در خود دارد. زوج هاى سالم، با شيوه هاى حل تعارض آشنا هستند و به همين دليل از تعارض ترسى ندارند، در حالى كه رابطه هاى ناسالم، اجتناب و بى اعتنايى را به عنوان راه حل برگزيده اند و البته اين استراتژى نيزنتيجه بازنده – بازنده به همراه دارد.سكوت يكى از بدترين اتفاقاتى است كه مى تواند در رابطه زناشويى به وقوع بپيوندد و تزلزل و آسيب پذيرى رابطه را به اوج برساند. توجه داشته باشيد كه اين سكوت با سكوت به موقع و مناسب تفاوت چشمگيري دارد.

*************

در كنار عوامل فوق، مسائلى مثل بحران هاى روحى عاطفى هر يك از زوجين،بيمارى هاى جسمانى و روانى، اعتياد، خيانت، حسادت، تفاوتهاى فرهنگى شديد، عدم عشق و علاقه و جذابيت، اختلاف سن زياد، دخالت هاى افراطى خانواده ها و غيره نيز در آسيب زدن به رابطه زناشويى نقش بسيار مهمى دارند. به خاطر بسپاريد، رابطه زناشويى يك شبه ويران نمى شود. اين امر به تدريج وبه صورت نامحسوس روى مى دهد، درست مثل شكاف هايى كه در عمق زمين ايجاد مى شوند و در نهايت شكاف هاى عميقى خود نمايى مى كنند.چنانچه هر يك ا ز طرفين سهم خود را در بروز مشكل بپذيرد و در صدد تصحيح رفتارهايش برآيد، احياء رابطه اميد بخش خواهد بود.


منبع: مجله پیام مشاور، شماره 103